مجتبی عظیم‌زاده یکی از مهندسان پزشکی است که پس از تحصیل در دو رشته مختلف، تصمیم گرفت قدم در مسیری جدید و متفاوت بگذارد. او که متولد خرداد 1363 است. پس از تحصیل در رشته‌های کامپیوتر و مدیریت صنعتی و اشتغال همزمان به‌عنوان کارشناس خدمات پس از فروش در شرکت پویندگان راه سعادت بود که به تحصیل در رشته مهندسی پزشکی بالینی علاقه‌مند شد. تصمیمی که خود آن را آگاهانه‌ترین و منطبق‌ترین انتخاب رشته‌اش توصیف می‌کند. البته او بر این باور است که چندوجهی بودن تحصیلات دانشگاهی‌‌اش امتیازی به‌شمار می‌رود که باعث افزایش توانایی‌هایش در انجام مسئولیت‌هایی شده است که برعهده داشته و دارد. اکنون این مهندس جوان که مسیر پیشرفت را پله‌پله بالا طی کرده، از اواخر سال 1399 به‌عنوان مدیر خدمات پس از فروش در شرکت پویندگان راه سعادت مشغول به کار است. همچنین تجربه برگزاری چندین دوره آموزشی در حیطه استانداردهای مشتری‌مداری سری 10000 و انجام مشاوره و راه‌اندازی CRM برای چند شرکت معتبر را نیز دارد.
در ادامه و در «چهره به چهره» این شماره، گفت‌وگوی ماهنامه با مهندس عظیم‌زاده درباره مسیری که گذرانده، ارزیابی‌اش از جایگاه رشته مهندسی پزشکی و فرصت‌های موجود در این حوزه را می‌خوانید.
هدف شما از انتخاب رشته مهندسی پزشکی چه بود؟
من در رشته‌های کامپیوتر، مدیریت صنعتی و مهندسی پزشکی بالینی تحصیل کرده‌ام. باتوجه به اینکه رشته‌های متفاوتی را در دانشگاه گذرانده‌ام، می‌توانم بگویم یکی از دلایل انتخاب مهندسی پزشکی برای من جذابیت و چندوجهی بودن این رشته است. به‌ویژه اینکه مهندسی پزشکی پلی میان ریاضی و تجربی یا به عبارتی مهندسی و پزشکی به‌شمار می‌رود.
به ديگران توصيه می‌کنيد برای ادامه تحصيل به سمت اين رشته بروند؟
متاسفانه در ایران به‌دلیل نداشتن توجه بنیادی به نیاز جامعه نسبت به تخصص و رشته‌های مختلف، فرایند آگاه‌سازی و شناخت محصل از خود و رشته‌های دانشگاهی در سطح قابل قبولی انجام نمی‌شود. به قول حضرت مولانا «هر کسی را بهر کاری ساختند، میل آن را در دلش انداختند». این میل از طریق شناخت در دو موضوع آغاز می‌شود؛ موضوع نخست، شناخت و آگاهی خود نسبت به علایق شخصی، استعداد و توانایی‌ها، نمرات و سوابق تحصیلی، ارزش‌های شخصی، تیپ شخصیتی و… است. دومین موضوع شناخت از رشته انتخابی و زیرشاخه‌های آن است. برای نمونه در مهندسی پزشکی، زیرشاخه‌های بیوالکتریک، بیومکانیک، بیومتریال و… فضاهای متفاوتی را در دوران تحصیل و کار ایجاد می‌کند. بی‌شک افرادی که این رشته را برای تحصیل انتخاب می‌کنند باید از پتانسیل‌های خود و گرایش‌های رشته مهندسی پزشکی آگاهی داشته باشند. همه اینها نیاز به برنامه‌ریزی‌های سیستماتیک در سطح مدیریت کلان کشور دارد. بااین‌حال قدم‌های کوچک من و شما هم در سطح مسئولیت اجتماعی و دغدغه‌مندی ما در این مقوله، بی‌تأثیر نخواهد بود.
به دفعات پیش آمده که از من درباره انتخاب رشته یا گرایش سئوالاتی پرسیده شده که به فراخور شرایط فرد به آن‌ها پاسخ داده‌ام. در این بین به‌صورت کلی، توجه فرد را به بحث شناخت از خود و آگاهی نسبی از رشته تحصیلی سوق می‌دهم. ازآنجایی‌که مهندسی پزشکی دنیای بسیار جذاب و پر از پتانسیل است، اگر فردی با آگاهی آن را انتخاب کند و انسان هدفمند و تلاشگری باشد حتماً تحصیل در این رشته را به او توصیه می‌کنم و از ارائه هیچ‌گونه راهنمایی و حمایتی نیز دریغ نخواهم کرد.
از چه سالی، چگونه و با چه حرفه‌ای وارد بازار کار شدید؟
برای نسل من و بیشتر دهه شصتی‌ها ورود به بازار کار، باری روی ذهن و مسئولیتی نانوشته بر دوش بود. برای همین من خیلی زود برای ورود به بازار کار تلاش کردم.
به‌واسطه شغل و تحصیلات پدرم به‌عنوان پرستار، مسئول بخش و مدیر کمیسیون پزشکی بیمارستان، با این فضا آشنا بودم. درنتیجه به‌عنوان کارشناس IT در بیمارستان بقیه الله (عج) شروع به کار کردم. چند ماهی که در این بیمارستان کار کردم، تجربیات خوبی به دست آوردم. بااین‌حال محیط خاص این بیمارستان باعث شد بسیار زود به دنبال آلترناتیو باشم. این آلترناتیو برای من، شرکت پویندگان راه سعادت بود. بدین‌ترتیب از 17 بهمن 1384 با سمت کارشناس خدمات پس از فروش در این شرکت مشغول به کار شدم. همزمان با ثبات در کار، محیط مناسب شرکت و اعتمادی که پویندگان به من داشت، باعث شد برای ادامه تحصیل اقدام کنم.
بدین‌ترتیب شما همزمان با تحصیل، مشغول به کار نیز بودید.
بله. سال 1385 تحصیل در رشته مدیریت صنعتی را شروع کردم و همزمان نیز به‌عنوان نماینده خدمات پس از فروش شرکت در استان‌های مازندارن و گلستان خدمت می‌کردم. اوایل سال 1389 و اتمام دوره مدیریت صنعتی به تهران برگشتم و پیرو سوابق کاری، تحصیلات و دوره‌های گذرانده شده در زمینه استانداردهای مربوط به مشتری‌مداری، مدیریت ریسک و… همچون ISO1002,ISO1004 ISO14971, ISO3100 و… باتوجه به شناخت و اعتماد مدیر تحقیقات وقت با دو سمت «مسئول تیم تست و صحه‌گذاری
Verification & Validation» و «مسئول رسیدگی به شکایت مشتریان در واحد تحقیقات» شرکت پویندگان راه سعادت دعوت به کار شدم. البته همزمان در مقطع کارشناسی رشته مهندسی پزشکی نیز مشغول به تحصیل شدم. این انتخاب، آگاهانه‌ترین و منطبق‌ترین انتخاب رشته‌ای بود که داشتم؛ هرچند از انتخاب‌های قبلی خود نیز راضی هستم.
در سال 1393 نیز با شکل‌گیری ایده ایجاد واحد مستقل ارتباط با مشتریان، مسئولیت مدیریت آن به من محول شد. همچنین از اواخر سال 1399 تا به امروز به‌عنوان مدیر خدمات پس از فروش شرکت فعالیت دارم.
اشتغال همزمان با تحصیل چه تجربه یا فرصت‌هایی را برای شما به‌دنبال داشت؟
به جرئت و از روی تجربه شخصی می‌گویم که پویندگان راه سعادت یک دانشگاه غیررسمی و بزرگ است. هرچه در دانشگاه آموختم با کار در این شرکت تثبیت شد. در واقع آموخته‌هایم با چاشنی تجربه و کار اجرایی چند برابر شد.
اکنون فضای آماده‌سازی دانشجویان برای ورود به بازار کار در دانشگاه‌ها چگونه است؟
فضای آماده‌سازی دانشجویان برای ورود به بازار کار در دانشگاه‌های مختلف بسیار متفاوت است. بنابراین باتوجه به این اختلاف سطح در دانشگاه‌ها، نمی‌شود نظر دقیق و همه شمولی ارائه کرد. این اختلاف سطح باید با جدیت و تلاش خود دانشجویان برطرف شود. هم‌اکنون امید زیاد بستن به اصلاح سیستم آموزشی کشور در سطح کلان، ساده لوحانه و اذعان به این موضوع برای من ناراحت‌کننده است.
ارزیابی شما از بازار کار کنونی مهندسی پزشکی در حوزه‌های مختلف این رشته چیست؟
بازار کار به نسبت خوبی برای کارشناسان مهندسی پزشکی وجود دارد. از شرکت‌های تولیدکننده گرفته تا شرکت‌های واردکننده، خدماتی، مراکز درمانی و…
به نظر شما، لازمه ورود موفق و نتیجه‌بخش به بازارهای کار مرتبط با رشته مهندسی پزشکی چیست؟ گذشته از این آیا بازار، گنجایش لازم را برای دانش‌آموختگان جدید دارد؟
ورود به بازار کار برای دانش‌آموختگان مهندسی پزشکی بسیار به توانایی، اشتیاق و آموخته‌های آن‌ها از دانشگاه و سایر مراکز آموزشی در زمینه‌های مرتبط، وابسته است.
گسترش شرکت‌های دانش‌بنیان و تجربیات موفق شرکت‌های پیشرو در تولید تجهیزات پزشکی نوید روزهای بهتری را در صنعت تجهیزات پزشکی می‌دهد. نمایشگاه ایران هلث 1401 به‌ویژه سالن اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان تجهیزات پزشکی با داشتن تنوع محصولات و افزایش تعداد شرکت‌های زیرمجموعه، تصدیقی بر این ادعاست.
اما همان‌طور که عرض کردم، کسب علم و تلاش مضاعف می‌تواند مسیر را کوتاه‌تر و دستاورد را بزرگ‌تر کند. نباید به دروس دانشگاهی اکتفا کرد؛ بنابراین به دانشجویان توصیه می‌کنم به انتخاب پروژه و دوره کارآموزی توجه ویژه‌ای کنند. چراکه این بازار درحال رشد، نیاز به نیروی کار خبره و تحصیل کرده دارد.
برخی از دانش‌آموختگان، فعاليت مهندس پزشک در واحد فروش را مناسب خود و سطح تحصيلاتشان نمي‌دانند. پاسخ شما به این تصور چيست؟
به هرحال کارشناس فروشی موفق‌تر است که علم و تسلط بیشتری درباره محصول و محیط استفاده و کاربری آن داشته باشد. در یک جمله، با بازار مصرف محصولش زبان مشترک داشته باشد. مهندس پزشک، نه‌تنها زبان صنعت و مهندس طرف تعاملش را بلد است بلکه زبان پزشک و پرستار را نیز متوجه می‌شود. بااین‌حال فروشنده بودن در هر رشته‌ای، روحیه و توانایی‌های خاصی را می‌طلبد که من هم از این روحیه بی‌بهره و درنتیجه همیشه از این نقش فراری هستم.
آیا در حوزه‌های تولید، فنی و آموزشی نیز تجربه فعالیت دارید؟ شرایط این حوزه‌ها چگونه است؟ چه ظرفیت‌ها و کمبودهایی دارد؟
در حیطه کاری و تجهیزات پزشکی تولیدی شرکت، محتوای آموزشی، سمینارها و دوره‌های زیادی را به فراخور مسئولیتم ایجاد و اجرا کرده‌ام. بااین‌حال به‌صورت مستقل در زمینه آموزش آکادمیک و انتقال مهارت‌های علمی و فنی تجربه زیادی ندارم. تجربه‌های محدودم بازمی‌گردد به چند دوره آموزشی در حیطه استانداردهای مشتری‌مداری سری 10000 و مشاوره و راه‌اندازی CRM برای چند شرکت معتبر که بیشتر به‌واسطه ارتباط و رفاقت کاری شکل گرفته است.
به نظر شما مهم‌ترين چالش‌های صنعت تجهيزات پزشکی چيست؟
توضیح درباره چالش‌های تجهیزات پزشکی در قالب این مصاحبه نمی‌گنجد و بهتر است استخوان خردکرده‌ها و دردکشیده‌های صنعت تجهیزات پزشکی در این باره صحبت کنند. ولی به رسم فرصت، تعهد و عرق به تجهیزات پزشکی چند نکته را فهرست‌وار عرض می‌کنم. چه‌بسا که به قول حافظ: «کین اشارت ز جهان گذران، ما را بس». به‌طورکلی نخستین مشکل بزرگ تولیدکنندگان، تعرفه پائین واردات تجهیزات پزشکی و پرداخت ارز 4200 تومانی به واردکنندگان است. همچنین نبود نهاد مستقل برای تجهیزات پزشکی و قرارگیری این صنعت در اولویت دوم پس از دارو، از دیگر مشکلات تجهیزات پزشکی در سازمان غذا و دارو است.
سومین مشکلی که تجهیزات پزشکی نیز مانند سایر صنایع با آن گریبانگیر است، دولتی بودن است؛ در واقع دولتی بودن همه نهادهای قانون‌گذار، برخی خریداران، تولیدکننده دولتی یا وابسته در بیشتر صنایع، مجوز دهنده و همچنین نهاد رسیدگی کننده به مشکلات، چالش دیگری به‌شمار می‌رود. درنتیجه بخش خصوصی همواره مظلوم و مستأصل است.
پرداخت نشدن هزینه خدمات و بدهی‌های کلان و طولانی مدت مراکز درمانی غالباً دولتی به شرکت‌های خصوصی، وجود رانت و امتیازهای ویژه و محیط ناسالم رقابتی برای شرکت‌ها و بنگاه‌های اقتصادی، از جمله چالش‌های موجود دیگر هستند.
همچنین دشواری‌هایی مانند تحریم‌های بین‌المللی و مشکلات کمرشکن در تأمین المان‌ها و قطعات تولیدی و صادرات محصولات هم بسیار قابل توجه هستند و نمی‌توان به آن‌ها اشاره نکرد. آخرین مشکلی که می‌توانم به آن اشاره کنم، وجود قوانین و دستورالعمل‌های دست‌وپاگیر و صدور مجوزهای سلیقه‌ای است؛ این مسئله نه‌تنها مانع تولید و فروش محصول بی‌کیفیت نمی‌شود بلکه منجر به بروز مشکلات دریافت مجوز برای محصولاتی می‌شود که استانداردها و مجوزهای بین‌المللی را کسب کرده‌اند.
البته مشکلات بیشتر و عمیق‌تر است؛ مشکلاتی که از فعالان صنعت تجهیزات پزشکی، مردان و زنانی قوی‌تر ساخته است. تجربه نشان داده که اراده بزرگ‌ترها و پرچم‌داران این صنعت از مشکلات بزرگ‌تر است. همه دانشجویان، صنعت‌گران و تولیدکنندگان برای ارتقاء صنعت تجهیزات پزشکی ثابت قدم و پرتلاش به مسیر خود ادامه می‌دهند.
اگر شما به جای يکی از مسئولان بوديد، چه کاری انجام می‌داديد؟
اگر بنده مسئول بودم همه تلاشم را برای اصلاح مشکلات اشاره شده با انجام کارشناسی ریشه‌ای و مشورت با متخصصان هر حوزه انجام می‌دادم. در مرحله اول از اصول و استانداردهای بین‌المللی تبعیت و الگوهای تثبیت شده دنیا را دنبال می‌کردم. برای نمونه، درباره مشکل وجود قوانین و دستورالعمل‌های دست‌وپاگیر، می‌توان به این نکته اشاره کرد که در اتحادیه اروپا باوجود اهمیت بسیار زیاد مقوله کیفیت و اعمال کنترل‌ها با استانداردها و روش‌های اصولی، سازمانی برای صدور مجوز وجود ندارد. بااین‌حال در ایران به محصولی که در اروپا تأیید فروش و تولید دارد، مجوز نمی‌دهند یا ایجاد مشکل می‌کنند.
بنابراین به‌طور کلی اگر می‌دیدم کاری از دستم برنمی‌آید، نمی‌توانم، اطلاع ندارم یا هر معذوریت دیگری، بهتر است که حداقل کار جدیدی نکنم و تصمیمی از روی کم اطلاعی نگیرم. از همه مسئولان درخواست می‌کنم اگر می‌بینید موضوعی را نمی‌توانند اصلاح کنند، کاری نکنند و صندلی را برای متخصصان خالی کنند.
دیدگاه ها