کنترل عفونت بيمارستانی در دوران پساکرونا

شيوع ويروس کرونا از 30 بهمن سال 1398 زندگي جامعه بشری را دستخوش تغييرات فراوانی کرده است و در حال حاضر نيز بسياري از ابعاد زندگی انسان‌ها را تحت تأثير خود قرار داده است.

پسا کرونا يعنی دوران زندگي با کرونا، اين شرايط انسان‌ها را مجبور به انجام مجموعه اقداماتی کرده است تا از خود در برابر ويروس کرونا محافظت کنند. اين اقدامات شامل موارد گوناگونی مي‌شود؛ از انجام دستورالعمل‌های بهداشتی گرفته تا استفاده از محصولات ضد عفونی کننده و دستگاه‌هايی که براي از بين بردن ميکروب‌ها، ويروس‌ها و ميکروارگانيسم‌ها استفاده می‌شوند.

در بيمارستان به دليل تراکم بالای جمعيت و ماهيت فضايی که ممکن است آلوده به ويروس باشد بسياری از افراد مستعد عفونت‌های بيمارستانی هستند. عفونت بيمارستانی خطری بسيار جدی پس از عمل‌های جراحی است چون بيمار در حين اينکه در بيمارستان بستری است به اين عفونت دچار می‌شود. عفونت‌های بيمارستانی در طی بيماری همه گير ويروس کرونا چالشی جدی را برای کادر درمان در سرتاسر جهان به وجود آورده است و همچنين منجر به پرداخت هزينه‌های اضافی در بيمارستان‌ها شده است.

در بيمارستان‌ها که احتمال انتقال عفونت به ويژه در شرايط کرونايی بيشتر از هر جاي ديگری است کادر درمان و پرسنل ملزم به استفاده از تجهيزات يکبار مصرف هستند تا با اين ترفند از شيوع ويروس کرونا جلوگيری شود و عفونت بيمارستانی نيز کاهش يابد.

افراد در هر سني به کوويد-19 حساس هستند به خصوص افراد مسنی که بيماری‌های زمينه‌ای مانند ديابت، فشار خون بالا و بيماری‌های قلبی عروقی دارند. همچنين افرادی که سيستم ايمنی ضعيفی دارند در معرض آلوده شدن به اين ويروس هستند. کوويد-19 می‌تواند از طريق تماس مستقيم با خون، مايعات بدن، قطرات و سطوح آلوده به ويروس منتقل شود.

مبارزه با ويروس کرونا می‌تواند در آينده درس‌هاي مهمي براي پيشگيري و کنترل عفونت‌هاي بيمارستاني به ما بدهد. در اين مقاله قصد داريم به برخي از راهکارهای اصلی پيشگيری و کنترل عفونت‌های بيمارستانی در دوران کرونا و پساکرونا بپردازيم.

بيمارستان‌ها‌ مکان‌های هستند که بيماران زيادي در آنجا حضور دارند بنابراين انجام اقدامات مناسب و مؤثر در اين مکان‌ها برای جلوگيری و کنترل عفونت بيمارستانی، کنترل شيوع کوويد-19 و محافظت از کادر پزشکی بسيار مهم است.

شناخت علمی و آموزش دانش پيشگيري و کنترل کوويد-19 مقدمه پيشگيري و کنترل عفونت بيمارستانی است به همين منظور بيمارستان‌ها در همه سطوح بايد يک سيستم فرماندهي اورژانس ايجاد کنند تا از روند مديريت عفونت بيمارستان اطمينان حاصل کنند. اين سازمان بايد توان کنترل و نظارت بر تمام بخش‌هاي بيمارستان را داشته باشد و مسئول پيشگيری و کنترل عفونت کوويد-19 است. همچنين بايد به تمامی مسئولين بخش‌ها، آموزش‌های لازم را در جهت کنترل و پيشگيری ارائه کند.

 بيمارستان‌ها بايد براي جداسازی و درمان بيماران مشکوک يا تأييد شده به کوويد-19 يک بخش جدا در نظر بگيرند. طبق اصل انزوا، بيماران مشکوک به عفونت بايد به صورت جداگانه در اتاق‌هاي يک نفره قرار بگيرند و بيماران با علت تأييد شده را مي‌توان در همان اتاق  قرار داد. براي تقويت مديريت درمان چنين بيماراني، آن‌ها بايد ماسک بزنند و نبايد بخش را ترک کنند. اين بخش بايد با علامت‌های هشدار دهنده از ديگر بخش‌ها جدا شود، بدون حضور هيچ فرد همراهی در بخش. بيماران مبتلا به کوويد-19 که علائم شديدی دارند بايد در بخش ويژه ICU قرار گيرند.

پسماندهای پزشکی توليد شده توسط بيماران بايد در يک کيسه زباله پزشکی زرد دو لايه قرار داده شود و برچسب زباله‌های عفونی روی آن زده شود و به بيرون از بخش منتقل شود. اقدامات ضد عفونی کننده‌ای که توسط بيمارستان‌ها انجام می‌شود براي پيشگيری و کنترل شيوع کوويد19- بسيار مهم است.

 ناحيه ضد عفونی بايد مکان‌هايی را که تماس مستقيم يا احتمالی با بيماران، اقلام آلوده و محيط وجود دارد پوشش دهد.

روش‌های ضد عفونی

انتخاب صحيح مواد ضد عفوني کننده يکي از عوامل مهم براي اطمينان از کيفيت ضد عفونی کننده‌ها است. کوويد-19 به نور ماورا بنفش و گرما حساس است. دماي 56 درجه سانتيگراد به مدت 30 دقيقه، اتانول 75 درصد، اتيل اتر، ضد عفوني کننده کلر و کلروفرم مي‌توانند به طور مؤثر ويروس را غير فعال کنند. در صورتي که کلر هگزيدين نمی‌تواند اين ويروس را غير فعال کند. برای اطمينان از بهترين اثر ضدعفونی کننده بايد غلظت، دوز و زمان استفاده از ضد عفونی کننده‌ها به شدت رعايت شود.  

ضد عفونی هوا

ضد عفونی هوا بايد مطابق با مديريت تصفيه هواي بيمارستان انجام شود. افراد می‌توانند پنجره‌ها را باز کنند و اتاق را 2 بار و هر بار 30 دقيقه تهويه کنند يا با استفاده از ضد عفونی کننده هوا، 4 بار در روز و هر بار 2 ساعت ضدعفونی کنند. يک اتاق خالی بايد يک بار در روز و هر بار بيش از 1 ساعت در معرض اشعه ماورا بنفش قرار گيرد.

بخش‌هايی از بيمارستان که پرسنل بيشتر در آن رفت و آمد دارند مانند راهروها، سالن‌ها، آسانسور و غيره را مي‌توان با استفاده از سمپاش و با نسبت 500 ميليگرم در ليتر دي اکسيد کلر پاشيد.

براي ضدعفونی کامل هوا بايد از اشعه ماورا بنفش براي حداقل 1 ساعت و سپس تهويه استفاده شود.

ضد عفونی سطح زمين و اشيا بايد مطابق با مشخصات فنی براي ضد عفوني موسسات پزشکی انجام شود. سطوح اشيا و کف اتاق بايد با استفاده از مواد ضد عفونی کننده حاوی کلر 1000 ميليگرم در ليتر يا دي اکسيد کلر 500 ميليگرم در ليتر کاملا پاک و ضد عفونی شود.

نکته مهم ديگر اين است که تا آنجا که امکان دارد بايد از تجهيزات پزشکی، لوازم و کالاهای يکبار مصرف استفاده شود؛ برای مثال استفاده از کيسه ساکشن‌های يکبار مصرف تأثير بسيار زيادی در کنترل عفونت بيمارستانی دارند.

ملافه، روتختي و ساير پارچه‌هاي مورد استفاده بيماري که فوت کرده است بايد تحت عنوان ضايعات پزشکی عفونی در کيسه‌های زباله پزشکي زرد رنگ دو لايه قرار گيرند. همچنين لحاف يا لباس آلوده به مدفوع بيمار نيز بايد دفع شوند.

پارچه‌هايی که نياز به استفاده مجدد دارند را می‌توان در کيسه‌های زباله‌های پزشکی که علامت دار هستند قرار داد و سپس به يک مرکز شستشو منتقل کرد.  

زباله‌های عفونی بايد در يک کيسه زباله پزشکي زرد رنگ دو لايه با علامت کوويد-19، حمل شوند و در زمان تحويل بايد 1000 ميليگرم در ليتر ضد عفونی کننده حاوی کلر خارج از کيسه زباله‌های عفوني پاشيده شود سپس به انبار زباله‌های پزشکی منتقل شود. زباله‌های پزشکی توليد شده بايد روزانه تميز شوند. زمان دفع نبايد بيشتر از 48 ساعت باشد.

پس از مرگ بيمار مشکوک يا مبتلا به عفونت، لازم است براي کليه کانال‌هاي باز بيمار مانند دهان، بينی، گوش‌ها و مقعد، از ضدعفوني کننده حاوي کلر و يا از پنبه اسيد پر استيک استفاده شود. برای انتقال جسد نيز بايد از پارچه دو لايه و سپس از کيسه‌های پلاستيکی دو لايه ضد نشت برای کاور کردن جسد استفاده شود.

وسايل شخصی مورد استفاده بيماران پس از ترخيص، انتقال يا مرگ بايد به طور کامل و دقيق ضدعفونی شوند. محافظت علمی و موثر از پرسنل پزشکي براي غلبه بر کوويد-19 از اهميت بسياري برخوردار است. هنگام ورود يا خروج از بخش‌هاي کرونايي کارکنان پزشکي بايد تجهيزات محافظتي را به درستي پوشيده و خارج کنند.

کارکنان پزشکي بايد از کلاه يکبار مصرف، ماسک جراحی، لباس عايق نفوذ ناپذير يکبار مصرف، دستکش لاتکس و عينک محافظ استفاده کنند. همچنين اين افراد بايد از روکش يکبار مصرف کفش استفاده کنند.

بيمارستان‌ها در تمام سطوح در عين حال که مکان‌هايي براي پيشگيری و درمان کوويد-19 هستند، مناطقي پرخطر از جهت انتقال عفونت نيز هستند. در بيمارستان‌ها پيشگيری و کنترل، عامل اصلي کاهش عفونت بيمارستانی، اطمينان از ايمنی کادر درمان و بيماران و جلوگيری از شيوع کرونا است.