گفتگو با مسئول تجهيزات پزشکي استان کهکيلويه و بويراحمد؛ ما دانشگاهيان از خدمات شرکت ها ناراضي هستيم

يكي از مهم‌ترين عوامل توسعه هر کشور، استفاده از تجارب مديران كارآزموده در زمينه‌هاي مديريتي است. در دنياي کنوني روش آزمون و خطا کاملا منسوخ شده است و استفاده از اين استراتژي جز نابساماني و اتلاف هزينه ها نتيجه مثبتي در برندارد. از اين رو استفاده از تجارب و آموخته‌هاي فردي ركن اساسي رشد و بقاي سازمان‌ها شده است.
هم کانون اكثر دفاتر تجهيزات پزشکي دانشگاه هاي کشور زير نظر معاونت درمان اداره مي‌شود و در تعداد اندكي از دانشگاه‌‌ها هم زير نظر رياست دانشگاه و يا معاونت توسعه مديريت و منابع اداره مي شوند. اساســي‌تــريـن عـامل بـراي تـحقـق يكپارچگي و وحدت رويه در ساماندهي ادارات تجهيزات پزشكي دانشگاه‌ها، اداره كل تجهيزات پزشكي وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشكي است. چرا كه هماهنگ كننده اصلي كليه ادارات تجهيـزات پـزشكـي ايـن اداره كـل اسـت. لـذا بايد سياست راهبردي، مناسب و خاصي را در اين زمينه  ارائه بدهد تا همه دانشگاه‌هاي پزشكي و ادارات تجهيزات پزشكي موظف به پيروي و تبعيت از اين سياست كلي شوند.
با توجه به گستردگي دامنه‌فعاليت‌هاي تجهيزات پزشكي و ارتباط تنگاتنگ آن با بخش هاي مختلفي چون معاونت درمان، معاونت توسعه و… ثبت تجربه‌هاي مديران تجهيزات پزشكي كه حوزه هاي رياستي مختلفي را در اين خصوص تجربه كرده اند مي‌تواند از بروز مشكلات فراواني جلوگيري كند. برآن شديم تا هر ماه به سراغ يکي از دفاتر تجهيزات پزشکي دانشگاه هاي علوم پزشکي کشور برويم و از نزديک با چند و چون اداره اين دفاتر و مسائل و مشکلات خاص هر استان آشنا شويم. شايد که انعکاس اين مسائل و مشکلات در بهبود وضعيت دفاتر تجهيزات پزشکي دانشگاه ها و به تبع آن جايگاه مديران و کارشناسان تجهيزات پزشکي موثر واقع شود. در اين شماره سري به استان کهکيلويه و بوير احمد زديم.

 استان کهگيلويه و بويراحمد که از دوران ساسانيان و قاجاريه بخشي از حکمراني جنوب شامل فارس، خوزستان و بنادر و جزاير خليج فارس بود دو سال قبل از انقلاب به عنوان استان تاسيس شد. شهر زيبائي که اکنون مرکز استان کهگيلويه وبوير احمد است در سال 1335 روستائي بوده است به نام ياسيچ (به معني محل رويش ياس)با جمعيت 34 نفر که در سال 1342 به عنوان مرکز فرمانداري کل استان کهگيلويه و بوير احمد ارتقا يافت وبالاخره درسال1344شهر ياسوج احداث شد.
کهگيلويه وبويراحمد را به ديار آريوبرزن و قله زيباي دنا مي شناسند.اين استان به سرزمين چهار فصل نيز شهرت يافته است..ياسوج مركز اين شهرستان در ميان جنگل هاي زيباي بلوط محصور است. رودخانه بشار از وسط اين شهر مي گذرد و آبشار زيبايي در كنار شهر قرار دارد. درختان بلوط، زالزالك ارژن، كيكم و گلابي وحشي و گياهاني چون بيلهر، پونه كوهي، ريواس، تره كوهي، درمه، خاكشير، آويشن پوشش گياهي و مراتع اين شهرستان را شكل مي دهند.
قالي و قاليچه گبه گليم بافي جاجيم نمد مالي از سوغاتي هاي سرزمين زيباي حسين پناهي اند.

دانشگاه علوم پزشكي كهگيلويه و بويراحمد

تا سال 1342، يعني زمان تشكيل فرمانداري كهگيلويه و بويراحمد، محدوده فعلي استان از استقلال كنوني برخوردار نبود و به دو استان فارس و خوزستان به شرح زير تعلق داشت.
از مهم ترين خدماتي که در زمينه بهداشت و درمان تا قبل از استقلال محدوده فعلي استان (سال 1342)در اين منطقه انجام شد مي توان از استقرار اکيپ ريشه کني مالاريا در سال 1321 و احداث يک درمانگاه عمومي در سال 1339 نام برد. تا سال 1348 فقط يک درمانگاه شهري در دوگنبدان و دو درمانگاه شهري در ياسوج فعاليت مي کرده و در سال 1352 يازده نفر پزشک در سطح استان تحت نظر بهداري کل دوگنبدان به ارائه خدمات شهري و 8 نفر در سپاه بهداشت مشغول خدمات روستايي بوده اند. تا سال 1353 در سطح استان حتي يک تخت بيمارستاني وجود نداشت.يک سال قبل از انقلاب،  سازمان منطقه اي بهداري و بهزيستي استان در ياسوج تشکيل شد و در سال 1364 و با تاسيس وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکي، سازمان منطقه اي بهداشت و درمان استان شکل گرفت.

سال 1369 در جوار سازمان منطقه اي و درمان استان، اولين موسسه آموزش عالي پزشكي تحت عنوان دانشكده علوم پزشكي ياسوج تاسيس شد.
سال 1372 با ادغام دانشكده علوم پزشكي و سازمان منطقه اي بهداشت و درمان استان، دانشكده علوم پزشكي و خدمات بهداشتي درماني استان كهگيلويه و بويراحمد به وجود آمد.
سال 1374، در پي سفر مقام رهبري آهنگ توسعه و گسترش مراكز آموزش عالي شدت گرفت و با پيگيري مسئولان استاني و حمايت هاي وزارت متبوع پس از تصويب شوراي گسترش دانشگاه هاي علوم پزشكي كشور، شهريور ماه سال 1374، با تحولي عظيم چهره آموزش پزشكي استان دگرگون شد و دانشكده علوم پزشكي و خدمات بهداشتي درماني استان به دانشگاه علوم پزشكي و خدمات بهداشتي درماني استان كهگيلويه و بويراحمد ارتقاء يافت.
در آبان ماه 85 نيز دانشگاه در تقسيم بندي دانشگاه هاي علوم پزشكي از تيپ 3 به تيپ 2 ارتقاء يافت و در سال تحصيلي 1390 در 16 رشته پذيرش دانشجو داشت که 106 عضو هيئت علمي به امر تدريس 1249 دانشجو در سال  (90-89)مشغول بودند. اين دانشگاه داراي دانشکده هاي پزشکي، پرستاري و مامايي، بهداشت، پيراپزشکي / مراکز تحقيقات گياهان دارويي، علوم رفتاري، علوم اجتماعي موثر بر سلامت، سلولي ملکولي (مصوب) و ميکروبيولوژي(درحال پيگيري)/ پنج شبکه بهداشت و درمان، دو بيمارستان آموزشي و درماني و دو بيمارستان درماني 70 مرکز بهداشتي و درماني شهري و روستايي و 350 خانه بهداشت بود.
دانشگاه از نيمسال اول سال تحصيلي 90-89 در رشته هاي دستياري اطفال،، کارشناسي ارشد، بيوشيمي/ علوم تشريحي، اقدام به پذيرش دانشجو کرده است.
هم اکنون دانشگاه علوم پزشکي و خدمات بهداشتي درماني استان کهگيلويه و بويراحمد در زمينه آموزشي در 28 رشته پذيرش دانشجو دارد.

ليست مراکز درماني استان کهگيلويه و بوير احمد

امام سجاد(ع) بويراحمد وابسته به دانشگاه، شهيد بهشتي بويراحمد وابسته به دانشگاه ياسوج، بيمارستان شهيد رجايي ياسوج بويراحمد وابسته به دانشگاه ياسوج، بيمارستان شهيد رجايي گچساران گچساران وابسته به دانشگاه و بيمارستان امام خميني (ره) دهدشت جزو بيمارستان هاي تابعه دانشگاه هستند.
در گفتگويي با مهندس کريمي نژاد مسئول تجهيزات پزشکي استان از وضعيت تجهيزات پزشکي اين استان گزارشي تهيه کرديم که در زير مي خوانيد:

در حال حاضر دفتر تجيزات پزشکي دانشگاه علوم پزشکي ياسوج  زير نظرکدام نهاد فعاليت دارد؟
دفتر تجهيزات پزشکي دانشگاه علوم پزشکي ياسوج  زير نظرمعاونت درمان  است.با اين وجود از نظر من اگر اداره اين دفتر در حوزه رياست باشد به لحاظ مديريت کلان، جلوگيري از موازي کاري ها، استقلال مالي و کوتاه شدن پروسه خريد و حذف کاغذ بازي بين معاونت هاي درمان و رياست دانشگاه به صرفه و صلاح دانشگاه ها و مردم خواهد بود.

آيا مديريت تجهيزات پزشکي دانشگاه به طور کامل توسط اداره تجهيزات پزشکي صورت مي گيرد، يا بعضي از فعاليت هاي مرتبط توسط بيمارستان ها و يا بخش هاي موازي در دانشگاه انجام مي گيرد؟
بخشي از فعاليت ها  توسط بيمارستان ها و بخش ها به طور موازي صورت مي گيرد. مثلا معاونت بهداشتي و آموزشي به دليل استقلال از معاونت درمان مستقيماً مديريت تجهيزات مراکز بهداشتي را به عهده دارند که متاسفانه داراي عملکرد ضعيفي است.

آيا امتيازاتي مانند حق فني، حق اشعه، طرح کارانه مناسب و …. در مورد کارشناسان اداره تجهيزات پزشکي و کارشناسان مراکز تابعه  پرداخت مي شود؟
فقط حق فني پرداخت مي شود که آنهم  به دليل تنگ نظري ها باعث کاهش شديد مبلغ اضافه کار شده است، کما اينکه قشر زحمت کش مهندسان پزشکي از نظر پايين بودن حقوق و مزايا بسيار مظلوم واقع شده اند. اصولا اداره تجهيزات پزشکي در سياست گذاري هاي کلان تجهيزات پزشکي دانشگاه فقط تا حدودي که دستورالعمل کميته خريد رعايت شود، نقش دارد.

نحوه نظارت بر مديريت نگهداشت تجهيزات پزشکي در مراکز تابعه به چه صورت است؟

اين نظارت توسط همکاران در مراکز مختلف اعمال  مي شود، آموزش پرسنل نيز توسط کارشناسان همکار در بيمارستان ها صورت مي گيرد کنترل کيفي و کاليبراسيون توسط شرکت هاي معتبر تحت نظارت تيم کارشناسي معاونت درمان و بيمارستان ها انجام مي شود، همچنين بانک اطلاعاتي مرکزي تجهيزات پزشکي دانشگاه توسط نرم افزار شرکت پرشيا شبکه به روزرساني مي شود.

اجراي دستورالعمل هاي PM  فني و کاربري در مورد تجهيزات پزشکي دانشگاه چگونه وتا چه ميزان اجرا مي شود؟
به طور کلي اجراي آزمون هاي کنترل کيفي و کاليبراسيون  در مورد تجهيزات پزشکي دانشگاه از طريق مناقصه شرکت هاي مورد تاييد دانشگاه و تحت نظارت واحد تجهيزات پزشکي صورت مي گيرد. در هر صورت کنترل کيفي و کاليبراسيون و تعميرات در حد معمول رعايت مي شود، ولي دستورالعمل هاي PM هنوز آنگونه که  بايد، جا نيفتاده است که نياز به همکاري هاي بيشتري دارد. مثلا  ما هنوز که هنوز است ، جهت تميز کردن ليد هاي نوار قلب يا پروب سوني کيد با مشکل مواجه هستيم.

آيا اداره تجهيزات پزشکي توزيع و گزينش پرسنل واحد مهندسي پزشکي مراکز تابعه را انجام داده و بر کار آنها نظارت مستقيم دارد؟
بله. دقيقا.اين موضوع ازهمان  ابتدا و با پافشاري و اصرار ما انجام شد و ما توانستيم در زمينه مديريت تجهيزات بيمارستان ها از وضعيت صفر نسبت به 2 سال پيش به حد متوسط و قابل قبولي نزديک به ايده آل برسيم.

آيا کميته تجهيزات پزشکي در بيمارستان ها و مراکز تابعه به طور ماهانه با دبيرکارشناس تجهيزات پزشکي مرکز و با حضور فعال تمام اعضا تشکيل مي شود و آيا تمام موضوعات مديريت تجهيزات پزشکي از جمله دراين کميته تصميم گيري مي شود؟
بله، بر اساس دستورالعمل اداره کل تجهيزات پزشکي و تشکيل کميته هاي بيمارستاني، دانشگاهي و کارشناسي و کميته خريد و حضور تيم مديريت جديد کم کم داريم، به نتايج خوبي در اين زمينه مي رسيم  و تا حد زيادي تک روي ها و خريد هاي غير کارشناسانه و بعضا بدون نياز به نحو چشمگيري کاهش يافته است. همانگونه که مي دانيد اعمال سود هاي کلان بر روي کالا و ارائه تسهيلاتي تحت عنوان سفرهاي علمي و يا ارائه تخفيف هاي غير قانوني معضلاتي است که لازم است با نظارت صحيح کنترل شوند و نقش و نظارت اداره کل تجهيزات پزشکي کاملا ضروري است.

اجراي برنامه هاي آموزش فني کارشناسان تجهيزات پزشکي دانشگاه در چه سطح انجام مي شود؟
آموزش کاربري تجهيزات در کل بيمارستان ها و مراکز درماني استان حتي در پايگاه هاي 115 و مراکز بهداشتي صورت مي گيرد همچنين سمينارهاي مختلف آموزشي کاربري و نگهداري تجهيزات توسط دفاتر تجهيزات پزشکي و يا به صورت محلي در بخش ها و مراکز آموزش فردي صورت مي گيرد.

تامين بودجه و امکانات لازم براي انجام فرآيندهاي مديريت تجهيزات پزشکي دانشگاه در چه سطحي است و تعامل اداره تجهيزات پزشکي با مديريت بودجه دانشگاه چگونه است؟
اين روند با مديريت جديد شکل مطلوبي به خود گرفته است. ولي شفاف نبودن ميزان بودجه و تخصيص بودجه تجهيزات به ساير بخش ها امري  عادي و روتين است که به دليل اختصاص اعتبار تجهيزات تحت عناويني مانند بهبود استاندارد و غيره صورت مي گيرد.

چه چالش هايي براي انجام منسجم و قدرتمند فرآيندهاي مديريت تجهيزات پزشکي دانشگاه وجود دارد و راهکارهاي پيشنهادي چيست؟
در حال حاضر استقلال مالي، تخصيص بودجه جدا با نام تجهيزات پزشکي، تحقق کامل دستور العمل خريد تجهيزات پزشکي طبق آيين نامه معاملاتي دانشگاه ها، انتقال اداره تجهيزات به حوزه رياست دانشگاه  و اجراي چارت تشکيلاتي جديد، اجراي استعلام خريد و حذف قانون ترک تشريفات مناقصه، نظارت بر قيمت کالاها و مشخص کردن سود منطقي شرکت ها از جمله چالش هاي مهم و اساسي فرايند مديريت تجهيزات پزشکي در کشور به شمار مي رود، چراکه عدم کنترل قيمت ها و بي قيدي برخي شرکت هاي بزرگ که سودهاي کلان و گاهي تا 300% هم دريافت مي کنند، باعث بي نظمي و تخلفات مالي در رويه اداره دانشگاه ها مي شود.
هم اکنون 18 مرکز کالاي پزشکي در استان ما وجود دارد و عمده کالاهاي مصرفي مورد نياز مراکز درماني استان از طريق نمايندگي هايي که در خود استان وجود دارد، تامين مي شود. کالاهاي سرمايه اي مورد نياز نيز از تهران خريداري مي شود. استان کهکيلويه و بويراحمد هم اکنون داراي دو دستگاه ام آر آي، سه دستگاه سي تي اسکن، 5 دستگاه سونوگرافي، سه دستگاه اکوکارديوگرافي، 4 دستگاه امحاء زباله و يک دستگاه سنجش تراکم استخوان است. اين استان همچنين داراي يک دستگاه آندوسکوپي، 2 دستگاه لاپاراسکوپي، 4 دستگاه راديولوژي ديجيتال، يک دستگاه سنگ شکن برون اندامي، يک دستگاه سنگ شکن درون اندامي، يک دستگاه ماموگرافي ديجيتال و يک دستگاه ليزر پروستات نيز است، با اين حال ما  در خصوص دستگاه ماموگرافي ديجيتال و هم چنين دستگاه سي تي اسکن که فقط در مرکز استان وجود دارد، دچار کمبود و مضيقه هستيم و قادر به جوابگويي کامل به بيماران نيستيم. به خصوص که تنها دستگاه سي تي اسکن همين روزها از کار افتاد و روند خدمت رساني را متوقف کرد. در اينجا لازم مي دانم به مقوله اي بسيار مهم و حساس اشاره کنم و آن اينکه نه تنها استان ما بلکه تقريبا اکثريت دانشگاه هاي علوم پزشکي کشور در تعامل با شرکت هاي ارائه دهنده تجهيزات سرمايه اي و سنگين دچار مشکل هستند. متاسفانه جديدا شرکت هاي تجهيزات پزشکي، ارائه خدمات پس از فروش را منوط به پرداخت پيش فاکتورهاي سنگين کرده اند و تا فاکتورها پرداخت نشود خدمات را ارائه نمي دهند. اين مشکل در مورد دستگاه سي تي اسکن و همچنين دستگاه هاي امحاي زباله ما به شدت مشهود است و ما از خدمات پس از فروش اين گونه شرکت ها که از ذکر نامشان خودداري مي کنم، بسيار ناراضي هستيم، تا جايي که يکي از دستگاه هاي امحاي زباله ما در حدود 2 ماه است که خوابيده و متاسفانه  نمايندگي آن هم جوابگو نيست. ما نظير همين مشکل را در خصوص دستگاه هاي دي سي شوک و مانيورينگ قلبي نيز داريم، به عنوان مثال فاکتوري که بابت ارائه خدمات اين دستگاه ها از طرف شرکت ها براي ما ارسال شده 20 درصد گران تر از فاکتوري است که سال گذشته با آن افزايش نرخ دلار دريافت کرده بوديم و مشخص نيست که اين 20 درصد افزايش قيمت بابت چه بوده است، حتي پول اياب و ذهاب و هتل نمايندگان شرکت ها نيز به طور جداگانه توسط دانشگاه پرداخت مي شود، ولي در مقابل، ارائه خدمات پس از فروش بسيار ضعيف و گاهي در حد صفر است و اين بر خلاف آيين نامه تجهيزات پزشکي است. متاسفانه نامه نگاري هاي مکرر ما با اداره کل تجهيزات پزشکي هم فعلا نتيجه اي در بر نداشته است. جالب اينکه همين شرکت ها تحت عناويني مانند امور خيريه و کمک به مردم محروم توجه مسئولان را از تخلفاتشان غافل کرده و از طرف ديگر با خودداري از عدم ارائه خدمات پس از فروش مناسب، باعث خواب دستگاه ها و به خطر افتادن جان انسان هايي بيگناه در استان هاي دوردستي چون کهکيلويه و بوير احمد مي شوند و کسي هم پاسخگو نيست.

در آخر نظر شما درخصوص ضرورت وجودسازمان نظام مهندسي پزشکي کشور چيست و براي تقويت انجمن، افزايش تعداد اعضاء و تشکيل سريع تر سازمان نظام مهندسي پزشکي، چه راهکاري را پيشنهاد مي کنيد و خود چه نقشي را برعهده مي گيريد؟ 
تشکيل سازمان نظام مهندسي مخصوصا با توجه مشکلات پيش آمده در  ساخت بيمارستان هاي نوساز که بدون نظارت علمي مهندسان پزشکي و غير استاندارد ساخته مي شوند بسيار ضروري است. حتي گاهي هزينه تغييرات بسيار بيشتر از ساخت است. بنده هم در امر تدوين و بازنگري استانداردها ونظارت و برگزاري سمينارهاي آموزشي تجهيزات و هر جا که نياز باشد آماده همکاري هستم…
با تشکر از زماني که در اختيار ماهنامه قرار داديد.