در بخش چهره به چهره اين شماره، سراغ احسان کامراني سازنده اولين چشم مصنوعي در دنيا رفتيم. جواني که در خارج از کشور موفق به ساخت يک لنز هوشمند با قابليت بينايي‌بخشي شده و تحولي را در دنياي پزشکي به وجود آورده است. سال گذشته خبرها و ويدئوهايي از اختراع وي منتشر شده بود به همين بهانه تصميم گرفتيم به صورت مجازي با اين مخترع جوان گفتگو کنيم و از روند پيشرفت اين پروژه و اختراعات ديگرشان در حوزه مهندسي پزشکي مطلع شويم.
آقاي دکتر لطفاً ابتدا خود را معرفي کنيد و بفرماييد در کدام کشور اقامت داريد و به چه کاري مشغول هستيد؟
احسان کامرانی، مهندس پزشک، فارغ التحصیل لیسانس مهندسی پزشکی از دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، فوق لیسانس مهندسی برق گرایش کنترل ابزار دقیق از دانشکده فنی و مهندسی دانشگاه تربیت مدرس، دکترای مهندسی پزشکی از دانشکده مهندسی دانشگاه پلی تکنیک مونترال کانادا، فوق دکترای بایواپتیک از دانشکده پزشکی دانشگاه هاروارد امریکا و دانشکده مهندسی MIT، فوق دکترای نانومواد هوشمند پزشکی از دانشکده مواد دانشگاه علوم و تکنولوژی پوهانگ کره جنوبی POSTECH هستم.
من از سال ۲۰۱۴ در دانشگاه هاروارد آمریکا و همزمان در دانشگاه واترلوو کانادا مشغول به کار و تدریس هستم، همچنین شرکت‌هایی را با کمک همکارانم در کانادا، آمریکا و کره جنوبی راه‌اندازی کرده‌ام. این شرکت‌ها در زمینه فناوری‌های گوناگون صنعت مهندسی پزشکی و تجاری‌سازی محصولات جدید و هوشمند پزشکی فعال هستند.
دوران تحصيل خود را از نظر پروژه‌هاي علمي و عملي و اشتغال حين کار چگونه ارزيابي مي‌کنيد؟ در هر کدام از دانشگاه‌هاي شهيد بهشتي، دانشگاه تربيت مدرس، دانشگاه هاروارد و پوهانگ کره جنوبي که تحصيل کرده يا مدرس هستيد چه تجربه و مهارت‌هايي کسب کرديد؟
من در هیچ مقطعی از تحصیل صرفاً به تحصیل در دانشگاه اکتفا نکرده‌ام و حتی پیش از شروع به تحصیل در دوره لیسانس همزمان در شرکت‌های گوناگون مهندسی پزشکی و تجهیزات آزمایشگاهی به صورت داوطلب، نیمه‌وقت یا تمام وقت کار کردم. انجام کار مرتبط همزمان با تحصیل، بهترین انگیزه و حتی گاهی تنها راه برای یادگیری و کسب تجربیات مفید است.
من از دوران دبیرستان علاقمند به تحصیل و کار در زمینه بکارگیری فناوری‌های مهندسی در پزشکی و نوآوری در پزشکی بودم؛ زمینه‌ای که بعدها فهمیدم رشته‌ای دانشگاهی به نام مهندسی پزشکی است. با وجود رتبه خوب کنکور سراسری و امکان قبولی در همه رشته‌ها و گرایش‌های موجود، با اطمینان کامل رشته مهندسی پزشکی را به عنوان اولین گزینه انتخاب کردم.
اغلب دانشجویان در اوایل راه‌اندازی این رشته به دلیل نوپایی و ناشناخته بودنش متاسفانه دچار سردرگمی بودند یا درک درستی از آینده شغلی این رشته نداشتند. خیلی از دوستانم نیز تغییر رشته یا انصراف دادند و متاسفانه شور و اشتیاق، تمرکز و احساس اطمینان خاطر نسبی در اکثر دانشجویان وجود نداشت. علی رغم وجود این مسائل، کار و تحقیق مرتبط خارج از فضای دانشگاه و مطالعه جانبی نیز داشتم که باعث علاقمندی هرچه بیشتر من به رشته مهندسی پزشکی و درک قابلیت منحصر به فرد تخصص این رشته به عنوان یکی از نیازهای جامعه امروز و آینده شد. این رشته نیاز به کسب تجربه در فضاهای گوناگونی نظیر بیمارستان، مراکز درمانی، آزمایشگاه، صنعت و مراکز تحقیقاتی در کنار تحصیل در دانشگاه دارد که البته چندان ساده به نظر نمی‌رسد.
تجربه تحصیل، کار، تحقیق و تدریس در بیش از ۱۰ کشور مختلف دنیا و سفر به بیش از ۷۰ کشور دنیا برای سخنرانی و بازدیدهای علمی در زمینه مهندسی پزشکی به من ثابت کرد که این رشته به معنای واقعی، یکی از دشوارترین و در عین حال مهم‌ترین تخصص‌های اجتناب ناپذیر در همه دنیاست.
به ديگران توصيه مي‌کنيد که براي ادامه تحصيل رشته مهندسي پزشکي را انتخاب کنند؟ چرا؟
البته رشته مهندسی پزشکی به معنی واقعی آن، نه آن معنی که متاسفانه امروزه در اغلب دانشگاه‌ها معرفی می‌شود، صرفاً پاس کردن ترکیبی از واحدهای دروس مهندسی و پزشکی پایه نیست یا الزاماً ارتباطی به تعمیر، نصب تجهیزات پزشکی یا کار خدماتی و اپراتوری فنی در بیمارستان ندارد.
مواردی که عرض کردم در واقع تخصصی نیستند که انجامش الزاماً نیاز به تحصیلات دانشگاهی یا مهندس پزشک بودن داشته باشد. متاسفانه فارغ التحصیلان مهندسی پزشکی حتی در مقاطع ارشد و دکتری در حرفه‌هایی به کار گرفته می‌شوند که یک اپراتور ساده با طی یک دوره کوتاه چند ماهه نیز می‌تواند به خوبی انجام دهد. البته گاهی این خلاصه همه کاری است که طی ۱۰ سال و در قالب مدرک دکتری فرا می‌گیرند.
کسی در این رشته از دانشگاه فارغ‌التحصیل می‌شود، اگر مشکلی هر چند کوچک در زمینه پزشکی را به کمک دانش فنی و مهندسی حل نکرده باشد یا حداقل راه حلی ارائه نکرده باشد، جز اتلاف وقت کاری نکرده است.
مهندسی پزشک دقیقاً مانند یک پزشک در قبال شناخت مشکلات و موانع پزشکی جامعه و ارائه راهکار برای حل آن‌ها مسئول است. شخصاً به شدت با این تصور اشتباه مخالفم که برای موفقیت و در راستای علاقه به موضوعی خاص نظیر مهندسی پزشکی حتماً باید تحصیلات عالی دانشگاهی را دنبال کرد و مدارک دانشگاهی مرتبط با آن رشته را انبار کرد. علاقه واقعی به یک رشته به این معنی است که ابتدا مشکلاتی که آن رشته حل می‌کند را بشناسیم، سپس با مطالعه، تلاش و کار مداوم برای کسب تجربه و مهارت لازم برای حل آن مشکلات بکوشیم. به نسبت پیچیدگی و بزرگی مشکلی که می‌خواهیم حل کنیم، گاهی گذراندن تحصیلات عالی دانشگاهی لازم است. امروزه شاهد افزایش تعداد فارغ التحصیلان ارشد، دکتری و فوق دکتری مهندسی پزشکی هستیم که تنها افتخارشان تحصیل در یک دانشگاه بزرگ یا چاپ چند مقاله است، بدون اینکه کوچک‌ترین قدم عملی و مفیدی برای حل مشکلات هرچند ساده پزشکی برداشته باشند. امیدوار باشیم که در آینده دور یا نزدیک با اصلاح این باورهای نادرست که ایجاد انگیزه‌های کاذب می‌کنند شاهد فعالیت متخصصان راهگشا و واقعی بیشتری در حوزه مهندسی پزشکی باشیم.
آقاي دکتر با توجه به اين‌که نام شما سال گذشته به عنوان نخستين مخترع و طراح لنز هوشمند با قابليت بينايي‌بخشي در مقالات و رسانه‌هاي خبري مطرح شد لطفاً به طور مختصر درباره مراحل پژوهشي و عملکرد اين لنز توضيح دهيد.
ما در سال ۲۰۱۱ برای اولین بار در دنیا طرح مفهومی نوع جدیدی از لنزهای تماسی و عینک‌های هوشمند را در دانشگاه هاروارد و ام آی تی مطرح کردیم که با هدف بینایی‌بخشی و کمک‌بینایی و حتی بینایی واقعیت افزوده، همچنین تشخیص، درمان و پیشگیری یا پیش‌بینی بسیاری از بیماری‌ها و اختلالات چشمی و حتی غیر چشمی نظیر بیماری‌های قلب و عروق، مشکلات گوارشی، اختلالات شنوایی و حرکتی، اختلالات عصبی و بیماری‌های مغز و اعصاب و غیره شکل گرفت.
بعد از این قضیه، از سال ۲۰۱۴ شرکت‌های دیگری نظیر گوگل و مایکروسافت نیز پروژه‌های مشابهی را با هدف تلفیق سنسورها یا واقعیت افزوده با لنزهای تماسی مطرح کردند که تا به امروز به نتیجه نرسیده‌اند.
ما این کار را که در ابتدا فقط در حد یک ایده علمی تخیلی بود با کمک تیم‌های متعددی از حوزه‌های مختلف مهندسی، پزشکی و علوم توسعه دادیم و نمونه‌های گوناگون از لنزها و پوشیدنی‌های چشمی هوشمند با قابلیت ثبت علائم حیاتی مختلف، تشخیص و درمان بیماری‌ها، اختلالات و حتی پیش بینی و پیشگیری بیماری‌ها تا به حال ساخته شده است.
لنزهای هوشمند با قابلیت بهبود و توسعه بینایی هم با موفقیت ساخته شده و مورد آزمایش قرار گرفته‌اند. لنز هوشمند با قابلیت بینایی البته شامل بخش‌های مکمل دیگری هم است، از قبیل: سیستم پردازشگر سیگنال‌های بینایی و عصبی، آرایه هوشمند میکروالکترودها، بخش رابط چشم و مغز، پروتزهای زیبایی، بخش اپتیک و MEMS، NEMS Array.
این لنز هوشمند با وجود پیشرفت‌های چشمگیر همچنان نیازمند کار بیشتر مخصوصاً مطالعات بالینی در فازهای مختلف روی انسان است تا بتواند تجاری سازی شود یا برای عموم قابل دسترس باشد.
هدف نهایی ما استفاده از این دستگاه به عنوان جایگزینی قابل قبول برای بینایی طبیعی است که بر خلاف سیستم‌های نظیر ARGUS II که ضعف‌های فراوانی دارند، تنها محدود به بیماران خاص و صرفاً برای درک محدود نور نباشد و با قیمت بسیار مناسب‌تری قابل پیاده‌سازی باشند.
از چه نوع حسگرهايي در اين اختراع استفاده شده و چه قابليت‌هايي دارند؟
مجموعه‌ای از الکترودها، حسگرها و عملگرها (Actuators) مختلف در این وسیله بکار گرفته شده است. مهم‌ترین حسگرهای مورد استفاده شامل آرایه حسگرهای بسیار دقیق و حساس نوری در طول موج‌های مختلف، حسگرهای حرکتی، حسگرهای فشار، حسگرهای حرارتی، حسگرهای صوتی، حسگرهای فراصوت، و غیره هستند. مهم‌ترین و پیچیده‌ترین سنسورهای بکارگرفته شده، نوع جدیدی از سنسورهای هوشمند بسیار حساس به نور هستند که قابلیت درک و ثبت تک فوتون را دارند. ویژگی دیگر این سنسورها وجود تراشه یا مدار الکترونیکی مجتمع ترکیب شده با سنسور است که به آن قابلیت کنترل هوشمند در ثبت و پردازش نور در طول موج‌های مختلف را می‌دهد. این سنسورها در ارتباط پیوسته با سایر سنسورها نظیر سنسورهای حرکتی و موقعیت و سنسورهای زیستی، تا حد بسیار زیادی مکانیزم عملکرد چشم انسان را شبیه‌سازی می‌کنند. یکی دیگر از بخش‌های مهم این دستگاه سیستم کنترل هوشمند تعبیه شده به کمک هوش مصنوعی به منظور هماهنگی عملکرد سنسورهای مختلف با یکدیگر و همچنین با عملکردها و الکترودها است.
به طور کلي چگونه مي‌توان از سيستم‌هاي اپتيکي و نوري براي تشخيص و درمان استفاده کرد؟
امروزه نور با شدت‌ها و طول موج‌های مختلف و گسترده به عنوان یکی از مهم‌ترین ابزار تشخیص درمان در حال معرفی و توسعه است. سیستم‌های تشخیص پزشکی نوری این قابلیت را فراهم می‌کنند که علائم حیاتی مختلف با کم‌ترین مداخله و به صورت غیر تهاجمی با دقت بالا و ایمنی کامل برای مدت طولانی و به صورت پیوسته مانیتور و مطالعه شوند. از نور همچنین در کاربردهای درمانی متعددی نظیر جراحی، ترمیم زخم و بافت‌های آسیب‌دیده، از بین بردن بافت‌های سرطانی، ترمیم و بازسازی عروق و ارگان‌های مختلف و بافت‌های داخلی بدن، باز کردن عروق و مجاری گوارشی و تنفسی، کنترل عملکرد و تأثیر و مسیر دارو استفاده می‌شود.
اختراع شما مناسب براي کدام حوزه‌هاي تجاري مهندسي پزشکي است؟
تا امروز عمده اختراعات و کارهایی که انجام شده بیشتر روی سیستم بینایی و عصبی متمرکز بوده است؛ نظیر سیستم‌های بینایی یا کمک‌بینایی یا سیستم‌های تصویربرداری مغز و فعالیت‌های عصبی و سیستم‌های ارتباط انسان و ماشین.
از نقطه‌نظر تجاری، بیشترین تمرکز روی تجهیزات هوشمند پوشیدنی و کاشتنی بوده است. ترکیب و تلفیق سنسورهای مختلف هوشمند پزشکی در قالب پوشیدنی‌ها و کاشتنی‌ها و به کمک هوش مصنوعی و اینترنت اشیا از مهم‌ترین چالش‌های پیش رو در عرصه مهندسی پزشکی است و در عین حال تقاضای روزافزون برای این نوع تکنولوژی در حوزه‌های مختلف سلامت و امور روزمره، بازار کار و پتانسیل‌های تجاری و اقتصادی این حوزه را روز به روز افزایش داده و خواهد داد.
پس از گذشت يکسال، اين اختراع اکنون در چه مرحله‌اي است؟ لطفاً خوانندگان را بيشتر در روند پيشرفت اين پروژه قرار دهيد.
در حقیقت از شروع این پروژه بیش از بیست سال می‌گذرد. قدم‌های ابتدایی این ایده با کار بر روی شبیه‌سازی و مدل‌سازی سیستم بینایی انسان شروع شد و تا به امروز در قالب بیش از ۱۰ تیم مختلف در بیش از ۵ کشور مختلف دنیا همزمان درگیر قسمت‌های این پروژه هستیم.
نتایج بسیار خوب و قابل توجهی هم به دست آمده است به طوریکه از فاز آزمایش‌های تحقیقاتی بر روی حیوان، وارد فاز آزمایش‌های بالینی بر روی انسان شده‌ایم. البته با وجود همه این پیشرفت‌ها، هنوز کارهای بسیار زیادی برای تکمیل و تجاری شدن آن باید انجام شود تا فازهای مختلف تست بالینی تکمیل و موانع موجود نظیر هزینه نسبتاً بالا و سازگاری زیستی برای استفاده مداوم و طولانی مدت برداشته شوند.
نظر شما درباره ساخت چشم مصنوعي آکريليک حفره‌دار و عرضه آن در بازار چيست؟ آيا مشکل خاصي را برطرف مي‌کنند؟
باید توجه داشت که بین چشم مصنوعی زیبایی (نظیر چشم مصنوعی ساخته شده از آکریلیک) و چشم مصنوعی با قابلیت بینایی یا کمک‌بینایی (توانبخشی بینایی) تفاوت بسیار عمده‌ای وجود دارد و اصولاً دو مقوله کاملاً جدا از هم هستند. چشم‌های مصنوعی نظیر آکریلیک سال‌هاست که در بازار موجود و متداول هستند ولی صرفاً جهت زیبایی و راحتی مورد استفاده قرار می‌گیرند و هیچ نقشی در بینایی ندارند. به جز بخش محدودی از متخصصین بایومواد و بایومکانیک که در ساخت مواد مناسب‌تر یا شکل راحت‌تر این ایمپلنت‌ها کار می‌کنند اصلاً ارتباطی به مهندسی پزشکی یا فناوری‌های مرتبط با بینایی‌بخشی ندارند.
شنيده‌ها حاکي از آن است که اين اختراع قابليت اندازه‌گيري سطح گلوکز خون را نيز دارد. مي‌تواند جايگزين دستگاه اندازه‌گيري قند خون (گلوکومتر) يا موارد مشابه باشد؟
هدف نهایی از این کاری که طی ۲۰ سال گذشته انجام شده، ساخت چشم مصنوعی با قابلیت بینایی‌بخشی بوده است. ولی در طی این مسیر، کارهای مرتبط و پروژه‌های متعدد دیگری هم شکل گرفته و به نتیجه رسیده است، نظیر لنزهای تماسی هوشمند جهت اندازه‌گیری قند خون و لنزهای درمانی هوشمند جهت تزریق دارو به داخل چشم و درمان دیابت. این لنز هوشمند با هدف جایگزین کردن روش متداول اندازه گیری قند خون که غالباً با درد بالا و دقت کم در فواصل زمانی خاصی انجام می‌گیرد ساخته شده است. با وجود اینکه هنوز کارهایی برای بالاتر بردن دقت اندازه‌گیری این روش در حال انجام است ولی یکی از مهم‌ترین مزایای دیگر این دستگاه اندازه‌گیری مداوم قند خون و همچنین کنترل پیوسته و حلقه بسته قند خون است.
ايده اين اختراع کي و کجا شکل گرفت؟
ایده اولیه حتی پیش از شروع تحصیلات دانشگاهی وجود داشت و حتی یکی از مهم‌ترین انگیزه‌های انتخاب رشته دانشگاهی من بود. ابتدا با مطالعه سیستم بینایی و مدل‌سازی سیستم بینایی انسان شروع کردم و در نهایت با پیاده‌سازی نرم افزاری و سخت افزاری قسمت‌های مختلف این سیستم، ادامه پیدا کرد.
بدون شک سیستم بینایی و به خصوص ارتباط سیستم عصبی با چشم یکی از پیچیده‌ترین چالش‌های پیش روی مهندسان و پزشکانی است که در زمینه به کارگیری علوم پایه و مهندسی در پزشکی فعالیت می‌کنند. تکنولوژی بینایی‌بخشی در قالب یک پروژه واحد، کلیه شاخه‌های مهندسی پزشکی نظیر بایوالکتریک، بایومواد، بایومکانیک، فناوری اطلاعات، توانبخشی، پردازش سیگنال، نرم افزار، سخت افزار و تخصص‌های مختلف پزشکی نظیر چشم پزشکی، علوم اعصاب، روانشناسی و قلب و عروق و علوم پایه نظیر فیزیک و شیمی و ریاضی را به چالش می‌کشد. به اعتقاد من از این نظر یک پروژه کاملاً منحصربه‌فرد و کاملاً بین رشته‌ای است و شاید مهم‌ترین کلید حل این مساله، هنر ارتباط و کار تیمی مشترکی باشد که برای این کار لازم است، نه الزاماً محدودیت‌های علمی موجود.
به غير از پروژه لنز هوشمند تاکنون اختراع ديگري داشتيد؟
بله. بیشتر اختراعات صورت گرفته در ارتباط با سیستم بینایی، سیستم تصویربرداری از مغز، ارتباط انسان و ماشین، سیستم ترجمه ذهن یا ذهن خوانی، سیستم مانیتورینگ علایم حیاتی بدون تماس، همچنین تجهیزات مختلف هوشمند پوشیدنی و کاشتنی پزشکی بوده است.
اختراعات خود را کجا ثبت کرده و درباره مالکيت فکري آن چه اقداماتي انجام داده‌ايد؟
یکی از مهم‌ترین کارهایی که برای حفظ مالکیت فکری اختراع باید انجام شود ثبت به موقع آن و البته تلاش و کار همزمان برای پیاده سازی و تجاری سازی ایده است. متاسفانه درکشور بهای کافی به ارزش علمی و نقش عملی اختراع در مقایسه با چاپ مقاله و کتاب داده نشده است. دانشجویان و حتی اساتید بیش از اینکه به سمت تفکر خلاق، ثبت ایده و تجاری سازی ایده‌ها سوق داده شوند، در جهت ارائه و چاپ مقاله هدایت و تشویق می‌شوند. من اعتقاد دارم که نقش اختراعات (البته خوب، ارزشمند و راهگشا) در پیشبرد سطح سواد علمی و عملی جامعه به مراتب بسیار بیشتر از چاپ مقاله و سخنرانی است.
آقاي دکتر با توجه به اين‌که شما در دانشگاه‌هاي معتبر داخلي و بين‌المللي تحصيل کرده‌ايد، لطفاً درباره رويکرد دانشگاه‌ها در رشته مهندسي پزشکي از نقطه نظر ارتباط پزشکان و مهندسان پزشک براي پروژه‌هاي تحقيقاتي و عملياتي صحبت کنيد.
مهندسی پزشکی یک عنوان کاملاً گمراه‌‌کننده است، اگر به درستی تعریف نشود. عدم تعریف مناسب این رشته و عدم ایجاد بستر مناسب خاص این رشته تنها باعث افزایش سالانه تعداد فارغ‌التحصیلان این رشته است که تخصص خاصی در هیچ گرایشی از مهندسی و پزشکی ندارند. در واقع آن‌ها مجموعه کاملاً وسیعی از اطلاعات سطحی و عمومی پزشکی و شاخه‌های مختلف مهندسی را طی ۴ یا ۱۰ سال فرا می‌گیرند، بدون اینکه متخصص هیچ حرفه خاصی باشند یا بتوانند مشکلی را با وجود صرف زمان و هزینه بالای شخصی و سیستم آموزشی حل کنند. با اطمینان کامل می‌توان گفت که هیچ پروژه یا برنامه‌ای در زمینه مهندسی پزشکی به نتیجه قابل قبول نخواهد رسید مگر اینکه در قالب یک تیم مشترک از متخصصین پزشکی، مهندسی، علوم و صنعت و در ارتباط مستقیم بین مهندس، پزشک، بیمار یا کاربر شکل بگیرد. بهترین و مناسب‌ترین کسی که می‌تواند با شناخت مساله و اهداف هر پروژه، تیم مناسب برای حل مساله را از بین این متخصصین انتخاب و تا رسیدن به نتیجه نهایی هدایت کند، تنها مهندس پزشک است. از این نظر یک مهندس پزشک موفق باید یک مدیر موفق هم باشد. به همین دلیل به اغلب دانشجویان این رشته توصیه می‌کنم حتماً ارتباط مؤثر، کار تیمی و مدیریت پروژه را در کنار کار تخصصی و فنی فرا بگیرند زیرا این مهم امروزه جزو اجتناب ناپذیری از این رشته بسیار کلیدی است. موفقیت و نقش آفرینی درست و مؤثر مهندسین پزشکی نه تنها کمک می‌کند که این رشته و متخصصین آن جایگاه واقعی خودشان را در جامعه به دست بیاورند، بلکه می‌توانند زمینه‌ساز و محرک اقتصاد جامعه و کارآفرینی و تفکر خلاقانه در زمینه‌های دیگر هم باشند.
آيا در فعاليت‌هاي پژوهشي استارتاپ‌هاي ايراني در زمينه اختراعات حوزه مهندسي پزشکي دعوت به همکاري شده‌ايد؟ و ارزيابي شما چه بود؟
خیر. به هیچ وجه.
به‌نظر شما مهم‌ترين چالش صنعت تجهيزات پزشکي چيست؟ اگر شما به جاي يکي از مسئولان بوديد، چه مي‌کرديد؟
یکی از مهم‌ترین چالش این صنعت عدم شناخت کافی و درست از نیازها و پتانسیل‌های موجود و جدی نگرفتن نیاز جامعه است. اساساً این صنعت یا نادیده گرفته می‌شود یا در اولویت‌های آخر سرمایه‌گذاری و برنامه‌ریزی‌های کلان قرار می‌گیرد. نتیجه این عدم توجه، سرخوردگی دانشجویان و کارآفرینان علاقمند و مستعد این صنعت است. آمار و ارقامی که مسئولان گزارش می‌کنند، با سرخوردگی جامعه جوان و واقعیت‌های موجود در فضای کارآفرینان واقعی، نوآور و نوپای این صنعت همخوانی ندارد. اگر سرمایه‌گذاری و توجهی هم وجود دارد، متاسفانه بیشتر روی چندین شرکت شناخته شده متمرکز شده که نیاز به توزیع عادلانه‌تر، شناسایی حوزه‌های متنوع‌تر و حتی تمرکز بیشتر از استارت آپ‌ها و ایده‌های جدید دارد.
باید با رفع موانع، شاهد رشد فکری و خلاقیت و شکوفایی بیشتر استعدادهای مهندسی پزشکی باشیم تا متخصصین و کارآفرینان ما سرخورده نشوند و به دنبال خروج سرمایه‌های فکری، علمی و مادی یا کارآفرینی در خارج از کشور نباشند.
مهندسی پزشکی در دانشگاه و در صنعت با جایگاه واقعی و شایسته خود فاصله زیادی دارد. در واقع برنامه‌ریزی و پیشرفت در همه صنایع به میزان توجه به صنعت مهندسی پزشکی وابسته است و این حقیقت را برخی کشورهای پیشرفته دنیا به خوبی دریافته‌اند و یکی از رموز موفقیت آن‌ها در زمینه‌های مختلف اقتصادی و اجتماعی و صنعتی محسوب می‌شود.
پتانسیل‌های موجود مخصوصاً در زمینه استعدادها و ایده‌های بسیار خوب و پروژه‌های موفق در زمینه مهندسی پزشکی البته انکارناپذیر است ولی متاسفانه اراده، برنامه منسجم و مدیریت هوشمندی برای استفاده از این پتانسیل‌ها وجود ندارد. در حالی که ما از نظر دانش پزشکی و تعداد پزشکان حاذق جزو بهترین‌های دنیا هستیم، از نظر مهندسی پزشکی و بکارگیری فناوری‌های نوین علوم و مهندسی پیشرفت خوبی نداشته‌ام و متاسفانه هنوز هم برنامه و زیرساخت مشخصی برای بهبود این شرایط پیش بینی نشده است. یکی از دلایل وضعیت موجود این است که متاسفانه بسیاری از دست اندرکاران، مدیران و تصمیم‌گیران در این زمینه شناخت درست و واقعی از مشکلات و توانایی‌های موجود ندارند یا نمی‌خواهند داشته باشند. یکی دیگر از چالش‌های صنعت مهندسی پزشکی، عدم شناخت و معرفی درست این رشته حتی در سطوح بالای مدیریتی و اجرایی است. تصور عموم این است که ارائه راه حل تشخیصی یا درمانی یا هر کشف و اختراع جدیدی در زمینه پزشکی یا تکنولوژی پزشکی صرفاً مختص به پزشک است. در صورتی که امروزه نقش مهندسین پزشکی در حل مشکلات و مواجهه با چالش‌های پزشکی از هر قشر و حرفه دیگری پررنگ‌تر و کلیدی‌تر است. این امر با کار تیمی و ارتباط مشترک میان پزشکان، مهندسان و دانشمندان میسر شده است. یکی از وظایف مهم جامعه مهندسی پزشکی، تلاش در جهت معرفی بیشتر مهندسی پزشکی به عنوان یک حرفه کاملاً مستقل و تبلیغِ نقش بسیار کلیدی آن در حل مشکلاتی است که فقط و فقط به کمک این رشته و صنعت خاص قابل حل است. هرچقدر پروژه‌ها، تیم‌ها و فضاهایی از این دست را بیشتر ایجاد کنیم، موفق‌تر خواهیم بود و می‌توانیم به بهترین‌ها نه تنها در زمینه مهندسی پزشکی بلکه در سایر زمینه‌ها نیز دست یابیم. من در کل معتقدم که تقویت و مدیریت درست مهندسی پزشکی در هر کشور، زمینه‌ساز سلامتی در جامعه و پیشرفت سایر زمینه‌های اقتصادی و اجتماعی است.
دیدگاه ها