مهندس «محمد پراش منزه» يکي از چهره هاي موفقي است که پس از فراغت از تحصيل کارش را در عرصه تجهيزات پزشکي از نقطه صفر شروع کرد. او که دانش آموخته سال 1378 رشته مهندسي پزشکي است، شرکت خود را با سرمايه 4ميليون و 200هزار تومان در سال 1386 و با هدف ارتقاء سطح سلامت و درمان بيماران سوختگي تاسيس کرد. شرکتي که دفتر آن ابتدا منزل مسکونيش بود، اما او پس از گذراندن مسيري پرپيچ و خم موفق شد و اکنون در جايگاهي قرار دارد که روش هاي نوين درمان بيماري هاي سوختگي را معرفي ميکند. روياي پراش منزه اين بود که از واردات به سمت توليد و آموزش روش هاي نوين درمان برود، که البته در همين مسير نيز گام نهاد و موفق به توليد تشک مواج شد و اکنون واحد R&D شرکتش در حال کار بر روي دستگاه سنگ شکن است. آنچه در ادامه ميخوانيد، تنها بخشي از تجربه حرف هاي «محمد پراش منزه» است.
دليل علاقه مندي و هدف شما از انتخاب رشته مهندسي پزشکي چه بود؟
چون مهندسي پزشکي رشته جديدي بود و در کشورهاي اروپايي و آمريکايي بازار کار بسيار خوبي براي مهندسان پزشک وجود داشت، فکر ميکردم در ايران نيز فضاي کار مناسبي داشته باشد. از سوي ديگر وجود متقاضيان زياد در رشته هاي پزشکي و دندانپزشکي، موجب شد که به سمت مهندسي پزشکي گرايش بيابم؛ به ويژه اينکه من ورودي سال 1372 دانشگاه آزاد بودم که تنها دانشگاه در کشور به شمار ميرفت که مقطع ليسانس رشته مهندسي پزشکي داشت.
آيا مهندسي پزشکي آن رشته و حرفهاي بود که انتظارش را داشتيد؟
زماني که فارغ التحصيل شدم، تصورم مبني بر وجود فضاي کار مناسب براي اين رشته در ايران، محقق نشد؛ اما شرايط امروز نسبت به آن مقطع بسيار بهتر شده است.
بهتر شدن شرايط، بيشتر در حوزه بازار کار است يا بخش علمي و آموزشي؟
در زمينه علمي و آموزشي، متاسفانه زمان تحصيل ما مانند امروز واحدهاي مهندسي پزشکي با گرايشهاي مختلف، تعريف نشده بودند و فقط گرايش بيوالکتريک وجود داشت. حتي به دليل جديد بودن رشته، تعداد و محتواي واحدهاي درسي به صورت کامل طبقه بندي نشده بود. ما آن زمان 164 واحد را گذرانديم اما امروز دانشجويان 146 واحد پاس ميکنند؛ به بياني ديگر امروز اين رشته هدفمندتر و تخصصي تر شده است.
در حوزه بازار کار نيز وضعيت به همين ترتيب بود. يعني بر اساس اطلاعات موجود از کشورهاي اروپايي و آمريکايي، ميبايستي که تجهيزات پزشکي مراکز درماني در بحث ساخت، کنترل و نگهداري متولي داشته باشند، اما زمان فارغ التحصيلي ما اين امر محقق نشد. زيرا نگاهي به مجموعه اين رشته نشده بود و تعريف درستي از رشته مهندسي پزشکي وجود نداشت. حتي مراکز درماني و بيمارستان ها يک اتاق يا واحد براي مهندسي پزشکي نداشتند، اما با گذشت زمان اين رشته جايگاه و فضاي کاري مناسبي در ايران پيدا کرده است. به عبارتي بيشترِ فارغ التحصيلان رشته مهندسي پزشکي، مديران و مسئولان واحدهاي تجهيزات پزشکي دانشگاه هاي علوم پزشکي، سازمان تامين اجتماعي و مراکز درماني هستند. اکنون دانشگاه علوم پزشکي، بيمارستان ها و مراکز درماني، واحد مهندسي پزشکي دارند که در گذشته اين واحد را نداشتند. همچنين در چند سال اخير وزارت بهداشت حمايت هاي بسيار خوبي از حوزه توليد کرده است به گونه اي که هر فرد داراي مهارت، تجربه و علم در رشته مهندسي پزشکي ميتواند با توجه به امکانات فراهم شده، وارد اين حوزه شود.
با توجه به شرايط کنوني به ديگران توصيه ميکنيد که براي ادامه تحصيل به سمت اين رشته بروند؟
به نظرم امروز فارغ التحصيلان رشته مهندسي پزشکي آينده و دورنماي بهتري دارند. با توجه به حمايت هاي وزارت بهداشت، بيشتر شرکت هاي مهندسي پزشکي مايل به ورود به حوزه توليد و سرمايه گذاري در اين بخش هستند. سرمايه گذاري هايي که در حوزه توليد تجهيزات پزشکي ميشود، شاهد و دليلي براي جذب مهندسان پزشکي در شرکتهاي مختلف است. بنابراين به علاقه مندان توصيه ميکنم که وارد اين رشته تحصيلي بشوند.
شما از چه سالي وارد بازار کار شديد؟ چگونه و با چه حرف هاي شروع کرديد؟
با تمام شدن درسم در سال 1378، ابتدا سعي کردم کارم را در يکي از مراکز دولتي شروع کنم اما چون اين اتفاق نيفتاد در يک رشته غيرمرتبط وارد کار شدم. بعد از يک سال با چند شرکت تخصصي مهندسي و تجهيزات پزشکي همکاري کردم و زماني که اطلاعاتي از ساختار تجهيزات پزشکي و بازار آن به دست آوردم، تصميم به تاسيس شرکت گرفتم. بدين ترتيب سال 1386 شرکتم را تاسيس کردم و امسال 25 نيروي انساني با مدارک مهندس پزشکي، الکترونيک، پزشک عمومي و متخصص در اين مجموعه مشغول کار هستند.
با چه سرمايه اوليهاي کارتان را شروع کرديد و اوايل چه چالشهايي داشتيد؟
وقتي که قصد ثبت شرکتم را داشتم، بسياري از اطرافيان من را از ادامه کار منع کردند و ميگفتند که ورود به اين حوزه سرمايه بسيار زياد و ارتباطات خاصي ميخواهد. اما توانستم با سرمايه اوليه 4 ميليون و 200 هزار تومان که معادل 4 هزار دلار آمريکا بود، کارم را شروع کنم. حتي ابتداي تاسيس شرکت، دفتر کارم در منزل مسکونيام بود. با علاقه و پشتکار فراوان، شروع به مکاتبه با شرکتها و کشورهاي مختلف کردم. اولين حضور نمايشگاهي شرکت نيز در نمايشگاه عرب هلث بود که موفق به دريافت نمايندگي يکي از شرکتها شديم. با همان سرمايه اندک، تجهيزات پزشکي خريداري و با قيمت بسيار مناسب وارد کشور کرديم که از آن محصولات استقبال بسيار خوبي شد. بدين ترتيب موفق شديم به مرور دفتر کوچکي براي شرکت تهيه و نمايندگي هاي شرکت ها را دريافت کنيم. پس از دو سال نيز وارد حوزه سوختگي شديم که در زمينه تجهيز مراکز درماني سوختگي نيز موفق عمل کرديم به گونه اي که هماکنون تمام مراکز سوختگي بيمارستان هاي کشور از تجهيزات تخصصي ما بهره مند شده و آنها را نصب و راه اندازي کرده اند.
چه زماني علاوه بر حوزه بازرگاني وارد مقوله توليد تجهيزات پزشکي شديد؟
وقتي که کار را توسعه داديم و حمايت دولت و وزارت بهداشت را از حوزه توليد تجهيزات پزشکي شاهد بوديم، تصميم گرفتيم وارد اين مقوله شويم. تشک مواج، محصول پرمصرف و خاصي بود که آن را از کشور تايوان وارد ميکرديم و تصميم به توليد آن گرفتيم. ابتدا اکشن پلن خود را به وزارت بهداشت اعلام کرديم و سه سال پيش بود که پروانه مونتاژ را دريافت و شروع به کار کرديم. سال 98 نيز بر اساس برنامه و جدول زمانبندي که به وزارت بهداشت ارائه کرده بوديم، موفق به دريافت پروانه ساخت مستقل شديم. بيش از 60 درصد اجزاي تشکيلدهنده تشک مواج توسط بخش فني شرکت مدار سلامت توليد و 40 درصد اجزاي مربوطه نيز از منابع ديگر داخلي و خارجي تامين ميشود. هماکنون بيش از 2 هزار دستگاه از تشکهاي مواج ما در کل کشور نصب و راهاندازي شدهاند و بر اين اساس 15 تا 20 درصد نياز کشور در حوزه تشک مواج را ما تامين ميکنيم.
در حوزه آموزشي و علمي نيز فعاليتي داشته ايد؟
در زمان ورود ما به حوزه درمان بخش سوختگي، اين شرکت با همکاري کمپاني هاي طرف قرارداد اروپايي همچون آلمان، هلند و سويس توانست در اين کشورها کارگاه هاي آموزشي علمي برگزار کند که خروجي اين اتفاق مهم ارتقاء دانش علمي و کم کردن هزينه هاي درمان بوده است.
انتقال آموزشي و علمي را چگونه انجام ميدهيد؟
چون جراحان ايراني سطح علمي بالايي دارند، با کشورهاي پيشرفته داراي سبک در بحث سوختگي ارتباط برقرار کرديم. با اين ارتباط توانستيم توسط يک شرکت هلندي، تکنيکي به نام «ميک» را معرفي کنيم که به روش «ميکروگرفت» پيوند را انجام ميدهد. امروز اين روش درماني مهم درحالي در بيشتر مراکز سوختگي کشور نصب و راه اندازي شده و درحال اجراست که پيش از اين در ايران شناخته شده نبود. آن زمان جراحان فقط در کتاب ها و مقالات علمي با روش درماني «ميکروگرفت» آشنا بودند و در عمل روي آن کار نکرده بودند، اما پس از برگزاري چندين دوره آموزشي در هلند، جراحان پوست با اين تکنيک کاملا آشنا شدند و براي نخستين بار آن را سال 1389 در بيمارستان سوانح سوختگي زارع ساري عملياتي کردند.
به کارگيري تکنيک درماني «ميکروگرفت» در کشور اتفاق مهمي به شمار ميرود چراکه در بهبود کيفيت درمان و کاهش آمار مرگ و مير بيمارانِ با بيش از 50 درصد سوختگي نقش مهمي داشته است. اين در حالي است که در گذشته بيماري با سوختگي بيش از 60 درصد، کمتر از 30 درصد شانس زنده ماندن داشت. امروز در صورت استفاده از اين تکنيک، بيماري با همان مشخصه بيش از 70 درصد شانس ادامه زندگي دارد.
در زمينه پوست هاي مصنوعي نيز با آلمان ارتباط گرفتيم و دوره هاي آموزشي را براي گروهي از همکاران در بيمارستان برلين برگزار کرديم. ايران در 10 سال گذشته بانک پوست نداشت و نتيجه برقراري ارتباط ما با بانک پوست اروپا و دريافت نمايندگي بود که منجر به احداث و راهاندازي بانک پوست در سه شهر مشهد، اهواز و شيراز شد. البته شرکت ما که روزي تامين کننده پوست طبيعي بود، فقط در حوزه انتقال اطلاعات و راهاندازي بانک پوست کمک کرده است و امروز نيز فقط در زمينه واردات پوست مصنوعي فعاليت ميکند.
در واقع ما هر ساله اينگونه برنامه هاي آموزشي را در دستور کار خود داريم و جراحان نيز از آن استقبال بسيار خوبي ميکنند. تصميم داريم اين روند را ادامه بدهيم و تلاش کنيم هرجا که تکنيک و روش درماني جديدي معرفي ميشود، آن را به ايران منتقل کنيم.
برخي دانش آموختگان مهندسي پزشکي، تمايلي به فعاليت در حوزه فروش تجهيزات ندارند و آن را مناسب تحصيلات خود نميدانند. نظر شما چيست؟
در مجموعه ما چند فارغ التحصيل مهندسي پزشکي در مقاطع ليسانس و فوق ليسانس در بخشهاي فني، R&D و فروش همکاري ميکنند. هنگام معرفي تجهيزات پزشکي براي فروش، مهندسان پزشک، راحتتر و مسلط تر دستگاه ها را معرفي ميکنند.
امروز شرکت هاي مهندسي پزشکي و واحدهاي توليدي بسيار زياد شدهاند و براي فارغ التحصيلان رشته مهندسي پزشکي در بخشهاي مختلف فروش، فني، طراحي و توليد، فضاي کار وجود دارد. بنابراين اکنون بازار کار براي مهندسان پزشک مناسب است زيرا به غير از شرکت هاي خصوصي، بيمارستان هاي دولتي، خصوصي، نظامي و… نيز توسط واحد مهندسي پزشکي کنترل ميشوند که همه اين واحدها نياز به مهندس پزشک دارند. امروز مهندسان پزشک مستقر در واحدهاي مهندسي پزشکي، کاملا روي خريد دانشگاه و بيمارستان تسلط دارند بنابراين فضا خيلي تغيير کرده و رو به پيشرفت است.
بنياد نخبگان از مهندسان پزشک حمايت ميکند؟
زمان ما هيچ حمايتي از مهندس پزشک فارغالتحصيل نميشد، اما امروز رياست جمهوري، وزارت بهداشت و بنياد نخبگان کمک هاي زيادي ميکنند. در واقع امروز فارغ التحصيلان رشته مهندسي پزشکي، امتيازات بسيار خوبي دارند و اگر طرح و نوآوري داشته باشند حتما از آن حمايت ميشود.
به نظر شما مهمترين چالش صنعت تجهيزات پزشکي چيست؟
مشکل اصلي نحوه انتقال پول است؛ انتقال ارز از سه مسير دولتي يعني ارز بانکي، ارز نيمايي و ارز آزاد انجام ميشود. براي انتقال پول در ارز بانکي مشکلات بسياري وجود دارد و گاهي سه ماه زمان ميبرد که شرکت بتواند پول را از بانک مرکزي منتقل کند. در ارز نيمايي هم پروسه انتقال پول بسيار دشوار شده و اين تاخير در انتقال مانع تامين قطعات در زمان مناسب خود شده است. استفاده از ارز آزاد نيز موجب افزايش فراوان قيمت تمام شده محصولات ميشود و در نتيجه مراکز درماني قدرت خريد آن را ندارند.
مشکل ديگري که داريم اين است که بيمارستان ها نميتوانند به تعهدات خود براي برگشت پول به شرکت ها عمل کنند. اکنون انباشته مالي شرکت هاي تجهيزات پزشکي در بيمارستان ها به شدت افزايش يافته و ادامه اين روند براي شرکت ها غيرممکن است. در نهايت چالش ها، شرکت هاي تجهيزات پزشکي را براي تامين قطعات و همچنين تامين کالاهاي مراکز درماني دچار بحران ميکنند.
دیدگاه ها