گفتوگو با مهندس محمدرضا عبداللهی، مدرس، مولف و مدير هسته فناور در حوزه مهندسی پزشکی

مهندس عبداللهی به صورت حرفه‌ای در زمينه مديريت کنترل کيفی، استانداردها و پياده سازی اصول موارد ذکر شده در سازمان های توليدی حوزه محصولات سلامت محور و همچنين در زمينه مکاتبات بازرگانی، اخذ نمايندگی‌های خارجی، مبحث نگارش تکنيکال فايل و همچنين تأييدهای محصولات همچون شرح آزمون‌ها و موارد مشابه نيز فعاليت دارند. با تعميم موارد قبلی در حوزه محصولات اختصاصی و شبيه سازی‌های جراحی نيز فعاليت وسيعی را هم در بخش طراحی و هم بخش مديريت خط مشی سازمانی دارند و از طرفی مباحث مشاوره، آموزش و تاليف کتب مرتبط با فعاليت‌های علمی را نيز می‌‌توان جزو فعاليت‌های ايشان قلمداد کرد.

وي در بخشی از سخنانش در خصوص هدف خود گفت: هدف من  از ابتدای شروع مسير خود در مهندسی پزشکی تاييد بر توسعه جمعی بوده است و اگر توسعه فردی قابل ذکری در اين مسير رخ داده و سايرين مرا در تخصص‌های خاصی قابل تامل ديده‌اند، همه در جهت اين بوده که بتوانم روزی شرايط را برای ارتقای هرچه بيشتر اين رشته فراهم کنم‌.

آقای عبداللهی جذاب ترين بخش مهندسی پزشکی را چنين توصيف می‌کند:

 به ازاي هر فرد در هر مسئله‌ای، با وجود نگرش متفاوت می‌تواند مسئله‌ای خاص جذابيت داشته باشد، از نظر من اگر بخواهيم پاسخ اين سوال را به عنوان يک فرمول در نظر بگيريم مطابق با استانداردهايی که برای انتخاب هر موضوع جذاب می‌تواند وجود داشته باشد، مي‌توانيم مبحث رسيدن به موفقيتی که بتواند زندگی فرد را دچار تغييرات شاخص کند را به عنوان فرمولی مطابق با استانداردهای موجود در نظر بگيريم، به طور مثال به درآمد‌زايی رسيدن رشته برای فرد و اينکه ما بتوانيم در يک زمينه خاص خود را معرفی و مطرح کنيم و شناخته شويم، را در نظر بگيريم. مهم‌ترين قسمت مهندسی پزشکی همان خط مشی و فرمولی است که جهت توسعه‌ فردی بر حسب استانداردهای خود شخص وجود دارد. به بيانی ديگر توسعه هر شخص بايد بر حسب توانمندی‌ها، سليقه، علاقه و موقعيت باشد.

اگر ما خواستار اين باشيم که توسعه فردی در زمينه مهندسی پزشکی نتيجه بخش باشد و استعدادهای موجود هدر نروند که متاسفانه اکنون شايع است، بايستی هر فرد بتواند برای خود تصميم گيری کند که چه مهارتی را کسب کند، چه موقعيت شغلی و مسير حرفه‌ای را انتخاب کند و در اين مسير چه ابزارها و نيز ارتباطاتی را نياز دارد!

به عنوان قسمت جالب اين موضوع می‌توان به اين اشاره کرد که اگر فرد روی خود سرمايه گذاری کند حتی اگر در نقطه صفر هم باشد، می‌تواند به آن فرمول پيش تر ذکر شده بر حسب علاقه خود برسد. آن فرد با شرکت در دوره ها و کسب مهارت‌های مورد نيازش به اهدافش نزديک تر خواهد شد و با شروع مسير حرفه‌ای يا کاری راه خود را خواهد ساخت.

علاقه‌های افراد در اين زمينه متفاوت است. به طور مثال شخصی به حيطه نرم افزارها و ديگری به حوزه فنی علاقه‌مند است که هر دو با تلاش مناسب می‌توانند به جايگاه مورد نظر خود برسند.

اگر بخواهم ديدگاه کلی خود را نسبت به اين موضوع بيان کنم، از نظر من مهم‌ترين و جذاب‌ترين قسمت مهندسی پزشکی تلاش برای توسعه فردی بر اساس استانداردها و توانمندی‌های هر فرد است.

اين دانش آموخته و فعال حوزه مهندسی پزشکی، آغاز فعاليت خود را چنين شرح داد: در زمانی که من به تازگی دانشجو شده بودم، طبق تحقيق و پايشی که با راهنمايی‌های يکی از اساتيد خوبم انجام دادم، دريافتم که زمينه فک و صورت بکر است و جای پيشرفت زيادی دارد. گرايش من در مقطع ليسانس بيومکانيک بود و پروژه‌هايیکه در آن زمان در حوزه بيومکانيک انجام می‌شد بيشتر در زمينه اندام تحتانی و حرکات مفاصل بود. جذابيت شاخه انتخابی برای من زمانی روشن شد که در همان ترم‌های ابتدايی موفق به شبيه‌سازی با استفاده از نرم افزار ميميکس شدم. در آن زمان تعداد کمی از دانشجويان به نحوه کار با اين نرم افزار آشنا بودند. به طوری که می‌توان گفت به تازگی در حال رايج شدن در ميان فعالان بود و شايد غالب افراد اطلاعاتی از آن نداشتند.

فيلد کاری خود را با شبيه سازی فک و صورت آغاز کردم و در دوران کارشناسی وارد بازار کار مربوطه آن شدم. در چندين شرکت در موقعيت‌های شغلی مختلف که غالبا طراحی و علمی بودند شروع به کار کردم. برای مدتی کارشناس اسکنر های داخل دهانی بودم و سپس کارشناس محصولات در حوزه دندانپزشکی ديجيتال شدم و سپس در اواخر دوران کارشناسی وارد فيلد ايمپلنت‌های دندانپزشکی شدم. در نهايت از آن زمان تا کنون که حدود 5 سالی به طول انجاميده، تمام سعی خود را بر تجربه انواع و اقسام مختلف فعاليت‌ها و به سرانجام رساندن پروژه‌های مربوطه کاری قرار داده ام. ضمن اينکه بهترين آن ها برای من بحث کنترل کيفی، استانداردهای توليد، بحث های فنی مانند طراحی و شبيه‌سازی و مبحث آموزش بوده است که به طور متمرکز در شرکت های تجهيزات پزشکی به انجام رسانده‌ام.

با توجه به موقعيت بکري که در حوزه فک و صورت در آن زمان وجود داشت، اين توفيق نصيب من شد تا بتوانم تاکنون در تمام ابعاد محصولات حوزه دندانپزشکی اعم از طراحی، توليد، استاندارد، توسعه محصولات و آموزش فعاليت داشته باشم.

در ادامه وی در خصوص اينکه» آيا دروس دانشگاهی به تنهايی قادر به برطرف ساختن نياز های يک دانشجو می باشد؟» ادامه داد:

به نظر من وظيفه دروس دانشگاهی اصلا پاسخگويی به نياز نيست و در واقع رسالتی بالاتر دارد و آن جهت دهی به شکل‌گيری پايه و اساس ذهنيت و توانمندی علمی افراد در حوزه انتخابی خود يعنی مهندسی پزشکی است. اگر فردی به فرض مثال بخواهد که در رشته مهندسی پزشکی تحصيل کند، اما دروس دانشگاهی را نگذراند، بالطبع ذهنيت يک مهندس پزشک را در سطح آکادميک نخواهد داشت. پس دروس دانشگاهی جهت شکل دهی و ايجاد يک درک عالی از رشته است و هدف از تحصيلات آکادميک ساختن و شکل دادن پايه و اساس ذهنيت ماست‌.

در مرحله بعد چيزي که پاسخگوی نيازهای مهندسان پزشکی است چه جهت بازار کار‌، چه اپلای و يا هر موقعيت مثبت ديگری که از نظر افراد می‌تواند برايشان مفيد باشد، فعاليت‌های فراتر از دروس دانشگاهی، دوره‌ها و کلاس‌ها را مي‌طلبد‌.

در خصوص انتخاب نوع دوره‌ها لازم می‌دانم که اشاره کنم، دوره‌ها بايد با توجه به استعداد هر شخص انتخاب شوند. اينکه گاهی شاهد دوره‌هايي هستيم که همه دانشجوها در آن شرکت مي‌کنند، با وجود نکات عالی و ارزشمند آن‌ها، برای تمامی افراد مفيد نخواهد بود و همگي آن ها شايد نتوانند در آن حوزه موفق باشند.

بحث من اين نيست که کدام دوره بهتر است، من تنها به اين نکته تاکيد می‌کنم که هر فرد با شناخت استعدادش در دوره‌های آموزشی شرکت کند، ضمن اينکه راه پيشرفت برايش اينگونه راحت‌تر و سريعتر خواهد شد.

در جمع‌بندی سخنانم بايد بگويم که همه دانشجويان و دانش آموختگان مهندسی پزشکی حداقل بايد در مورد دستگاه ها اطلاعات کافی را داشته باشند. اين موضوع مهمی است و ما نبايد از تجهيزات پزشکی بی‌اطلاع باشيم. همچنين در حوزه نرم افزاری بهتر است که مهارتی از آن ها داشته باشيم. مخصوصا شايع‌ترين آن ها، متلب، که در اکثر پروژه‌ها به کار می‌رود و برای گرايش‌های مختلف آن کاربرد دارد.

همان طور که گفتم برخی از اين مهارت‌ها عمومی محسوب می‌شوند و بهتر است که هر فرد نسبت به آن ها اطلاعات کافی را به دست آورد.

در ادامه برخی مهارت‌ها و اطلاعات تخصصی هستند مانند کنترل کيفی، استانداردها، نرم افزار‌های خاص و ساير که بر اساس علايق و گرايش فرد و يا نياز در بازار کار شخص انتخاب می‌شوند.

بازار کار از نظر من به دو دسته تقسيم بندی می‌شود، يکی بحث کارمندی و استخدام و ديگری بحث استارت آپ و ايجاد يک کسب و کار نو.

اگر هدف استخدام و شغل کارمندی باشد شخص بايد دوره‌های مورد نظر مانند دوره‌های ناظر فنی، مديريت بازرگانی و … را شرکت کند چرا که جغرافيای شغلی فعلی مهندسی پزشکی در ايران به خصوص برای مقاطع بالاتر بيشتر به اين حوزه‌ها اختصاص دارد.

برای ايجاد يک کسب و کار نو شخص مي‌بايست يکسری دوره‌های تخصصی مربوط به راه اندازی کسب و کار، مديريت و دوره‌های مشابه را بگذراند‌ تا بتواند يک استارت آپ را رهبری کند و همچنين نياز است که از محصول مورد نظر اطلاعات لازم را داشته باشد.

و اما در آخر مهارتی که هر دو گروه می‌بايست آن را داشته باشند، مهارت زبان، مهارت مستند سازی و کار با کامپيوتر است که در ميان دانشجويان ما بيشتر در حد متوسط به بالا ديده می‌شود.

مهندس عبداللهی ديدگاه خود از موفقيت در اين رشته را چنين بيان کرد:

از نظر من شخصی در هر علم و زمينه‌ای موفق است که بتواند دانش خود را به عنوان يک ارزش تعريف کند و از آن ارزش بتواند اعتبار کسب کند. اين اعتبار مي‌تواند اعتبار معنوی باشد بدين صورت که بتواند دانشجويان را تربيت کند و هدايتگر نسل‌های بعدی باشد و يا بتواند آن را به درآمد برساند. و موفق‌تر از آن ها فردی است که بتواند هردوی آن ها را با تکيه بر دانش و مهارت ايحاد کند.

در حوزه مهندسی پزشکی من موفقيت را در شخصی می‌بينم که بتواند با علم خود تغيير شگرفی را از راه‌های صحيح و مناسب در ابعاد مادی و معنوی ايجاد کند. اين موضوع مستلزم اين است که ما بتوانيم يک سری الگوهايی را در رشته‌مان تعريف کنيم. يکی از موضوعاتی که متاسفانه در رشته ما نياز به کار زيادی دارد، اين است که ما تقريبا الگوی شاخصی که بتوانيم بر اساس آن  نقشه راهی را برای خود تصور کنيم و الهام بگيريم نداريم، موضوعی که در رشته‌های ديگر که صنعتی‌تر هستند به اين شکل است که الگوهايی برای هر نسل شان در ابعاد علمي و کاری در قالب اشخاص موفق و اساتيد تعريف می‌شود و در نهايت نسل‌های بعدی که تازه شروع به  کار و تحصيل می‌کنند از آن ها الگوبرداری می کنند تا بتوانند تصميم‌گيری بهتری داشته باشند و راه موفقيت را پيدا کنند. متاسفانه در رشته ما چنين نيست و عدم وجود الگوهای مناسب جهت پيشرفت دانشجويان احساس می‌شود.

آقای عبداللهی در خصوص «تحصيل و بازار کار در ايران يا خارج از کشور» ادامه داد:

فکر مي کنم اکثر دوستان اين موضوع را درک کرده‌اند که رشته ما هنوز خيلی جای رشد و پيشرفت دارد؛ زيرا ما هنوز از تمام ظرفيت‌های موجود استفاده‌ نکرده‌ايم. و بسياری از زمينه‌ها در ميان دانشجويان و فعالان مهندسی پزشکی در کشور ما بکر است و يا خيلی روی آن بحث نشده است. اين در حالی است که در کشورهای ديگر اين رشته به حالت يک فضای صنعتی نرمال در هر سه موضوع توليد، تحقيق و توسعه درآمده است‌. در نتيجه چه از بعد تحصيلی که فرد در محيطي تحصيل کند که نهايت تکنولوژی در آن وجود داشته باشد و چه در بعد کاری که مي‌تواند پوزيشن‌های شغلی بسيار متنوعی را برای شخص فراهم کند، خارج از کشور بهتر خواهد بود هر چند در داخل کشور اگر هر فردی بتواند از پتانسيل‌های خود در جايگاه مناسب استفاده کند و نيز معرفی درستی را از خود داشته باشد قطعا راه موفقيت برايش باز است.

من خودم بسيار علاقه مند هستم که بتوانم در کشورم سبب رشد و پيشرفت تعدادی از دانشجويان شوم و مورد بعدی به نتيجه و ثمر رساندن راه و کسب و کاري است که انتخاب کرده‌ام‌ و توسعه آن نيز از اهداف اصلی من است، البته که به مانند هر فردی که توانمندی خوبی را در خود می‌بيند به فرصت‌های خارج از کشور نيز فکر ميکنم.

و نيز يه طور کلی بسيار بهتر است که شما با وجود يک پايه و پشتوانه مادی و اعتباری بخواهيد به خارج از کشور بيانديشيد تا اينکه بخواهيد کوله باری از زندگيتان را جمع‌آوری و سپس مهاجرت کنيد‌.

در آخر وی ضمن تقدير از ماهنامه مهندسی پزشکی توصيه‌هايی را برای تمامی افراد فعال اين حوزه بيان کرد:

پيش از هر توصيه‌ای براي تمامی دوستان آرزوی موفقيت دارم و به عنوان يک دوست و نه به عنوان يک مدرس يا مشاور می‌گويم که تا حد ممکن از حاشيه‌های مسير خود بکاهند. آنچه که من در ميان بسياری از دانشجويان مي‌بينم، حاشيه‌های فکری بسيار زياد است که غالب اوقات سبب بی‌انگيزگی، نا‌اميدی و فراری شدن آن ها از جنگيدن در جهت موفقيت و پيشرفت آن ها می‌شود.

پيشنهاد ديگری که دارم اين است که دانشجويان تلاش کنند تا با افرادی که از نظر آنان موفق هستند و صاحب علم و دانشی هستند، ارتباطات بيشتری برقرار کنند. خود من زمان مشخصی در روز را صرف پاسخگويی و راهنمايی دانشجويان مي‌کنم.

اما نکته‌ای که در ميان بيشتر آن ها به نظر مي‌آيد اين است که پس از پاسخ به پرسشی که داشتند، ديگر مراجعه نمی‌کنند در حاليکه راهنمايی‌ها و سوالات اغلب به نوعی است که نياز به پيگيری مستمر دارد.

اميد است دانشجويان عزيز با به کار بردن پيشنهادات فوق مسير هموارتری را در جهت رسيدن به خواسته هايشان طی کنند و موفق باشند.