نویسنده: مهندس سرور بهبهاني، مهندس محمد كريمي مريداني
دانشجوي دكتري مهندسي پزشكي (بيوالكتريك)، دانشگاه آزاد اسلامي واحد علوم تحقيقات
مراقبت و پرستاري؛ دو جزء جدا ناپذير
جستجو براي شيوه‌هاي ارائه مراقبت‌هاي پرستاري كه مفهوم آن جواب‌گويي نيازهاي اساسي بيماران باشد از نظر افراد مختلف معاني متفاوتي دارد. به نظر برخي، مراقبت پرستاري به معني اجراي روش‌هاي پرستاري براساس قوانين مقررات و ضوابط تعيين شده به‌وسيله بيمارستان است.
فعاليت‌ها از قبيل دادن دارو، انجام آزمايش‌ها براي درمان و اجراي دستورات پزشكي براي بيماران به شمار مي‌آيد و نمي توان آن را مراقبت پرستاري كامل قلمداد كرد مگر آنكه در ضمن اين فعاليت‌ها پرستار بتواند به نوعي بيمار را از نظر رواني و جسمي ياري دهد. به عبارت ديگر اجراي روش‌هاي پرستاري با وظايف پرستاري در مورد مراقبت تفاوت دارد. بسياري از كارشناسان حرفه پرستاري اكنون دريافته‌اند كه شغل پرستاري بايد در كل وظايف خود را در امر مراقبت از بيماران مشخص سازد برخي نيز علاقه دارند تا نظرات نايتينگل را با برداشت‌هاي خود مبني بر اعمال حرفه پرستاري و مفهوم مراقبت منعكس كنند.
مفهوم مراقبت
در توصيف مفهوم مراقبت از بيمار عقيده بر اين است كه بعضي از اوقات، پرستار بيمار را از نقطه نظر آرامش رواني ياري مي‌دهد. اين عمل نيز مي‌تواند به عنوان بخشي از مراقبت‌هاي پرستاري منظور شود به عبارت ديگر پرستاري از اين ديدگاه به مفهوم مراقبت به‌كار مي‌رود.
به طور كلي مراقبت عملي وسيع‌تر از انجام توجهات درماني، توانبخشي يا پيشگيري قلمداد مي‌شود بنابراين مراقبت بايد به صورتي انجام گيرد كه نمايانگر علاقه و نگراني يك پرستار نسبت به سلامت بيمار به عنوان يك فرد در نظر گرفته شود. در واقع پرستاري كامل نيست مگر آنكه صرفا مفهوم مراقبت داشته باشد به‌طور مثال ممكن است پرستار با در آغوش گرفتن يك كودك بيمار يا با لبخند آرامش فوق العاده‌اي به بيمار ارزاني كند با اين عمل ساده پرستار (مراقبت دلجوئي از بيمار) را انجام داده است.
با توجه به مفاهيم و اظهار نظرهاي فوق، واژه مراقبت و پرستاري، لازم و ملزوم يكديگر و جزء جدائي ناپذير خدمات پرستاري به شمار مي آيند با توجه به مطالعات عبداله و لوين، مراقبت پرستاري را مي‌توان به عنوان محافظت از انسان دانست و انجام فعاليت‌ها و در پيش گرفتن رفتارهاي توام با مراقبت، مستلزم آگاهي پرستار در مورد بيماري است بنابراين توجه به افكار و ويژگي‌هاي روحي و مشكلات مراقبتي مستلزم دارا بودن مهارت‌ها و دانش همه جانبه پرستاري است.
راه‌هاي تعيين استاندارد جهت مراقبت‌هاي پرستاري
محققان در سال هاي 74-1972 براي دستيابي به معيارهايي در مورد كيفيت مراقبت‌هاي مطلوب پرستاري به فعاليت پرداختند، با اين عزم كه به راستي مراقبت از يك بيمار كار پيچيده‌اي است و مسووليتي راحت و پيش پا افتاده نمي‌تواند باشد. بنابراين اگر كنترل مراقبت‌هاي پرستاري مورد نظر باشد دست اندركاران پرستاري بايد به طور مرتب در فكر به وجود آمدن استاندارد و معيارهايي براي اندازه گيري مراقبت از نظر كيفيت آن باشند. تعاريف موجود در اين زمينه نشان مي‌دهد كه كارشناسان به دنبال شيوه‌اي هستند تا ضمن استفاده از پرونده و شرح حال بيماري به ضوابطي دست يابند تا كليه نيازهاي جسمي، رواني و اجتماعي بيمار برآورده شود و در نهايت به شواهدي دست يابند كه نشان دهد آيا با به‌كارگيري اين ضوابط، خدمات پرستاري با كيفيت مطلوب ارائه مي‌شود يا خير؟ به اين بررسي‌ها بررسي پرستاري گويند.
به گفته ميليانر كه متخصص در حرفه بهداشت عمومي است، بايد سيستمي از مديريت براي تشكيل معيارهاي حرفه‌اي، رفتاري، سازماني و معيارهايي براي اندازه گيري يك فعاليت حرفه‌اي در بيمارستان به‌وجود آيد و يك نظام كنترل نيز ايجاد شود تا مشخص شود كه معيارهاي استاندارد شده به اجرا در مي‌آيد يا خير؟ و سيستم اجرايي واحد درماني نيز موظف است استانداردها را به اجرا درآورد.
شناخت مسائل بيمار
پژوهش‌ها و مطالعاتي كه انجام شده است نشان مي‌دهد كه برنامه هاي روشن مي‌تواند به معيارها و در نتيجه استاندارد خدمات و مراقبت‌هاي پرستاري بينجامد. حقيقت يك پرستار در ضمن اجراي مراقبت‌هاي پرستاري بايد از مهارت برنامه ريزي، تصميم گيري و سازماندهي بهره مند باشد. عوامل مذكور را مي توان به شرح زير بيان كرد كه به آن تشخيص پرستاري نيز گفته مي شود.
تامين بهداشت و آسايش بيمار
اعتلاي ميزان تحرك و فعاليت و استراحت و خواب
تأمين و بالا بردن ميزان ايمني به وسيله ايمن سازي محيط (پيشگيري از حوادث)
نگهداري و حفاظت صحيح از بدن بيمار، پيشگيري و ترميم ناهنجاري‌ها
تسهيل رساندن اكسيژن به تمام سلول هاي بدن
تامين تسهيلات براي عمل دفع
نگهداري نظم الكتروليت‌هاي بدن به‌وسيله دقت در جذب و دفع مايعات با مشخصات صحيح
تأمين تسهيلات براي رساندن مواد غذايي به تمام سلول هاي بدن
درك عكس العمل‌هاي بدن در مقابل بيماري هاي، فيزيولوژيكي، پاتولوژيكي، ترميمي و دفاعي
تأمين تسهيلات براي نگهداري و تنظيم فعاليت هاي بدن
تأمين تسهيلات براي نگهداري و حفظ حواس بيمار
تشخيص عكس العمل‌ها، احساسات و تظاهرات مثبت و منفي و پذيرش آن‌ها
تشخيص و درك رابطه بيماري‌هاي جسمي، احساسي و عاطفي و پذيرفتن آن‌ها
تأمين تسهيلات براي برقراري و نگهداري ارتباط كلامي و غيركلامي
اعتلاي روابط مثبت و سازنده بين بيمار، اطرافيان و پرستاري
تسهيل ارتباط به منظور پيشرفت در دستيابي به اهداف تعيين شده
به‌وجود آمدن و حفظ يك محيط درماني مناسب
تسهيل در شناخت فردي با نيازهاي متفاوت جسمي، رواني و عاطفي
پذيرش اهداف مطلوب با توجه به محدوديت هاي پزشكي، عاطفي و احساسي
استفاده از منابع موجود در جامعه براي كمك به حل مسائل و مشكلات بيمار
درك اهميت مسائل اجتماعي به عنوان عامل مؤثر علل بيماري
هدف از توجه به عوامل فوق دسته بندي نيازها و تعيين اولويت آن‌ها و تعيين نيازهاي اساسي بيمار است تا در نهايت بيمار به مشكلات خود و بيماريش فائق آمده و سلامت خود را بازيابد.
گذری بر استاندارد ها و ضوابط مراقبت از بیمار
استاندارد های مراقبت از بيمار
كرون در كتاب مديريت مراقبت از بيمار، كيفيت مراقبت را شامل آن دسته از فعاليت ها مي‌داند كه به منظور دستيابي به هدف ها و بر‌آيندهاي مورد انتظار در برنامه ريزي هاي پرستاري به مرحله اجرا گذارده مي شود. زماني مي توان به اين كيفيت رسيد كه با تعيين معيارها و انجام ارزشيابي سيستماتيك بتوان فعاليت هاي پرستاري را در راه رسيدن به نتايج مطلوب مورد سنجش قرار داد و اقدامات مقتضي را به منظور توسعه و پيشرفت آن به انجام داد.
چهار مرحله اساسي به منظور اندازه گيري كيفيت مراقبت پيشنهاد مي شود:
1- تعيين آنچه بايد انجام گيرد
2- مقايسه آنچه كه بايد انجام گيرد با آنچه كه انجام شده است
3- تعيين كاستي ها
4- تعيين اقدامات مورد نياز به منظور رفع نقيصه ها
آنچه كه در ارائه تعريف خاصي از كيفيت مراقبت هاي پرستاري كارشناسان را به تلاش وا مي دارد يكسان كردن استانداردها و وسيله اندازه گيري مراقبت از بيماران است. منظور به‌دست آوردن تعريفي است تا همه جوانب مراقبت از بيمار را در برگيرد و از اين رهگذر هر پرستار در هر شرايط زماني و مكاني بتواند براساس معيار تعيين شده عمل كرده و كاركرد خود را با آن معيار مقايسه كند.
بر اساس تحقيقي كه در يكي از بيمارستانهاي دانشگاهي آمريكا به عمل آمده تلاش شده است تا تعريفي در مورد كيفيت مراقبت به دست آورند. بر اساس اين تعريف مفهوم كيفيت مراقبت پرستاري مورد قبول واقع شده و بر اساس آن استانداردهاي مراقبت پرستاري را تهيه نموده اند. به اين ترتيب سند مهمي را كه بر‌پايه بخشي از تئوري هاي توسعه يافته پرستاري يعني «تمركز و مراقبت و درمان بر اساس مركزيت دادن به بيمار» بود به عنوان طرح نهائي معرفي شد كه از چهار پايه اصولي مراقبت پرستاري به شرح زير تشكيل يافته است:
1- نگهداري 2- درمان 3- پيشگيري 4- اصلاح
كيفيت مراقبت پرستاري بايد موضوعات زير را در بر گيرد:
1- طرح و تنظيم برنامه مراقبت
2- اجراي برنامه مراقبت باليني بيمار
3- ثبت اين فعاليت ها درپرونده بيمار
4- ارزيابي اهداف
5- روش هاي اجرا شده در بخش متضمن مسائل ايمني براي كليه بيماران
6- برقراري روش هاي ساده خدمات پرستاري توسط مديريت خدمات پرستاري در بخش
در كتاب «استانداردهاي مراقبت پرستاري» كيفيت مراقبت پرستاري كه عبارت است از انجام تمام موارد فهرست بندي شده و استاندارد شده مراقبت پرستاري، ذكر شده است. منظور از استاندارد مراقبت، شاخصي از برنامه مراقبت پرستاري مركب از پرسشنامه اي است كه شامل مواردي نظير مشاهدات پرستاري و اجراي آن است. اين شاخص ثبت مطالب پرونده و صحيح بودن دستورات پزشكي را نيز در بر مي گيرد. به علاوه وظايف پرستار در ثبت پرونده شامل مطالعه و مرور پرونده نيز هست.
ارزيابي معيار كيفيت در مورد مراقبت از بيمار
معيارهاي تعيين شده براي استانداردهاي كيفيت مراقبت شامل موارد زير است:
1- چگونگي طرح و تنظيم برنامه ريزي مراقبت
2- رسيدگي به نيازهاي جسمي بيمار
3- رسيدگي به نيازهاي روحي،رواني و اجتماعي بيمار
استانداردهاي ساعات كار مصروفه در خدمات پرستاري و مراقبت بخش ها
مراقبت هاي پرستاري به شرحي كه اشاره شد مستلزم صرف وقت در امور مديريت،خدمات و مراقبت هاي پرستاري از بيمار و تنظيم امور مربوط به پرستاري در بخش است.
نسبت پرستار به تعداد بيماران در بخش هاي مختلف،متفاوت است. به علاوه مديريت بخش و معماري ساختمان و وجود تجهيزات درماني مطلوب به طور كلي بر كار پرستاران اثر مستقيم دارد. در ساختمان هايي كه رفت و آمد در آن ها تحت نظام خاص معماري مورد توجه قرار نگرفته است و مديريت امور پرسنل هماهنگي لازم را اعمال نمي كند بدون ترديد ساعاتي از كار صرف رفت و آمد اضافي و تنظيم امور مربوط به امور مديريت خواهد شد. به طور كلي در استاندارد بخش هاي درماني تعداد اتاق هاي خصوصي و عمومي و تعداد كل تخت هاي هر بخش و نيز محل استقرار ايستگاه پرستاري و قرار گرفتن لگن شورها و محل البسه و وسايل مصرف شده و محل لوازم تميز بايد رعايت شود. تعداد اتاق هاي خصوصي به منظور طبقه بندي بيماران بدحال كه در معرض دسترسي مستقيم پرستاران باشند ضروري است. اتاق هاي عمومي مختص بيماراني است كه از نظر وابستگي به پرستار در درجات پائين تر قرار دارند؛ در حالي كه بيماران وابسته از اتاق هاي خصوصي استفاده مي كنند. وجود اتاق ايزوله براي نگهداري بيماراني كه مشكوك به بيماري هاي عفوني، پوستي، ريوي، زخم يا غيرآن هستند. در گذشته تعداد تخت هاي هر بخش بيش از تعداد آن در بيمارستان هاي مدرن امروزي پيش بيني مي شد. به طور كلي بيش از 32 تخت در هر بخش از نظر مراقبت پرستاري اشكالاتي ايجاد خواهد كرد. در ضمن كمتر از 16 تخت به علت تكرار پرسنل سرپرستاري به صرفه نخواهد بود. طراحان بيمارستان در انگليس بر اين عقيده اند كه تعداد تخت هاي بيمارستاني از نظر موقعيت خدمات پرستاري بايد در حدود 24-20 تخت پيش بيني شود.
روش انگليس در اين زمينه در سال 1991، 28 تخت و در سال 1992، 24 تخت براي هر بخش بوده است. اين ميزان به دلايل بستري بيماران بدحال كه به طور روز افزون در حال افزايش است،كاهش يافته و بين 18 تا20 تخت نيز براي هر بخش توصيه شده است.
ترديدي نيست كه نوع بيماران بستري، به خصوص از نظر گروه هاي سني، اجراي برنامه هاي بستري در منزل، در مورد كاهش تعداد تخت هاي بيمارستاني در هر بخش مؤثر است. چرا كه با اجراي برنامه هاي فوق (بستري در منزل، استفاده از تكنولوژي مدرن مانند لاپارسكپ، ليزر، سنگ شكن) و غيره ضرورت بستري را در موارد خاص كاهش مي دهد. بنابراين بستري ها محدود به بيماران بد حال با و به طور عمده در گروه‌هاي سني بيش از 60 سال مي شود. بديهي است بستري بيماران بدحال،محدوديت بيمار در بخش و تسلط بيشتر پرستاران را به شرح زير مي توان خلاصه كرد:
فراهم كردن مراقبت هاي حرفه اي براي بهبود بيماران و رفاه فيزيكي و جسمي آنان
فراهم كردن مراقبت هاي غير حرفه اي براي آسايش و امنيت بيماران، مانند مرتب‌كردن تخت و خدمات رفاهي مشابه
انجام وظائف سازماني مانند حفاظت از داروها و نگهداري تجهيزات و مواد مصرفي در شرايط مطلوب
فراهم كردن آموزش مداوم براي پرستاران حرفه اي و بهياران
ايجاد زمينه تفاهم و همكاري با بخش تحقيقات به منظور مراقبت هاي پرستاري مناسب
بخش پرستاري
اين بخش خدمات را در قسمت ها و همچنين در واحدهاي مراقبت ويژه
(بخش هاي جراحي،سرپائي و اورژانس) ارائه مي دهد و ممكن است مسووليت آموزشي پرستاري بيمارستان را به عهده داشته و در بيمارستان هاي كوچك اداره بخش خدمات مركزي و پذيرش را نيز
عهده دار شود.
اولويت ها و اقدامات بخش پرستاري
رساندن بيماران به بالاترين سطح ممكن از نظر سلامت فردي
ياري گرفتن از بستگان بيمار در انجام وظايفي مانند تغذيه، استحمام، لباس پوشاندن به بيمار در موقع مناسب و…..
طبقه بندي بيماران با توجه به درجه بيماري به نحوي كه بيماران نيازمند به مراقبت بيشتر در نزديك‌ترين جاي ممكن به ايستگاه پرستاري قرار گيرند.
تعويض جاي بيماران با اقامت طولاني به صورت دوره اي به دلايل رواني
روش هاي اجرايي
اين روش ها عبارتند از تنظيم بودجه بخش پرستاري، نگهداري ليست تجهيزات، نگهداري سوابق كادر پرستاري و متقاضيان كار و آموزش پرستاري، ثبت نتايج كنفرانس ها، مصاحبه با افراد به منظور استخدام يا آموزش آن‌ها، تهيه و كنترل جداول وظايف براي دفتر مديريت پرستاري و واحدهاي مراقبت ويژه و انجام آزمون هاي دانشجويان داوطلب كار پرستاري.
ضوابط، مقررات و قوانين
ضوابط ، مقررات و قوانين در كليه زمينه ها وجود دارد، از جمله اين كه پرستاران نبايد در محتواي مدارك متعلق به بيماران دخل و تصرف غير قانوني به عمل آورند، لباس مخصوص كار فقط به هنگام انجام وظيفه بايد بر تن آنان باشد، دستياران پرستاري و كمك پرستاران نبايد جز برابر ضوابط دارو تجويز كنند. برگرداندن فوري تجهيزات به محل اصلي آن ها در مورد تجهيزاتي كه
به طور مداوم مورد استفاده قرار نمي‌گيرند (مانند انكوباتور).
آماده سازي بيماران در بخش معاينات و اتاق هاي درمان، مراجعه به محل جداسازي بيماراني كه حال آنان وخيم است و بيماران مصدوم.
محدوديت ها
بخش پرستاري بايد نيازهاي خود را با ضرورت هاي روزمره مطابقت دهد: مانند تنظيم برنامه نسبت حداقل بيمار به پرستار،آموزش مداوم پرستاران، انجام ايمن سازي توسط پرستاران حرفه اي صرفا زير نظر پزشك و منع پرستاران نسبت به تشخيص يا اعلام فوت بيماران، مدرسه پرستاري وابسته به بيمارستان به تشريح جسد با توجه به محتواي درس و آموزش و امتحان دانشجويان نياز است. مديريت بيمارستان و شوراي پزشكي در اين زمينه بايد با مديريت پرستاري و سوپروايزر آموزشي و مدير پرستاري همكاري كند.
ضوابطي مانند نظام نامه اخلاقي مي تواند از انجمن حرفه اي پرستاران اخذ شود. توجه به ضوابط سبب مي شود تا وظايف به طور يكسان انجام گرفته و سطح مراقبت بيماران در سطوح يكسان حفظ شود.
محيط
پرستاران ممكن است به دليل برنامه ريزي كار به صورت فشرده و عدم توانايي تعدادي از بيماران در اجراي دستورات تجويز شده براي ادامه مراقبت در منزل دچار مشكلاتي شوند. ممكن است معضلاتي بين گروه هاي حرفه اي و غير حرفه اي نيمه وقت و تمام وقت و مابين شيفت ها وجود داشته باشد. احتمال دارد ساختمان ها و تجهيزات كهنه بوده يا به طور نا متناسب نگهداري شوند. كمبود نيروي انساني، پرستاران حرفه اي را وادار مي‌سازد تا وظائف غير تخصصي همانند حمل بيماران را انجام دهند. اتخاذ تدابير مؤثر از سوي مديريت بيمارستان براي جلب همكاري ساير گروه هاي درگير در بيمارستان به منظور شركت در كميته ها و ارسال گزارش هاي مستند مي‌تواند در اين زمينه مؤثر واقع شود.
پرونده ها
پرونده هاي پرسنلي پرستاري:
اين پرونده راهنماي شناخت پرستار به شمار مي رود. هر نوع اطلاعات در اين زمينه محرمانه تلقي مي شود و منحصرا در اختيار اشخاص مجاز قرار مي گيرد.
آمار بيماران:
پرونده اي است در بخش ها كه تعداد بيماران بيمارستان را در يك زمان ثابت نشان مي دهد. اين پرونده با ساعات مراقبت ارائه شده توسط پرستاران ارتباط دارد و براي تعيين تعداد پرستاران بخش مورد استفاده قرار مي گيرد.
پرونده هاي بخش اداري:
اين پرونده داراي اطلاعات مربوط به تحويل وسايل، دارو، نگهداري و ايمني است و براي همه بخش ها يكسان تهيه مي شود.
گام به گام با بخش‌ها و مسووليت‌هاي پرستاري
وسايل و تجهيزات
وسايل و تجهيزات مورد نياز براي اكثريت بخش‌ها يكسان است ضمنا يك قفسه داروهاي ناركوتيك نيز مورد نياز است.
تسهيلات فيزيكي
تسهيلات فيزيكي بستگي به اندازه بيمارستان و دامنه فعاليت‌هاي پرستاري دارد و شامل دفاتر كار زير است:
دفتر مدير پرستاري: جهت انجام كارهايي كه نياز به دفتر اختصاصي دارد فضا براي تقريبا 6 ملاقات كننده بايد كافي باشد. محل دفتر بايد نزديك بخش اداري بوده و به قسمت منشي دسترسي داشته باشد.
دفتر معاون پرستاري: ممكن است با مدير پرستاري مشترك باشد. دفتري جداگانه مي‌بايست دسترسي به دفتر مدير پرستاري را تسهيل كند بهتر است محلي براي ملاقات‌كنندگان پيش بيني شود.
دفتر سوپروايزرها: يك دفتر مشترك با ميزهاي كار مشترك يا جداگانه براي سوپروايزرهاي شيفت‌هاي مختلف كافي است. دفتر يا ميز كار مي‌تواند در كنار بخش‌هايي كه نياز به سوپروايزر دارند قرار بگيرد.
دفتر آموزش حين خدمت: مي‌تواند با دفتر سوپروايزرها تركيب شود. محل آن بايد از نظر دسترسي به اتاق كنفرانس و منشي‌ها مناسب باشد. پيش بيني محلي براي انبار ضروريست.
دفتر منشي: از اين طريق پذيرش اوليه مراجعان انجام مي‌شود. محل دفتر بايد از نظر دسترسي به ساير دفاتر مناسب باشد.
پذيرش و اتاق انتظار: اين اتاق براي استفاده متقاضيان شغل پرستاري و ارباب رجوع پيش بيني شده است، به اين منظور مي‌توان از دفتر منشي نيز استفاده كرد. محل پذيرش بهتر است در امتداد راهرو اصلي و دفتر منشي باشد.
اتاق كنفرانس: براي
گرد همائي پرستاري پيش بيني مي‌شود و مي‌تواند با بخش مديريت مشترك باشد ساير تسهيلات و مشخصات طراحي مشابه ساير بخش‌ها است
كتابخانه پرستاري ممكن است در دفتر بخش پرستاري يا مدرسه پرستاري واقع شود يا با كتابخانه عمومي پزشكي بيمارستان مشترك باشد.
مسووليت اداري بخش پرستاري
بخش پرستاري توسط يك مدير پرستاري كه در مقابل مدير بيمارستان پاسخگو است اداره مي‌شود. مدير پرستاري به‌وسيله يك يا دو معاون سوپروايزرها آموزشيار حين خدمت، پرستار كنترل عفونت‌هاي بيمارستاني و يك نفر منشي ياري داده مي‌شود. از نظر تئوري، مدير پرستاري مسوول تمامي افراد شاغل در كار پرستاريست. اين قدرت در عمل محدود به انتصابات، انضباط در كار، ارزيابي كار پرستاران و كيفيت كلي مراقب پرستاري است. به‌علاوه پزشك در حال انجام وظيفه، پرستاران را از نظر انجام دادن درمان‌هاي ويژه و مراقبت از بيماران سرپرستي مي‌كند.
حوادث ناشي از كار و صدمات شغلي
پرستاران گاهي در اثر تماس با بيماران دچار بيماري شده و يا در اثر حملات آنان مصدوم و زخمي مي‌شوند، صدمات فيزيكي براي منشي‌ها شبيه حوادث احتمالي در بخش‌هاي اداري است. مدير آموزش پرستاري به دليل تماس با افراد متفاوت بايد داراي درايت و سياست باشد، آموزشياران بايد علاقه دانشجويان به مواد درسي را جلب كرده و اعتماد به نفس را در آن‌ها تقويت كنند. سرپرستان امور رفاهي رزيدنسي و مشاوره بايد داراي علاقه خاصي جهت كار با جوانان باشند. خطرات مهم در زمينه حوادث ناشي از كار عبارت از تماس با موارد بيماري‌هاي همه گير، آلودگي با سرنگ و ابزار و فراورده‌هاي خون است. پرستاران شاغل در مراكز اورژانس اتاق‌هاي عمل بخش‌هاي مراقبت ويژه هوشبري و مراكز استريل به حمايت‌هاي بيشتر از نظر ايمني نياز دارند.
تعداد پست‌ها
تعداد پست‌هاي بخش پرستاري نخست به تعداد تخت‌هاي بيمارستاني دامنه گسترش واحدهاي مراقبت ويژه و برنامه‌هاي درماني بستگي دارد. همه بيمارستان‌ها نياز به يك مدير پرستاري دارند و بسته به حجم بيماران دست كم به يك پست معاون پرستاري نيازمندند. قاعده عملي در مورد سوپروايزرها عبارت است از يك سوپروايزر به ازاي 15 پرستار بخش، بنابراين يك بخش 40 تختخوابي در شيفت روز براي 2 بخش 20 تختخوابي (هر كدام با 8 پرستار) يك سوپروايزر و براي هر سه بخش (هر بخش5 پرستار) يك سوپروايزر عصر نياز دارد. سوپروايزر همه بخش‌ها را تحت پوشش دارد. آموزش ضمن خدمت و انجام وظايف مراقبت دوران نقاهت ممكن است تمام وقت يا نيمه وقت باشد، اين خدمت در بيمارستانهاي كوچك تر توسط يك سرپرستار يا سوپروايزر انجام مي‌گيرد، تعداد منشي يك يا بيشتر پيش بيني مي‌شود، تعداد پست‌ها براي بخش‌ها در نمودار زير ذكر شده است قاعده عملي در يك مدرسه پرستاري عبارتست از يك آموزشيار براي 15 الي 20 دانشجو. تعدادي از آموزش ها ممكن است توسط مدير پرستاري، كارگزيني يا مدير امور رفاهي انجام شود به همين ترتيب وظايف مدير آموزش باليني مي‌تواند با مشاركت مشاور يا مدير امور خوابگاه‌ها انجام پذيرد.
تحصيلات كامل پرستاري حرفه اي كه به گرفتن دانشنامه ليسانس مي‌انجامد در يك مدرسه پرستاري وابسته به بيمارستان برگزار مي‌شود. آموزش‌هاي آكادميك ممكن است با اعطاء مدرك در دانشگاه يا كالج انجام شود و تجارب باليني در بيمارستان كسب شود؛ مدرسه پرستاري وابسته به بيمارستان توسط مدير آموزشگاه پرستاري اداره مي‌شود. اين فرد به‌وسيله آموزشياران، مدرسان ويژه، مشاوران، مدير امور خوابگاه، منشي و مدير امور رفاهي ياري داده مي‌شود.
كميته‌هاي حرفه پرستاري
وظايف كميته‌هاي پرستاري را به شرح زير مي‌توان خلاصه كرد:
سياست گزاري امور پرستاري، تعيين و بازنگري سياست‌هاي مراقبت در حرفه پرستاري
بررسي روش‌هاي پرستاري، مرور بر روش‌هاي پرستاري و تجديد نظر در قسمت‌هاي مورد نياز
آموزش ضمن خدمت، برنامه ريزي و ارزيابي آموزش‌ها در بخش پرستاري و تنظيم آموزش‌هاي مقدماتي
تنظيم مدارك پرستاري، بازنگري پرونده‌هاي پرستاري بيمارن و ارايه توصيه‌هاي لازم به پرستار
اقدامات ايمني، كمك به پرستارها جهت انجام اقداماتي به منظور كاهش خطرات، سوانح و حوادث ناشي از كار
نمايندگي ساير بخش‌ها مانند مديريت داروسازي و مدير كارپردازي و ساير بخش‌ها نيز به منظور راهنمايي كميته پرستاري در زمينه تجهيزات و مواد مورد نياز در دسترس، در كميته‌هاي پرستاري عضويت دارند.
كمبود پرستار علل مختلف دارد. جوانان ممكن است از انضباطي كه در بيمارستان بر آنان اعمال مي‌شود احساس خستگي كنند. علل ديگر كمبود دانشجويان پرستاري عبارتند از هزينه‌هاي آموزشي و فقدان كمك‌هاي مالي، بالا بودن بيش از حد سطح استانداردهاي آزمون ورودي، رقابت غير كافي با تخصص‌ها و مشاغلي كه داراي مزايا و اعتبار بيشتري هستند. مشكلات حرفه پرستاري ممكن است قبل از شروع آموزش به‌خوبي شناخته نشده باشد، برخي از دانشجويان از نظر روحي مناسب اين شغل نيستند، تعدادي به دليل استانداردهاي دشوار از عهده امتحانات بر نمي آيند و به علاوه ممكن است دانشجويان آموزش نامطلوبي ديده باشند، تجهيزات و مواد آموزشي ناكافي دوري از خانواده نيز از دلايل ترك تحصيل به شمار مي‌رود كه ممكن است در لفاف افسردگي پنهان بماند.
پرستاران آموزش ديده به دلايل زير ممكن است از اين حرفه دست بردارند:
تعداد بيماران بيش از حد ظرفيت در يك مرحله حاد بيماري (به‌دليل كاهش طول اقامت بيمار) و امثال آن،
دامنه وسيع وظايف حرفه اي(از جمله تجويز داروهاي وريدي در زماني‌كه پزشك در دسترس نيست)
انجام وظايف غير پرستاري (تهيه غذاي رژيمي از بخش تغذيه و غيره)
پيچيدگي كار پرستاري (مانند انجام وظيفه در بخش‌هاي مراقبت ويژه)
انجام وظايف غير حرفه اي (مانند تنظيم پرونده‌هاي اداري متعدد و پيچيده حساب بيمارستان با شركت‌هاي بيمه)
چرخش بين شيفت‌هاي موظف و جابجايي اجباري بين بخش‌ها و مشكلات خانوادگي و اجتماعي
ناچيز بودن سطح حقوق و دستمزد و ساير مزاياي استخدامي و غيره
به علاوه پرستاران ممكن است مورد حمله خانواده بيمار و افرادي كه بدون مجوز وارد بخش مي‌شوند قرار بگيرند.
بعض از پرستاران ممكن است به دليل نياز به ارتقاء شغلي بعد از سالياني چند احساس تمايل نسبت به طي مدارج دانشگاهي داشته باشند. نگرش جامعه نسبت به پرستاران ممكن است تغيير كند زيرا بيماراني كه قبلا مراقبت پرستاري را به نوعي مرحمت و لطف تلقي مي‌كردند به دليل پوشش بيمه آن را حقي براي خود دانسته و برخورد خشن و گاهي نامناسب با پرستاران در پيش گيرند.
مديريت و حرفه پرستاري
بخش خدمات پرستاري مراقبت را در تمامي اوقات ارائه مي‌كند. روزانه معمولا سه زمان كار وجود دارد. برنامه روز از 7 صبح تا 3 بعد از ظهر و برنامه عصر از 3 تا 11 شب و برنامه شبكاري از 11 شب تا 7 صبح است. اين شيفت‌ها ممكن است يك ساعت ديرتر شروع شده و به پايان برسد. شيفت 8 ساعته، پرستاران را قادر مي‌سازد به امور خانوادگي و اجتماعي خود برسند. سوپروايزر صبح و عصر ممكن است در زمان غيبت سوپروايزر شب انجام وظيفه كند.
كاركنان بخش پرستاري و تمامي افراد شاغل در مدرسه پرستاري به طور معمول از شنبه تا پنج شنبه در ساعات كاري روز انجام وظيفه مي‌كنند.
نظارت بر كميت مراقبت پرستاري
كميت مراقبت پرستاري به وسيله ساعات خدمت ارزيابي مي‌شود ساعات كار بخش ممكن است با روز بيمار (متوسط ساعات پرستاري به هر بيمار در روز) سنجيده شود. مقدار متوسط فوق به عنوان قاعده تجربي براي تعيين پست‌هاي پرستاري مورد نياز به كار مي‌رود ساعات مراقبت در واحدهاي مراقبت ويژه بر حسب تعداد بيماران سرپايي و بستري با متوسط مراقبت از آنان سنجيده مي‌شود. ساير ميزان‌هاي كنترل عبارتند از: نسبت پرستاران حرفه اي به غيره حرفه اي، تعداد سوپروايزها به پرستاران و سرپرستان، هزينه پرستاري براساس روز بيمار (متوسط هزينه خدمات پرستاري ارائه شده براي يك بيمار در روز سنجيده مي‌شود).
كيفيت خدمات پرستاري
كيفيت مراقبت پرستاري در ابتدا به تفصيل توسط سرپرستار بخش يا واحد ارزيابي، كنترل مي‌شود. مديريت بخش پرستاري به صورت روزمره يا بدون اعلام قبلي نظارت كلي بر چرخه فعاليت‌هاي بخش را اعمال مي‌كند. اقدامات درماني از طريق سرپرستار ابلاغ مي‌شود كه اين كنترل براساس شرايط بيمار (كنترل درد و اضطراب)، نگرش حرفه اي پرستاران (توجه به بيماران و خانواده آنان)، اقدامات پرستاري (ارجاع داروهاي تاريخ گذشته به بخش داروخانه و ذخيره صحيح وسايل)، مدارك پزشكي و گزارشات روزمره پرستاري بدون خط خوردگي انجام مي‌گيرد. ساير موضوعات كنترلي عبارتند از: گردهمايي كاركنان (ثبت دقيق مذاكرات و نتيجه اجراي آن ها) و محيط پرستاري (تميز بودن راهروها، بي نقص بودن تجهيزات و برچسب داشتن داروها و ساير موارد).
مدرسه پرستاري
اعمال كنترل بر مدرسه پرستاري عبارتست از:
كنترل تعداد دانشجويان موجود و تعداد دانشجويان در پايان سال، تعداد آموزشياران و ساعات درسي ارائه شده برحسب آمار و اطلاعات فوق تعداد متوسط ساعات درسي به ازاء هر دانشجوي پرستاري به دست مي‌آيد
هزينه مستقيم اداره آموزشگاه براساس تعداد دانشجويان فارغ التحصيل (متوسط هزينه مصرف شده براي هر دانشجو) سنجيده مي‌شود
كنترل كيفيت براساس اثربخشي دوره آموزشي و مناسب بودن محل اقامت دانشجويان اندازه گيري مي‌شود.
ايجاد انگيزه و بازنگري حرفه پرستاري
بازنگري، شامل بررسي جنبه‌هاي اجتماعي كار پرستاري است و عبارتست از تحول پرستاري از يك حرفه مبتني بر آموزش تئوري به يك حرفه عملي حرفه اي كه در ابتدا به صورت آكادميك تعليم داده مي‌شود ليكن ارائه مراقبت پرستاري بر بالين بيمار توسط افرادي با مهارت‌هاي پيشرفته پرستاري تحقق مي‌يابد. توجه روزافزون به حرفه پرستاري، تفويض اختيار حقوق و مزاياي كافي سبب افزايش انگيزه پرستاران براي حضور بر بالين بيمار و ارائه مراقبت مي‌شود.
اهميت ارتباطات در فعاليت پرستاري
ارتباطات شفاهي شامل برگزاري جلساتي با گروه‌هاي پرستاري به منظور استفاده مطلوب از منابع و مراقبت بهتر از بيمار است. سيستم احضار عمومي ممكن است از يك پيغام رمزدار استفاده كند و پزشكان و پرستاران آموزش ديده را به بالين بيماراني كه ناراحتي قلبي شديد دارند احضار كند.
ارتباطات كتبي عبارتست از: آمار روزانه بيماران و ساير فعاليت‌هاي بيمارستان دستورالعمل اداري بايد براي راهنمايي كاركنان به موقع صادر گردد سوپروايزر شب به هنگام برخورد با شرايطي كه دچار كمبود نيروي انساني مي‌شود مي‌تواند در صورت برخورد با كاركنان نامناسب از اين دستورالعمل‌ها استفاده كند.
ارتباطات بصري عبارتست از فرم و رنگ لباس پرستاران، كلاه، كمربند براي مشخص شدن سلسله مراتب سازماني و تعيين مشخصات فرد.
ايجاد هماهنگي در فعاليت پرستاري
هماهنگي بين دفتر مديريت پرستاري و بخش‌ها و از طرفي بين خود بخش‌ها براي استفاده مدير پرستاري از پرستاران جهت ارائه مراقبت اثربخش ضرورت دارد، بيماراني كه براي تدريس باليني انتخاب مي‌شوند و معاينات بر سر بالين بيمار بايد به آساني براي كادر پزشكي ميسر باشد، هماهنگي پرستاران و همراهي با پزشك بر سر بالين بيمار بسيار مهم است هماهنگي با پذيرش براي بستري بيمار در بخش مناسب اهميت دارد از طرفي ديگر بايد با بخش مالي از طريق تسليم اطلاعات مربوط به صورتحساب دقيق، كارپردازي براي تجهيزات و اثاث و روابط عمومي براي استخدام كادر نيز بايد هماهنگي لازم به عمل آيد.
كيفيت مراقبت پرستاري
كيفيت مراقبت پرستاري تحت تأثير عواملي مانند آسايش رواني و رفاه بيماران ارائه خدمات اضطراري توسط پرستاران، كامل بودن مدارك پزشكي مربوط به انجام اقدامات پرستاري است. مشاهده و گزارش شرايط و عكس العمل‌هاي بيماران، جلسات پرسنلي براي بازبيني سياست‌ها و روش‌ها و توجه به نظافت بخش ها، راهروها و عدم ذخيره تجهيزات غير ضروري در راهروهاي بخش‌هاي درماني نيز از آن جمله است.
برنامه اطمينان از كيفيت مراقبت
ايمني بيمار يكي از مسايل اصلي در اطمينان از كيفيت خدمات پرستاري به شمار مي‌رود. در بسياري از كشورها اين برنامه از حوالي سال 1995 با جديت و به صورت پيگير به اجرا در آمده است در بين موضوع‌هاي مربوط به ايمني، حفظ اسرار بيمار، توجه به حقوق بيماران در بخش‌هاي رواني از نظر عدم اعمال خشونت و حمايت از آنان ايمني در بيهوشي ايمني در تزريق و انتقال خون، مبارزه بر عليه عفونت‌هاي نوزوكوميال و توزيع دارو را مي‌توان نام برد. يادآوري اين نكته نيز حائز اهميت است كه درجه بندي و اعتبار بخشي بيمارستان‌ها در اغلب كشورها تحت تأثير مراقبت‌هاي پرستاري و كيفيت آن است. منظور از اعتبار بخشي نيز عبارت است از اعمال نظارت عوامل خارجي و بيرون از موسسه بيمارستاني كه به طور مستقل و بدون هر نوع اعمال نظر، كيفيت و مراقبت از بيماران را ارزيابي كند.
منابع
1-هديه خامنه، دكتر نعيمي، سمينار مديريت، دانشكده مهندسي پزشكي واحد علوم و تحقيقات.
msnmmahbobinia.blogfa.com
دیدگاه ها