علی شیخ الاسلامی از جمله مهندسان جوانی به‌شمار می‌رود که تنها به آموخته‌های دانشگاه اکتفا نکرده است. او سعی کرده با کسب تجربه و افزودن بر مهارت‌های فنی و تسلط به دانش روز مدیریت کسب‌وکار، مسیر رشد و پیشرفت خود را هموار کند تاجایی‌که در سال 1399 موفق به تاسیس شرکت آویسا تجهیز پایا شد که با برند مدیساز شناخته می‌شود؛ شرکتی که زیر نظر پارک علم و فناوری استان لرستان فعالیت دارد و اکنون نیز درحال گذراندن مراحل برای تبدیل شدن به دانش‌بنیان است. این مدیرعامل جوان به همراه نیروهای مجموعه‌اش در چهار حوزه فعالیت شرکت را پیش می‌برند؛ حوزه خدمات تعمیری و بازسازی تجهیزات دندانپزشکی، ارائه خدمات آموزشی، فروش تجهیزات دندانپزشکی و قطعات یدکی و همچنین تولید تجهیزات دندانپزشکی. گام نهادن او و مجموعه‌اش در مسیر تولید آن‌ها را به طراحی و تولید دستگاه پرس اینسترومنت رساند. شیخ‌الاسلامی برای رسیدن به این جایگاه مسیری طولانی را پشت‌سر گذاشت. راهی که از همان ابتدای ورودش به دانشگاه در سال 1396 شروع شد. از همان سال وارد بازار کار شد. همزمان با تحصیل، در کارخانه تجهیزات دندانپزشکی، کارآموزی خود را شروع کرد. بدین‌ترتیب شش ماه به‌طور تخصصی در حوزه یونیت‌های دندانپزشکی کار کرد و سپس مدرک فنی‌وحرفه‌ای خود را در این زمینه گرفت. سپس در دوره‌های آزاد خارج از دانشگاه شرکت کرد. این جوان به‌عنوان مدیرعامل یک شرکت تجهیزات پزشکی و تولیدکننده نوپا پاسخگوی سئوالات ما شد تا درباره مسیری که پیموده، راه‌های رسیدن به موفقیت و پتانسیل‌های مهندسی پزشکی صحبت کند.
چه شد که به‌سمت این فیلد کاری گرایش یافتید؟
در ابتدا کارم را با فعالیت در بحث پزشکی و دندانپزشکی شروع کردم. سعی داشتم هر دو کار را همزمان پیش ببرم، اما پس از مدتی متوجه شدم که این کار برایم مقدور نیست. بنابراین پس از مدتی به‌طور کامل وارد حوزه دندانپزشکی شدم زیرا دریافتم که دندانپزشکی برای من و شخصیتم مناسب‌تر است. بیشتر با مطب‌ها و کلینیک‌های خصوصی سروکار دارم و از این بابت کار راحت‌تر است. سعی کردم فعالیتم را در فیلد تجهیزات دندان بیشتر کنم و آن را گسترش بدهم. از سال ۹۷ نیز به‌طور کامل در حوزه تجهیزات دندان بودم.
دلیل علاقه‌مندی و هدف شما از انتخاب این رشته تحصیلی چه بود؟
مهندسی پزشکی همیشه جزو رشته‌های انتخابی اصلی من بود. همیشه دوست داشتم رشته مهندسی پزشکی را بیشتر بشناسم. علی‌رغم اینکه اطلاعات چندانی هم درباره آن نداشتم، اما با مقداری تحقیق وارد رشته مهندسی پزشکی در دانشگاه آزاد واحد بروجرد شدم. زیرا ازآنجایی‌که علوم تجربی خوانده بودم، عملا نمی‌توانستم مهندسی پزشکی را در دانشگاه دولتی انتخاب کنم.
زمانی که وارد این رشته شدید، آیا از نظر محتوی علمی و مهارتی مطابق با آن چیزی بود که انتظار داشتید؟
ترم‌های یک و دو عملا درس‌ها خیلی تخصصی نیست، اما ترم‌های بعدی متوجه شدم عملا دانشگاه کمک چندانی برای ورود موفق به بازار کار نمی‌کند. بنابراین برای ورود به بازار کار و فعالیت در حوزه مورد علاقه‌ام، از دانشگاه به‌عنوان یک محرک برای ارتباطات بیشتر و همکاری با اساتید و دانشجویان مهندسی پزشکی بهره بردم. بنابراین عملا ارزش زیادی برای دروس تئوری قائل نبودم و سعی کردم بیشتر نگاهی بازارمحور به رشته مهندسی پزشکی داشته باشم. بدین‌ترتیب پس از چند سال توانستم کسب‌وکار و برند خودم را تا حدودی به فعالان این حوزه بشناسانم و تولیدکننده یکسری از تجهیزات باشم.
چه دستاوردهای علمی و عملی در دوران دانشجویی و پس از آن داشته‌اید؟
در دوران دانشجویی از نظر علمی دستاورد خیلی خاصی در نوشتن مقاله یا شرکت در المپیاد نداشتم. اما هم‌اکنون درحال نوشتن کتابی درباره عیب‌یابی و تعمیرات تخصصی تجهیزات دندانپزشکی هستم که تا سه ماه آینده کارهای آن تمام می‌شود. همچنین در پارک علم و فناوری استان لرستان، طرح تولید دستگاه پرس اینسترومنت به‌عنوان مدیر پروژه ثبت کرده‌ام. تاکنون نیز ۱۲۰ دستگاه پرس اینسترومنت در شرکت آویسا طب تجهیز پایا تولید کرده‌ام.
آیا زمان تحصیل، زمینه‌هایی برای ورود به بازار کار در فضای دانشگاه یا خارج از آن برایتان فراهم شده بود؟
بله. باتوجه‌به دیدگاهی که به دانشگاه داشتم با یکسری از بچه‌ها برای کارآموزی در یک کارخانه هماهنگ شدیم. یعنی در واقع از دانشگاه به‌عنوان یک محرک برای ارتباط بیشتر استفاده کردم. یکی از همان دوستان اکنون از همکاران من در بحث آموزش در شرکت است. بنابراین بی‌شک بچه‌هایی که می‌خواهند در کنار دانشگاه فعالیت کنند می‌توانند زمینه‌های بسیاری خوبی را برای کار و رشد در این فضا پیدا کنند، اما باید واقعا جویای کار باشند.
اکنون فضای آماده‌سازی دانشجویان برای ورود به بازار کار در دانشگاه‌ها چگونه است؟
عملا در دانشگاه‌ها فضای آماده‌سازی دانشجویان برای ورود به بازار کار وجود ندارد. علی‌رغم اینکه در برخی از دانشگاه‌ها یکسری دوره‌های اولیه، ورکشاپ‌ها و… برگزار می‌شود، اما هنوز آنچنان پخته نیستند که بتوانند دانشجویان را برای ورود به بازار کار آماده کنند. درنتیجه دوستانی که قصد ورود به بازار کار را دارند باید خودشان دست‌به‌کار شوند و دوره‌های تخصصی را خارج از دانشگاه‌ها بگذرانند؛ زیرا دانشگاه‌ها عملا بودجه‌ای برای این مسئله صرف نمی‌کنند. اساتیدی که در این حوزه تدریس می‌کنند، باید مبالغی برای حق‌التدریس دریافت کنند که معمولا دانشگاه‌ها زیر بار پرداخت آن نمی‌روند؛ بنابراین دانشجویان اگر دوست دارند فعالیت خوبی داشته باشند باید با بودجه شخصی خودشان خارج از مباحث دانشگاهی، دوره‌ها را شرکت کنند. این دوره‌ها می‌تواند عناوین مختلفی داشته باشند؛ همچون دوره‌های تعمیرات و عیب‌یابی، الکترونیک تخصصی، نرم‌افزارهایی مانند متلب، سالیدورک، کتیا، پایتون، اتوکد و.. و بسیاری مباحث تخصصی دیگر که مرتبط با دروس تئوریک آن‌ها نیز باشد.
حتما باید از اساتیدی که فعالیت دارند پرس‌وجو کنند و تلاش کنند بهترین انتخاب را داشته باشند تا از هزینه و زمانی که صرف می‌کنند بیشترین بهره را ببرند؛ یعنی اینگونه نباشد که فقط در دوره‌های مختلف شرکت کنند و هیچ نتیجه‌ای پشت آن نباشد. بنابراین پیش از آن باید از آن‌هایی که سابقه شرکت در این دوره‌ها را داشته‌اند و از اساتید مختلف مشورت بگیرند. همچنین از شرکت‌هایی که دوره‌های آموزشی تجهیزات برگزار می‌کنند مشاوره بگیرند و آن‌ها را از نظر سرفصل‌ها و مکان آموزش، روش انتقال مطالب و تجهیزات آن‌ها از نظر تنوع و به‌روز بودن با هم مقایسه کنند.
از چه سالی وارد بازار کار شدید و چگونه و با چه حرفه‌ای شروع کردید؟ چه مشاغل مرتبطی را پس از آن داشتید؟
از سال 1396 و با رشته تجهیزات و یونیت دندانپزشکی وارد بازار کار شدم.
برای ورود به بازار کار با چه مشکلاتی دست به گریبان بودید؟
مشکل اول من و بسیاری از بچه‌هایی که آن دوره فعالیت می‌کردند، بحث تخصص بود؛ چراکه تجهیزات پزشکی حوزه‌ای تخصصی است. برای ورود به بازار کار در هر فیلدی از تجهیزات پزشکی باید تخصص لازم را برای ارائه خدمات به مشتریان داشت که طیف گسترده پزشکان، بیمارستان‌ها، کلینیک‌ها و دندانپزشکی‌ها را دربر می‌گیرد. آن زمان دوره‌های خیلی خوبی وجود نداشت، اما اکنون شاید کمی بهتر شده باشد. مشکل بعدی بحث مالی و تامین بودجه است. بودجه کافی برای راه‌اندازی کسب‌وکار در اختیارمان نبود؛ یعنی برای اجاره دفتر، خرید تجهیزات، لوازم اداری و تعمیرات بودجه لازم را نداشتیم. شروع به کار کردم و به‌مرور با درآمد اندکی که آن اوایل به‌دست آوردم سعی کردم تجهیزات مورد نیاز را یکی‌یکی و اقساطی تهیه کنم.
چگونه موفق به مدیریت وضعیت و خروج از چالش‌ها شدید؟
فکر کردم با بودجه‌ای که در دست دارم دوره‌های تخصصی حضوری و آنلاین را بگذرانم. همچنین دوره‌های کسب‌وکار تخصصی را هم برای ارائه خدمات گذراندم؛ چراکه این کافی نیست که صرفا یک متخصص در بحث عیب‌یابی یا متخصص در طراحی قطعات بود. امروزه به‌دلیل بیشتر بودن رقبا، فعالیت شرکت‌های مختلف و رقابتی شدن نحوه ارائه خدمات باید کسب‌وکار و مدیریت آن را به‌خوبی بلد بود. بنابراین سعی کردم در کنار دوره‌های حوزه تخصصی تجهیزات دندانپزشکی، در دوره‌های مباحث مدیریتی و کسب‌وکار و حتی بازاریابی سنتی و دیجیتال هم شرکت کنم. سعی کردم با آزمون و خطا، چالش‌هایم را کمتر کنم و درآمد بیشتری را به‌سمت شرکت بیاورم. هرچه بیشتر رشد می‌کردیم درآمد بیشتر می‌شد و بحث مشکل مالی کمتر ضربه می‌زد. علاوه‌بر این سرمایه‌گذار پیدا کردم و وجود او بسیاری از مشکلات را در شرکت حل کرد.
از میان حوزه‌های تولید، فروش و بازرگانی، واردات، آموزش و… در کدام یک تجربه و سابقه فعالیت حرفه‌ای دارید؟
در واقع شرکت ما در همه فیلدهای تولید، فروش و بازرگانی و آموزش فعالیت می‌کند. از این میان در فیلدهای تولید و آموزش بیشتر و حرفه‌ای‌تر فعال بوده‌ایم؛ زیرا در حوزه تولید علاوه‌بر خودم، طراح حرفه‌ای دیگری در شرکت مشغول به‌کار است. در بحث آموزش نیز مجموعه آموزشی کاملی به‌همراه تجهیزات به‌روز و پیشرفته داریم که برای آموزش، عیب‌یابی و تعمیر تجهیزات دندانپزشکی مناسب است. از سال ۱۴۰۰ تا ۱۴۰۱ حدود ۱۲۰ دانشجو داشتیم که تقریبا ۹۵ درصد آن‌ها مشغول به‌کار هستند.
دلیل شما برای ورود به این حوزه‌های کاری چه بود؟
شخصا علاقه خاصی به مقوله‌های تولید و آموزش دارم؛ چراکه هر دو این حوزه‌ها انرژی بسیار خوب و باارزشی دارند. یعنی هرکجا که سعی شود و بتوانم ارزشی را بیفزایم یا ارزش افزوده‌ای اضافه کنم، بسیار باارزش است. در این راستا موفق شدیم با تجهیز مجموعه به دستگاه‌های مختلف آموزشی، باگ آموزشی را تقریبا در بحث تجهیزات دندانپزشکی برطرف کنیم. همچنین سعی کردیم با تولید دستگاه پرس که دقت، ظرافت و استحکام بسیار بالاتری نسبت به دستگاه‌های موجود در بازار دارد، باگ‌های مختلف دستگاه‌ها را نیز پوشش دهیم و ارزشی را به بازار اضافه کنیم.
مهم‌ترین موانع، چالش‌ها و همچنین فرصت‌هایی که در حوزه کاری خود داشتید، چه بودند؟
بسیاری از اوقات درگیر بحث تامین بودجه بودیم؛ حتی باتوجه‌به داشتن سرمایه‌گذار و درآمد شرکت، بحث سرمایه‌پذیری و سرمایه‌گذاری در شرکت‌ها اکنون مقداری ضعیف است. استارت‌آپ‌هایی که درحال تشکیل هستند یا شرکتی مانند ما که در حوزه‌های مختلف کار می‌کند نیازمند سرمایه و بودجه بیشتری هستند. اگر شرکت تک بُعدی بود شاید این مشکلات را نداشتیم، اما بخشهای مختلف شرکت همچون آموزش، فروش و تولید به سرمایه‌های جداگانه‌ای نیاز دارند؛ بنابراین یکی از چالش‌های همیشگی ما بحث مالی بوده است.
چالش دوم مسئله نیروی انسانی متخصص است. شرکت آویسا طب تجهیز پایا در شهر بروجرد فعالیت می‌کند. به‌طور کلی شهرستان‌ها با مشکل کمبود نیروهای انسانی متخصص در زمینه‌های مورد نیاز روبه‌رو هستند. ما نیز با این چالش روبه‌رو هستیم که هم‌اکنون درحال برگزاری جلساتی برای برطرف کردن آن هستیم.
به‌نظر شما اکنون رشته مهندسي پزشکی در ايران از نظر کیفیت و به‌روز بودن آموزش‌های دانشگاهی چه جايگاهي دارد؟ کاستی‌ها و پتانسیل‌های آن را توضیح دهید.
دانشگاه‌های دارای رشته مهندسی پزشکی در ایران در مقایسه با دانشگاه‌های اروپایی و آمریکایی واقعا سطح پایینی دارند. در دانشگاه‌های ایران تمرکز اصلی روی مباحث تئوریک است؛ به‌گونه‌ای که به مباحث تئوریک بسیار بیشتر از مباحث عملی پرداخته می‌شود. در واقع دانشگاه‌های ایران از نظر بودجه‌ای که برای کارهای فناورانه در اختیار دانشجویان قرار می‌دهند، وضعیت آزمایشگاه‌ها و ارائه مطالب، فاصله زیادی با دانشگاه‌های مطرح دنیا دارند. این درحالی است که دانشجویان باید با مباحث عملی و کارهای جدید بیشتری آشنا شوند و بتوانند از پس یک پروژه ساخت، طراحی تا تولید برآیند. بسیاری از دانشجویان از نظر ذهنی و هوشی این توانمندی را دارند، اما با مشکلات مالی و کمبود بودجه روبه‌رو هستند. همان‌طور که سال اول دانشگاه، صفر تا صد دستگاهی را طراحی کردیم و در حال ساخت بودیم. البته این دستگاه نمونه آلمانی داشت، اما ما بدون داشتن نمونه فیزیکی، آن را مهندسی معکوس کردیم. یک نمونه تفلونی هم تولید کردیم، اما هیچ حمایتی از طرف دانشگاه و بخش پژوهش و نوآوری دانشگاه نشد؛ موفق به جذب سرمایه‌گذار هم نشدیم درنتیجه طرح را رها کردیم. بنابراین دانشجویانی که می‌خواهند در دوران تحصیل وارد مقوله پژوهش شوند باید دستشان روی زانوی خودشان باشد چراکه نمی‌توانند برای دریافت حمایت به دانشگاه اتکا بکنند. این درحالی است که در سایر کشورها، تسهیلات علمی و نوآوری به دانشگاه‌ها تخصیص داده می‌شود. این اتفاق باید در ایران نیز بیفتد؛ چراکه در دانشگاه آزاد این بودجه از دانشجویان گرفته می‌شود و بی‌شک دانشگاه دولتی نیز بودجه کمی ندارد پس می‌توانند حمایت بسیار بهتری بکنند.
ارزیابی شما از بازار کار کنونی مهندسی پزشکی در حوزه‌های مختلف و فرصت‌های پیش‌روی دانشجویان و دانش‌آموختگان این رشته چیست؟
مهندسی پزشکی بازار کار به‌شدت خوبی در حوزه خدمات و تولید دارد، اما نه برای همه. از آن‌جایی‌که رشته مهندسی پزشکی مانند بسیاری دیگر از رشته‌های مهندسی مظلوم واقع شده است، جای کار فراوانی در مباحث فروش، تولید و صادرات دارد. اکنون آورده سالیانه تجهیزات پزشکی واقعا بسیار اندک و شاید در حد ۲۰ میلیون دلار باشد. درحالی‌که مثلا رشته‌های دیگر از قبیل الکترونیک می‌تواند صادرات بسیار بیشتری از مهندس پزشکی داشته باشند زیرا بهای بیشتری به رشته الکترونیک داده شده است و شناخت بیشتری هم درباره آن وجود دارد.
نکته دیگر، گستردگی فیلدهای مختلف تجهیزات پزشکی است. برای نمونه فیلد خدمات فقط شامل خدمات تعمیر و بازسازی نیست؛ باوری که اکنون در بازار ایران جا افتاده است، بلکه علاقه‌مندان می‌تواند مقاله و کتاب بنویسند یا حتی کار سئو گوگل در حوزه مهندسی پزشکی را نیز انجام دهند و بدین‌ترتیب با شرکت‌های ارائه‌دهنده تجهیزات پزشکی و دندانپزشکی بسیار خوب همکاری کنند. حتی می‌توانند با تسلطی که به دانش و همچنین تجهیزات پزشکی دارند، و تولیدکننده محتوی بسیار خوبی هم باشند. این گونه نیست که بگوییم هر محتوی نویسی می‌تواند کارهای یک مهندس را انجام دهد؛ زیرا این حوزه نیازمند تخصص است.
این‌ها نمونه‌هایی هستند که دانشجویان مهندسی پزشکی حتی به آن‌ها فکر هم نمی‌کنند درحالی‌که می‌تواند بسیار درآمدزا باشد. چند شرکت را می‌شناسم که در بحث ارائه خدمات خود به‌دلیل نداشتن نیروی متخصص مشکل دارند. یا برای مثال بسیاری از دانشجویان می‌توانند به‌سمت تولید تجهیزات دندانپزشکی بروند و دستگاه‌هایی مشابه محصولات وارداتی را در کشور با طرح‌های جذاب‌تر و ویژگی‌های بسیار بهتر طراحی و تولید کنند. همان‌گونه که ما دستگاه پرس اینسترومنت را طراحی و تولید کردیم که فروش خوبی نیز دارد؛ زیرا محصولی است که در ایران با تیراژ بالا تولید و وارد نمی‌شود. ضمن اینکه محصولاتی که در ایران تولید می‌شوند نیز کیفیت خوبی ندارند؛ بنابراین اگر محصولی با کیفیت طراحی و مهندسی‌سازی شده به بازار عرضه شود، بی‌شک می‌تواند سود و فروش خوبی را به‌دنبال داشته باشد.
در کل بازار کار رشته مهندسی پزشکی مناسب است اما درصورتی‌که تخصص‌های مختلف در مجموعه به‌کار گرفته شود. همچنین باید به‌دنبال کار در حوزه‌های بکرتر و جدیدتری رفت زیرا برخی از مشاغل همچون کارهای تعمیراتی و عیب‌یابی دیگر اشباع شده است.
به نظر شما، لازمه ورود موفق و نتیجه‌بخش به بازارهای کار مرتبط با رشته مهندسی پزشکی چیست؟
ورود موفق و نتیجه‌بخش نیازمند داشتن تخصص و ذهنی پویا است. باید به‌جای رفتن به‌سمت حوزه‌هایی که اکنون ۹۰ درصد دانشجویان و دانش‌آموختگان به دنبال آن هستند، به شناسایی حوزه‌های بکرتر و جذاب‌تر برای فعالیت پرداخت. در این صورت می‌توانند موفقیت بسیار بالایی را برای خود متصور باشند.
باتوجه‌به شرايط کنونی این رشته و بازار کار آن، به ديگران توصيه مي‌کنيد براي ادامه تحصيل به‌سمت اين رشته بروند؟ چرا؟
بی‌شک بله. مهندسی پزشکی رشته خوبی است؛ زیرا حوزه‌های پول‌ساز و جذابی دارد که افراد باتوجه‌به آمادگی ذهنی که دارند می‌توانند به آن‌ها ورود کنند و با تلاش موفق شوند.
به‌نظر شما مهم‌ترین چالش صنعت تجهیزات پزشکی به‌ویژه در فیلد تخصصی شما چیست؟
مهم‌ترین چالش بحث سنتی بودن آن است؛ برای نمونه در حوزه عیب‌یابی و تعمیرات پرس‌های دندانپزشکی، تجهیزاتی استفاده می‌شود که عملا مهندسی‌ساز نیستند. این تجهیزات طراحی‌های بسیار قدیمی دارند و عملا دقت خوبی ندارند. بحث سر این است که یکسری غیرمهندس وارد این رشته شده‌اند و بدون سواد و تخصص کافی و فقط با داشتن سرمایه دست به واردات تجهیزاتی می‌زنند که عملا کاربردی ندارند. به‌خاطر اینکه این حوزه، حوزه‌ای تشنه در بحث تجهیزات به‌روز است، هر نوع تجهیزی که وارد کشور شود عملا از آن استقبال می‌شود. اما ثابت شده برخی از این تجهیزات پس از چند سال کارایی و دقت خوبی نداشته و مسائل مختلفی را ایجاد می‌کردند. خدا رو شکر شاهد این اتفاق هستیم که بچه‌های متخصص، سرمایه جذب می‌کنند و این حوزه به‌مرور جایگاه خودش را می‌یابد. این احتمال وجود دارد که پنج تا ده سال بعد این اتفاق محقق شود، اما هم‌اکنون چالشی است که صنعت با آن روبه‌رو است.
اگر شما جای يکي از مسئولان بوديد، چه اقدامی برای بهبود وضعیت مهندسی پزشکی می‌کردید؟
من اگر جای یکی از مسئولان بودم بی‌شک به رشد پایه‌ای در دانشگاه‌ها بسیار کمک می‌کردم؛ زیرا دانشگاه‌ها و دانشجویان زمینه‌ساز اتفاقات بسیار بزرگی هستند. اینکه بخواهیم آن‌ها را ناآگاه بار بیاوریم باعث می‌شود که در آینده به کشور ضربه بزند؛ زیرا بودجه زیادی صرف می‌شود درحالی‌که هیچ بازدهی ندارد. اگر بتوانیم برای دانشجویان آزمایشگاه‌های خوب و تسهیلات خوب و انگیزه کافی فراهم کنیم تا روی پروژه‌های خوب کار کنند، بی‌شک پتانسیل هوشی و ذهنی آن را دارند که گام‌های تاثیرگذاری در راستای تولید و پیشرفت بردارند. اگر کسی بتواند این مسئولیت را قبول کند و بتواند کمی کنار دانشجویان باشد و افراد علاقه‌مند را حمایت کند، می‌تواند کمک بسیار خوبی به این حوزه کند.
دیدگاه ها