همه تجهيزات پزشکي و دستگاه هاي گرانقيمت و فناورانه در مراکز تشخيصي و درماني بي اعتبار ميشوند، اگر کاليبره نباشند. آن همه تلاش براي گرفتن تخصص و فوق تخصص، دوره هاي آموزشي و بازآموزي و آن همه هزينه براي نصب دستگاه هاي تصويربرداري، آزمايشگاهي و تجهيزات احيإ و غيره و غيره، به جاي اطمينان بخشي و شفابخشي، ميتوانند ترديدبرانگيز و خطرآفرين شوند، اگرکاليبره نباشند.
اگر يک متر، دقيقا صد سانتيمتر نباشد يا يک کيلوگرم، هزارگرم نباشد، سنگ روي سنگ بند نميشود.
نکته جالب توجه در کاليبراسيون تجهيزات پزشکي اين است که معمولا صاحبان و متصديان آنها تعمدي در خارج کردن آنها از کاليبره ندارند و کاهش دقت دستگاه منفعتي نصيبشان نميکند. بلکه بيشتر ناشي از سهل انگاري، رعايت نکردن اصول نگهداري دستگاه ها و نبود نظارت کافي است. اگر براي مثال ترازوي يک طلافروشي يکگرم را اندکي بيشتر از يک گرم نشان دهد يا پمپ بنزين يک جايگاه، 990 سيسي را يک ليتر نشان دهد، شايدگمان عمدي بودن، دستکاري تجهيز و منفعت طلبي، توجيهي داشته باشد، ولي هرگاه دستگاه MRI شدت تيرگي را در بعضي مناطق بيشتر يا کمتر نشان دهد، يا نتايج آزمايشگاهي بالا و پايين شوند، صاحبان آن مراکز يا اپراتورهاي دستگاه ها سودي به جيب نميزنند، بلکه برعکس ممکن است اعتبار حرفه اي و جايگاه خود را هم از دست بدهند. بنابراين نقش عامل نظارتي در اين زمينه برجسته ميشود. هم بازبيني و رعايت اکيد دستورالعمل نگهداري و اپراتوري دستگاه ها و هم عملکرد دقيق و مسئولانه صادرکنندگان گواهي نظارت و تائيديه صحت عملکرد تجهيزات الزامي است. متاسفانه در اين زمينه کمبودهايي در مديريت تجهيزات پزشکي در بيمارستان ها و مراکز تشخيصي و درماني به چشم ميخورد. البته اين اشکالات معمولا با مشاهده معمولي نمايان نميشوند و به همين دليل تنها در مواقعي که فاجعه اي رخ ميدهد يا شکايتي مطرح شود، در کانون توجه قرار ميگيرند.
به دلايلي چند، معمولا بيماران يا قربانياني که هزينه خدمات استفاده از تجهيزات پزشکي را ميپردازند، از کاليبره نبودن دستگاه ها باخبر نميشوند و چه بسا شکايتي نيز در اين ارتباط مطرح نميکنند، اما حقوق شهروندي از طرفي و اخلاق حرفهاي از سوي ديگر، ضرورت کنترل و نظارت بر کاليبراسيون تجهيزات پزشکي را در بخش خصوصي و دولتي ايجاب ميکند.
با توجه به فراگير بودن کاربرد تجهيزات در همه بخشها و همه تخصص ها و مراکز پزشکي در تهران و شهرستان ها و نيز با توجه به اهميت پايه اي کاليبراسيون براي اطمينان پيدا کردن از صحت خروجي دستگاه هاي تشخيصي و اثربخشي دستگاه هاي ديگر، لازم است کنترل و بازرسي نوبتي و دورهاي از سوي مراجع با صلاحيت صورت گيرد. عملکرد همين ناظران با صلاحيت نيز ميبايست تحت نظارت باشد و به صورت روشمند و براساس رويه هاي تعريف شده و با تجهيزات تخصصي و مطابق دستورالعمل هاي معين انجام شود.
وزارت بهداشت، اداره تجهيزات پزشکي، مديران بيمارستانها و مراکز درماني و نيز کارشناسان مهندسي پزشکي، پزشکان مرتبط و حتي اپراتورها، همه در اين مورد مسئوليت دارند و بايد در اين مورد پاسخگو باشند.
مدیر مسئول
صائب ماکويي
دیدگاه ها