پيشگامان عرصه سلامت در مبارزه با کرونا

مردم جهان امروز درگير ويروس کرونايي هستند که ناقل بدون علامت است و حتي مديريت کلان جامعه هم رفتار اين ويروس را درست نمي‌شناسد. مسئوليت اجتماعي حکم مي‌کند در خانه بمانيم و چشم به اخبار داشته باشيم و مطابق آنچه از ما خواسته مي‌شود عمل کنيم تا زماني که علاجي براي رهايي از اين ويروس هوشمند يافت شود.سازمان نظام پزشکي 170 بيمارستان ارائه‌دهنده خدمت به بيماران مبتلا به ويروس کرونا  را در کل کشور اعلام کرد. واحد مهندسي پزشکي، يکي از ارکان اصلي هر بيمارستان و دانشگاه علوم پزشکي است که وظيفه مديريت کليه امور مرتبط با تجهيزات و ملزومات پزشکي را بر عهده دارد. ضمن تشکر و قدرداني از خدمات، ايثارگري‌ها و روحيه بالاي کادر درماني ايران براي مهار بيماري کرونا، گزارش اين شماره «ماهنامه مهندسي‌ پزشکي و تجهيزات آزمايشگاهي» را به انعکاس جهاد و فداکاري‌هاي مهندسان پزشک اختصاص داديم؛ براي آنان که بي‌منت، همپاي پزشکان و پرستاران در خط مقدمِ مبارزه‌اي ناعادلانه با بيماري کرونا هستند.

در اين گزارش پرسش‌هايي درباره لزوم حضور، شرايط کاري، وظايف و نقشي که مهندسان پزشک در مديريت کرونا دارند، تجهيزات مورد استفاده در تشخيص و درمان اين بيماري طرح شد.

آنچه مي‌خوانيد پاسخ آقايان مهندس محسن قربان مقدم، کارشناس فني تجهيزات پزشکي مجتمع بيمارستان امام خميني تهران، دکتر رضا مصباحي، کارشناس مهندسي پزشکي بيمارستان فوق تخصصي خاتم الانبياء (ص) تهران، دکتر رستم‌علي جهانديده، سرپرست اداره تجهيزات پزشکي دانشگاه علوم پزشکي آذربايجان غربي، دکتر محمدباقر علي پور، سرپرست اداره تجهيزات پزشکي دانشگاه علوم پزشکي بوشهر، مهندس اصغر بکراني، رئيس اداره تجهيزات پزشکي معاونت درمان دانشگاه علوم پزشکي اصفهان، مهندس جهانگير جاويدفر، مدير تجهيزات پزشکي بيمارستان شهيد آتشدست نهبندان خراسان جنوبي و خانم‌ها مهندس نشمين پاکدامن، کارشناس تجهيزات پزشکي بيمارستان فيروزگر، نماينده و از کارشناسان تجهيزات پزشکي مجموعه دانشگاه علوم پزشکي ايران، مهندس فاطمه نوروزي، مدير تجهيزات پزشکي مرکز درماني حضرت علي اصغر (ع) شيراز به اين پرسش‌ها است.

  شرايط کاري مهندسان پزشک و مدت زمان حضور و شيفت‌بندي کاري آن‌ها از زمان شيوع ويروس کرونا در بيمارستان به چه ترتيب است؟

قرباني مقدم: مجتمع بيمارستاني امام خميني به عنوان بزرگ‌ترين مرکز درماني در ايران شناخته شده ‌است و طبيعا واحد تجهيزات پزشکي بزرگي نيز دارد. عليرغم آن‌که در استاندارد جهاني گفته مي‌شود به ازاي هر 100 تخت بيمارستاني، بايد يک کارشناس و يک تکنسين تجهيزات پزشکي حضور داشته باشد، در اين بيمارستان بزرگ ريفرالي 1500 تختخوابي تنها 11 نفر کارشناس مهندسي ‌پزشکي و 1 نفر تکنسين وجود دارد. بدين منظور در بحران ويروس کرونا شرايط کاري سخت‌تر و خستگي بيشتر مي‌شد، به خصوص در روزهاي اوليه شيوع آن که از اصول مراقبتي اطلاعي نداشتيم. زمان اصلي کاري ما از ساعت هفت و نيم صبح تا دو و نيم ظهر است ولي اکنون تا ساعت هشت شب در بيمارستان هستيم. حتي در برخي از موارد از منزل بازگشته و براي خدمت‌رساني تا پاسي از شب دوباره کار کرده‌ايم. بنده در اين دوران يکي از افراد فاميل خود را از دست دادم ولي دوبرابر کار کردم که خداي ناکرده نقصي پيش نيايد يا کاري بي‌دليل عقب نمانده باشد.

اين بيماري به طور کامل تمام شرايط رفتاري و کاري ما را تحت شعاع خود قرار داد. تا قبل از اين زماني که دستگاهي را از بخش عفوني براي تعميرات به واحد خدمات مهندسي پزشکي مي‌آوردند، هيچ گونه احتياطي از نظر رعايت نکات بهداشتي نمي‌کرديم ولي اکنون براي جلوگيري از انتقال آلودگي، سختگيري الزامي است. بنده ميز کار تعمير تجهيزات پزشکي خود را جدا کرده و بعد از هر تعميري با دستمال آغشته به مواد ضدعفوني آن را کاملا ضدعفوني مي‌کنم.

مصباحي: همه همکاران بخش مهندسي پزشکي در بيمارستان فوق تخصصي خاتم الانبياء (ص) روزانه در دو شيفت صبح و عصر به صورت تمام‌وقت حضور دارند. هم اکنون با توجه به حساسيت ايجاد شده و شرايط کشور به خاطر شيوع ويروس کرونا، روزهاي تعطيل هم به شيفت کاري اضافه شده است و همکاران در روزهاي تعطيل نيز در بيمارستان حضور دارند.

مهندسان و تکنسين‌هاي مهندسي پزشکي همه روزه از ساعت 8 شب الي 7 صبح به صورت On Call خدمت‌رساني انجام مي‌دهند.

پاکدامن: مسئله مهم اين است که تعداد همکاران تجهيزات پزشکي در مراکز درماني در چارت‌هاي سازماني متناسب با استاندارد تامين نيروي تجهيزات پزشکي پيش‌بيني نشده‌ است؛ تعداد همکاران در مراکز درماني کمتر از حد نرمال است. در شرايط عادي، حجم کاري همکاران بسيار بالا است و در وضعيت بحران اين حجم کاري چندين برابر هم مي‌شود. در وضعيت کرونا، ساعت کاري در واحد تجهيزات پزشکي، همانند ساير همکاران ما در ستاد دانشگاه و شرکت‌هاي تجهيزات پزشکي، زمان مشخصي نداشت. ما مجبور بوديم و هستيم در هر شرايطي که لازم است پيگير کارها به شکل حضوري، تلفني يا مجازي باشيم. به هر حال اميدوايم هر چه زودتر از اين شرايط عبور کنيم و از اين آزمون سربلند بيرون بياييم.

همکاران خانم داراي فرزند خردسال قطعا نمي‌توانند از امکاناتي که در قانون به منظور دورکاري در اين شرايط در نظر گرفته شده است، استفاده کنند. به هرحال ما از ابتدا شرايط کاريمان را پذيرفته‌ايم و هميشه در ميدان حاضر هستيم. در اينجا لازم است تشکر ويژه‌اي از خانواده‌هاي شاغلين در مجموعه تجهيزات پزشکي به ويژه همسر خودم داشته باشم، که اگر پشتيباني آنها نباشد امکان انجام امور به طور کامل، قطعا بسيار پيچيده و دشوار خواهد شد.

جدا از اين بحث، اين بيماري واگيردار، بار رواني و استرس بسياري به همکاران ما در حيطه بهداشت و درمان وارد کرده و همه ما نگران ابتلا و انتقال آن به عزيزانمان بوده و هستيم. به عنوان نمونه بنده از روز مادر، پدر و مادرم را حتي يک بار نديدم، از ترس اين‌که مبادا ناقل بيماري باشم و ديدارها را به دنياي مجازي منتقل کرده‌ايم. کرونا براي ديگران و همسايگان نيست، کرونا ممکن است به سراغ تک‌تک ما بيايد، بنابراين خواهش مي‌کنم از همه کساني که در حيطه تجهيزات پزشکي فعاليت مي‌کنند رسالت خود را بدانند و خداي ناکرده ترس از کرونا باعث نشود که کوتاهي در انجام اين رسالت شود.  در اينجا تقاضايي که از وزير محترم بهداشت و مجموعه مديريتي اين وزارتخانه دارم اين است که متناسب با اهميت تجهيزات و ملزومات پزشکي در بحث بهداشت و درمان، اهميت ويژه‌اي به جايگاه همکاران ما در اين واحدها داده شود تا به جايگاهي متناسب با شرايط کاري و مسئوليت‌هايي که دارند ارتقاء پيدا کند.

شرايط فعلي به هيچ وجه درخور همکاران واحدهاي تجهيزات پزشکي در مراکز درماني دولتي و خصوصي نيست و لازم است ضمن اصلاح چارت‌هاي سازماني و تامين نيرو بر اساس استانداردهاي بين‌المللي و داخلي کشور، حقوق و مزاياي متناسبي براي اين رشته در نظر گرفته شود. بديهي است اولين گام در اين خصوص اصلاح پرداختي کارکنان واحد، متناسب با فني بودن رشته تحصيلي و اهميت تجهيزات پزشکي است. پرداخت حق فني، حق آنکالي، اصلاح ضرايب کارانه، حق محروميت از پروانه مسئول فني مي‌تواند از جمله اقدامات لازم در اين زمينه باشد.

جهانديده: از زمان شيوع بيماري در استان آذربايجان غربي، کليه مرخصي‌هاي کارشناسان تجهيزات پزشکي در مراکز لغو شد. همچنين با وجود کمبود نيرو در مراکز تابعه، همکاران بنده از هيچ تلاش و همکاري در اين خصوص دريغ نکردند. کارشناسان تجهيزات پزشکي در ساعات اداري به صورت کامل و در ساير ساعات روز به صورت آنکال در حال فعاليت بوده و هستند.

عليپور: از آنجا که بيشتر بيمارستان‌هاي دانشگاهي به عنوان مرکز درمان بيماري کرونا در استان يا شهرستان مربوطه برگزيده شده‌اند نگهداشت و آماده‌سازي دستگاه‌هاي کمک تنفسي و بخش‌هاي ويژه از اهميت بسياري برخوردار است. بنابراين برنامه‌ر‌يزي براي حضور مهندسان پزشکي در روزهاي همه‌گيري کرونا به گونه‌اي بوده که به جز حضور فيزيکي در ساعات اداري در ديگر ساعات شبانه‌روز نيز در دسترس هستند البته فشار کاري جهت انجام اين مهم به حجم مراجعان و تعداد کارکنان بخش تجهيزات پزشکي در هر بيمارستان بستگي دارد.

اصغر بکراني: در بيمارستان‌هاي پاک شرح وظايف، مسئوليت‌ها، نحوه و زمان خدمات همکاران مهندسي پزشکي تفاوت قابل توجهي نکرده ‌است ولي در بيمارستان‌هاي ريفرال عمدتا زمان حضور و فعاليت همکاران محترم براي افزايش ظرفيت پذيرش، توسعه بخش‌هاي ICU و تامين ملزومات پزشکي مورد نياز چندين برابر شده است.

فاطمه نوروزي: واحد مهندسي پزشکي در مرکز درماني حضرت علي اصغر (ع) با توجه به اين‌که به عنوان اولين مرکز پذيرش و درمان بيماران مبتلا به ويروس کرونا در استان فارس شناخته شده است، افزايش حجم کاري و به تبع آن تغيير شرايط کاري مرکز را به دنبال داشته است. پرسنل واحد تجهيزات پزشکي اين مرکز در روزهاي اداري مطابق ساعت‌هاي تعيين شده فعاليت مي‌کند و با توجه به تک نفره بودن، در روزهاي تعطيل و ساعات غير اداري نيز آنکال است.

جهانگير جاويدي: بنده قبلا مسئول تجهيزات پزشکي دانشگاه ايرانشهر بودم و به خاطر اين‌که نهبندان زادگاهم بود، خودم را اينجا منتقل کردم. شهرستان نهبندان يک شهرستان واقعا محروم و فراموش شده ‌است.

بيمارستان شهيد دکترآتشدست تنها بيمارستان شهرستان نهبندان است و به لحاظ بعد مسافت، فاصله‌اش با مراکز درماني مجهز بسيار زياد است. بنده به اين دليل ‌که تنها نيروي تجهيزات پزشکي بيمارستان هستم از زمان شروع بيماري کرونا، تمام ايام اداري (به جز ايام تعطيل رسمي) مشغول انجام وظيفه بودم. حتي به خاطر دارم 10 دقيقه بعد از سال تحويل، از بيمارستان تماس گرفتند و خرابي مانيتور سانترال ICU را اعلام کردند و بنده فورا به بيمارستان مراجعه و رفع عيب کردم.

 مهندسان پزشکي در شرايط کنوني چه وظايفي بر عهده دارند؟ به طور کلي چه ضرورتي براي حضور مهندسان پزشکي در بيمارستان وجود دارد و چه نقشي در مديريت کرونا ايفا مي‌کنند؟

قرباني مقدم: بخش مهندسي پزشکي مجتمع بيمارستاني امام خميني (ره)، دو واحد خدمات و خريد دارد. در بحث کرونا تا جايي که از دستمان برآمده کوشيده‌ايم براي بيمارستان بهره‌وري داشته باشيم. تمام امور تعميراتي در حد اوليه يا پيشرفته‌تر را انجام داده‌ايم. تمامي همکاران تجهيزات حفاظتي را تهيه و در اختيار بخش‌ها قرار داده‌اند. پروتکل ضدعفوني کردن تمام تجهيزات طبق استانداردهاي فني نوشته و روي هر دستگاه نصب شد. ضدعفوني هر دستگاهي که دچار نقص فني شده ابتدا در بخش خودش انجام مي‌گيرد، سپس به واحد مهندسي پزشکي انتقال داده مي‌شود و ما نيز براي حفاظت فردي مجدد آن را ضدعفوني مي‌کنيم. با تمام اين توصيفات در برخي موارد در اثر بي‌دقتي، نفوذ الکل يا مواد ضدعفوني به داخل دستگاه‌ها ناخواسته برد الکترونيکي دستگاه سوخته يا دستگاه آسيب ديده است که در اين مواقع حضور و رسيدگي به موقع مهندس پزشک الزامي است. بيمارستان نبايد در اين بحران خلائي احساس کند. ما در شرايطي هستيم که خستگي ناشي از حجم بالاي کاري باعث خرابکاري‌هاي جزيي مي‌شود که بايد چشم پوشي کرد، اما با تمام تعهداتي که پيشگامان عرصه سلامت براي جان بيماران قائل هستند، موارد زشت و البته نادري از اهمال و کم‌کاري از سوي نمايندگان برخي از شرکت‌ها هم مشاهده شد. موردي را که خود مشاهده کردم اين بود که گفتند ما قطعه را به شما مي‌دهيم و خودتان تعميرش کنيد!

مصباحي: با توجه به حساسيت موضوع و پروتکل‌هاي بيمارستان، حضور مهندسين پزشکي در اين شرايط بيش از پيش احساس مي‌شود، به طوري‌که تعداد خرابي‌هاي دستگاه‌هاي مرتبط با بيماري کرونا به دليل رعايت مسائل بهداشتي و پرتوکل‌هاي مرتبط افزايش داشته‌ است ليکن به دليل انجام ضدعفوني High Level  و گاهي شستشوهاي مکرر، خرابي‌ها بيشتر شده‌اند که با توجه به شرايط حساس فعلي، لزوم حضور همکاران مهندسي پزشکي و انجام خدمات تعمير و راه‌اندازي مجدد دستگاه‌ها اهميت بسزايي دارد.

پاکدامن: همانطور که مي‌دانيد بحث تجهيزات پزشکي با ارائه خدمات درماني و بهداشتي گره خورده ‌است و هرگونه اختلال در زمينه تجهيزات پزشکي يا تهيه اقلام مصرفي پزشکي، مشکل بسيار بزرگي در ارائه خدمات درماني ايجاد خواهد کرد. بنابراين نقش و اهميت واحدهاي تجهيزات پزشکي در مراکز درماني و همينطور شرکت‌هاي تجهيزات پزشکي به عنوان تامين‌کننده‌هاي دستگاه‌ها و اقلام مصرفي بسيار قابل توجه است.  همزمان با شيوع کرونا از ابتداي اسفند 1398 در کشور، همکاران تجهيزات پزشکي در بيمارستان‌ها و ستاد دانشگاه‌هاي علوم پزشکي سراسر کشور درگير اين مسئله شدند. در روزهاي اول شيوع بيماري کرونا، بحث برآورد نياز تجهيزات و اقلام مصرفي متناسب با پيش‌بيني رشد انتقال اين بيماري در جامعه، جهت پاسخ مناسب به شرايط بحراني شکل گرفت. به همين دليل همکاران در مراکز درماني و ستاد دانشگاه‌ها سريعا ليستي از تجهيزات پزشکي و اقلام مصرفي مورد نياز و نيز کمبودهاي موجود براي پاسخ به شرايط کرونا تهيه کردند و برنامه‌ريزي براي تامين آن‌ها صورت گرفت. اصلي‌ترين چالش مديريت تجهيزات پزشکي کشور در زمينه بيماري کرونا، بحث تهيه تجهيزات و اقلام مصرفي مورد نياز بود، که با همت کليه دست اندرکاران به شکل مناسبي مديريت شد.  چالش ديگر مسئله افت فشار اکسيژن در مراکز درماني سانترال کرونا، عليرغم غيرفعال شدن اتاق‌هاي عمل‌ (به جزء در موارد اورژانس) و بسياري از خدمات جانبي، بود. به عنوان نمونه در بيمارستان فيروزگر، به نشت اکسيژن شک داشتيم، که بعد از اطمينان از نبود مشکل خطوط و ظرفيت‌سنجي و محاسباتي که انجام شد به اين نتيجه رسيديم که مصرف اکسيژن بيمارستان فيروزگر در شرايط بيماري کرونا متفاوت شده ‌است.  شرايط خاص بيماران کرونايي، لزوم اکسيژن‌تراپي با فلوي بالا در بخش‌هاي عادي و استفاده از ونتيلاتورها در بخش‌هاي ويژه را مي‌طلبد. به همين دليل همکاران در بيمارستان‌هاي درگير با کرونا به فکر تهيه منابع ديگر تامين‌کننده اکسيژن افتادند. لازم به ذکر است تهيه و بهره‌برداري از دستگاه اکسيژن‌ساز به خاطر بار هزينه و شرايط فيزيکي نصب و راه اندازي، دشوار و زمان‌بر است، ولي در حرکت جهادي در مجموعه بيمارستان‌ها و شرکت‌ها، با حمايت مديريت بالادستي، اين مشکل تا حد زيادي در مراکز درماني مرتفع شد. در اينجا جا دارد از تمام شرکت‌هاي توليدکننده و واردکننده دستگاه‌هاي اکسيژن‌ساز، مخازن اکسيژن مايع و نيز شارژ اکسيژن تشکر کنيم.  از سوي ديگر امور مرتبط با تعمير و نگهداشت تجهيزات پزشکي مشابه گذشته در بيمارستان‌ها در حال انجام است، که همکاري نکردن برخي شرکت‌ها در مراجعه براي تعمير دستگاه‌ها از يک سو و فقدان امکان تامين برخي قطعات حتي ساده به علت تعطيلي‌ها از سوي ديگر، آن را دشوارتر و زمان‌برتر از گذشته کرده است.

جهانديده: بنده در اولين روزهاي اعلام بيماري کرونا در دانشگاه و حتي پيش از مشاهده موارد مشکوک به مبتلايان اين ويروس در استان آذربايجان غربي، چندين توصيه کاربردي درخصوص نحوه مديريت تجهيزات پزشکي کاربردي در فرايند تشخيص و درمان تهيه کردم. در اين راستا نامه‌اي با امضاي معاون امور درمان دانشگاه علوم پزشکي آذربايجان غربي به کليه مراکز درماني ارسال کرديم که درمجموع اقدامات خوبي در مراکز انجام شد. از جمله اين اقدامات جداسازي تجهيزات در ارتباط با بيماران مشکوک، ضدعفوني کردن تجهيزات در زمان‌هاي متوالي و مناسب و … بود.

عليپور: به دليل محدوديت تعداد مهندسان پزشکي بيمارستان‌ها و حجم کاري زياد، هر يک از کارشناسان اين واحد هم در حوزه مصرفي و هم دستگاه‌هاي سرمايه‌اي خدمات ارائه مي‌کنند. در حوزه مصرفي جمع‌بندي اقلام مصرف‌شده حفاظتي در برابر کرونا، برآورد مقدار مورد نياز و پيگيري نيازسنجي‌هاي انجام شده و در حوزه دستگاه‌هاي سرمايه‌اي با توجه به نقش بخش‌هاي ICU و اورژانس، رفع نقص، نگهداشت و کنترل کيفي دستگاه‌هاي مرتبط به ويژه کمک تنفسي از اولويت کار مهندسان پزشکي در روزهاي همه‌گيري است.

اصغر بکراني: توسعه منابع تامين و توليد در حوزه ملزومات حفاظتي، تامين تجهيزات پلاک‌خور و سرمايه‌اي مورد نياز توسعه بخش‌هاي ويژه، جذب منابع و تجهيزات از حوزه وزارتي و هيئت امناء صرفه‌جويي ارزي، جذب کمک‌هاي مردمي و ساير منابع، نيازسنجي و توزيع نيازمندي‌هاي حوزه پزشکي مرکز و ساير موارد، حجم فعاليت‌هاي ستادي را به طور قابل ملاحظه‌اي افزايش داده است.

فاطمه نوروزي: در بحث نظارت و پيگيري خريد يا تامين تجهيزات پزشکي مورد نياز برخي از تجهيزات پزشکي مورد نياز بيماران کرونايي از معاونت درمان دانشگاه يا خيرين محترم تامين مي‌شد. خريد برخي ديگر از تجهيزات پزشکي به صورت مستقيم با بودجه اختصاصي از خود مرکز انجام مي‌‌شود يا از بودجه خيرين به بيمارستان اهدا شده است. در خصوص پيگيري نصب و راه‌اندازي و آموزش تجهيزات جديد به کارکنان نيز مي‌توانم بگويم در شرايط فعلي به دليل بحران موجود و پروتکل‌هاي حفاظتي، مسئول تجهيزات پزشکي اکثر نصب و راه اندازي و آموزش تجهيزات را انجام مي‌دهد و اين اقدامات به ندرت توسط کارشناس شرکت مربوطه انجام مي‌شود. بازديد از تجهيزات پزشکي که از سوي بخش، اعلام خرابي شده‌‌اند به اين صورت است که در همان زمان از دستگاه بازديد شده و پيگيري جهت رفع عيب صورت مي‌پذيرد و در صورتي که مشکل توسط مسئول تجهيزات پزشکي قابل حل نباشد پيگيري لازم تا حصول نتيجه انجام مي‌شود.

همانگونه که مستحضر هستيد با توجه به شرايط خاص بيماران مبتلا به کوويد 19 و شرايط فعلي بيمارستان حضرت علي اصغر (ع)، پيگيري‌هاي مربوطه در اين خصوص بيشتر شده و کارشناسان حوزه ستادي نيز به علت شرايط خاص و در جهت تسريع در پيشرفت کار و کاهش زمان خواب دستگاه در برخي موارد مهم ورود کرده‌اند.

  چه تجهيزاتي در تشخيص و درمان اين بيماري در بيمارستان‌ها استفاده مي‌شود و وظيفه مهندسان پزشک در راستاي استفاده از اين تجهيزات چيست؟

قرباني مقدم: هرگونه نياز واحد تجهيزات پزشکي اعم از تجهيزات مصرفي و سرمايه‌اي براي مهار بيماري کرونا از قبيل تجهيزات آزمايشگاهي، تشخيصي، تصويربرداري اسکن ريه، اکسسوري‌ها، قطعات و بيش از 30 عدد ونتيلاتور و ملزومات کمک تنفسي، از طرف دولت و رايگان در اختيار واحدها قرار گرفت که جا دارد از همه شرکت‌هايي که اين اقلام را در اختيار ما قرار دادند تشکر ويژه کنم. در اين راستا، دانش خريد، پيگيري، رايزني، تحويل، نصب و راه‌اندازي درست اين دستگاه‌ها با نظارت و همکاري بخش مهندسي پزشکي حائز اهميت است.

به نظرم مهم‌ترين دغدغه بيمارستان امام خميني با توجه به تعدد بخش‌هايي که دارد، حجم کاري بالاست. متاسفانه گويا تلاش مهندسان پزشکي که بايد آنقدر اطلاعات داشته باشند که بتوانند همزمان هم با مهندسان ديگر (از بُعد فني) و هم با پزشکان (از بُعد کاربري) مذاکره کنند، از نظرها دور مانده و کمتر متوجه مسئوليت پرخطر او در بيمارستان‌ها هستند.

مصباحي: با توجه به ناشناخته بودن ويروس کرونا و علايم متفاوتي که در افراد مختلف از خودش نشان مي‌دهد از روزهاي ابتدايي تشخيص اين نوع ويروس در کشور، براساس پروتکل‌هاي ملي و بين‌المللي دستورالعمل‌هاي متفاوتي پيشنهاد شد. تشخيص اين بيماري براساس يافته‌هاي پزشکي و علايم بيماران بسيار مهم است. برخي تجهيزات مورد استفاده در تشخيص اين بيماري از بدو ورود بيمار به مرکز درماني شامل اين اقلام است:

–  دماسنج ديجيتالي غير تماسي مديکال گريد جهت اندازه‌گيري تب بيمار

–  دستگاه اندازه‌گيري فشار خون

–  دستگاه اندازه‌گيري ميزان درصد اشباع اکسيژن در خون SPO2  و PI

بعد از انجام تشخيص‌هاي اوليه در اورژانس نياز به تشخيص دقيق‌تري براساس پارامترهاي خوني داريم که اين تجهيزات در آزمايشگاه وجود دارد و با استفاده از دستگاه Cell Counter پارامترهاي خوني اندازه‌گيري و براساس آن تشخيص انجام مي‌شود. همچنين اندازه‌گيري شاخص CRP با استفاده از روش‌هاي از Qualitative يا Quantitative در آزمايشگاه انجام مي‌شود. نتيجه اين آزمايش در کنار پارامترهاي خوني و علايم مي‌تواند در تشخيص بيماري مؤثر باشد.

آزمايش ديگري که مي‌تواند در تشخيص اين بيماري مؤثر باشد نمونه‌گيري از مخاط حلق و بيني است که با استفاده از سواپ‌هاي داکرون نمونه گرفته مي‌شود و پس از انجام مراحلي با استفاده از دستگاهReal-Time PCR  تشخيص وجود يا نبود ويروس انجام مي‌شود.

درکنار روش‌هاي بالا يکي از مهم‌ترين و دقيق‌ترين روش‌هاي تشخيص تصويربرداري توسط دستگاه CT SCAN  است که در بيمارستان ما نيز از ابتداي شيوع اين بيماري به صورت 24 ساعته با استفاده از دو دستگاه تصويربرداري CT SCAN ارائه خدمت انجام شد. دراين روش با استفاده از پروتکل‌هاي تصويربرداري، از ريه بيمار تصويربرداري مي‌شود که با بررسي‌هايي که توسط متخصصين راديولوژي انجام مي‌شود وجود يا نبود ويروس کرونا گزارش مي‌شود.

بنابراين با توجه به توضيحات بالا آماده به کار بردن دستگاه‌هاي اشاره‌شده بسيار حائز اهميت است و حضور مهندسان پزشکي شاغل در بيمارستان‌ها و مهندسان محترم شرکت‌هاي تجهيزات پزشکي در اين شرايط حساس بسيار مورد نياز و البته مشهود است.

همچنين تهيه اقلام حفاظتي PPE  با توجه به شرايط که در تمام دنيا حاکم شده است بسيار دشوار بود که خوشبختانه همه همکاران اينجانب در قسمت‌هاي مختلف پشتيباني تدارکات و بخش مالي بيمارستان، تمامي تجهيزات مورد نياز استفاده همکاران پرستاري را تهيه و در اختيار کادر درمان قرار دادند.

در ارتباط با درمان و بيماراني که بايد در بيمارستان بستري شوند تجهيزات پزشکي بسيار زيادي مورد نياز است که جزو حساس‌ترين دستگاه‌هاي بيمارستاني نيز هستند. اطمينان از عملکرد صحيح اين دستگاه‌ها که از طريق اقدامات فني همکاران شاغل در بيمارستان به عنوان مهندسان پزشک و همچنين همکاران ارائه‌دهنده خدمات پس از فروش در شرکت‌هاي تجهيزات پزشکي حاصل مي‌شود بسيار مهم است.

دستگاه‌هايي که در درمان بيماران COVID 19  مورد استفاده قرار مي‌گيرند:

–  دستگاه‌هاي کمک‌تنفسي CPAP

–   دستگاه‌هاي کمک‌تنفسي BIPAP

–   دستگاه‌هاي ونتيلاتور داراي مودهاي NIV، BIPAP و SIMV فشاري و حجمي و بسياري از مودهاي ديگر که اکثر ونتيلاتور‌هاي پيشرفته داراي اين مودها هستند. اما بيشترين استفاده از دستگاه‌هايي BIPAP/NIV بوده است.

–  دستگاه مانيتورينگ علائم حياتي داراي پارامترهاي SPO2/ NIBP/ECG/RR/TEMP/ETCO2

–   تخت‌هاي بستري الکتريکي چند شکن

–   تشک‌هاي بستري مواج يا مموري فوم جهت جلوگيري از زخم بستر

پاکدامن: تجهيزاتي که در اين زمينه به شدت مورد نياز، دستگاه‌هاي ونتيلاتور، تجهيزات کمک‌تنفسي، اکسيژن‌تراپي و سيستم‌هاي CT هستند همچنين لوازم مصرفي روزمره و نيز اکسسوري و اقلام مصرفي مورد نياز دستگاه‌هاي مورد استفاده با توجه به حجم استفاده و اقلام حفاظتي، تجهيزات و مواد حوزه کنترل عفونت جهت اطمينان از انتقال نيافتن بيماري به همکاران کادر درمان و همچنين ساير بيماران، از ساير موارد قابل ذکر هستند.

تعدادي از اين اقلام و دستگاه‌ها از طرف مراکز درماني قابل تامين بودند. بدين منظور واحد تجهيزات پزشکي و داروخانه‌ها طي رايزني با شرکت‌هاي تجهيزات پزشکي تلاش کردند تا اين کالاها با ظرفيت چندين برابر تهيه و در مراکز ذخيره شوند. تامين قسمتي از اين اقلام هم از طرف ستاد دانشگاه علوم پزشکي ايران و وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکي صورت گرفت که اين مهم با پيگيري مجوزهاي تجهيز از وزارتخانه و دريافت حواله‌هاي مربوطه از هيئت امناء ارزي صورت گرفت.

 ويروس کرونا يک بحران سراسري و چالش بزرگ براي مجموعه درمان کشور بود، که تقاضاي تجهيزات نامتناسب با ظرفيت‌هاي موجود در کشور را ايجاد کرد.  پيگيري تحويل دستگاه از هيئت امناء ارزي، خودش در واقع بار کاري مضاعف براي همکاران بود. به علت منابع محدود هيئت امناء ارزي و عدم تناسب با اعلام نياز مراکز درماني سراسر کشور، لازم بود همکاران رابط بارها به هيئت امناء مراجعه کنند تا بتوانند حواله‌هاي تجهيزات خود را دريافت کنند و تجهيزات را تحويل بگيرند.

بعد از تحويل تجهيزات پزشکي، پيگيري نصب و راه‌اندازي تجهيزات با توجه به فوريت اين موضوع مي‌طلبيد که شرکت‌هاي تجهيزات پزشکي همکاري مضاعفي با مراکز درماني داشته باشند. تعداد معدودي از شرکت‌ها از ترس ابتلا به بيماري کرونا براي نصب تجهيزات مراجعه نکردند و بار کار را به همکاران تجهيزات پزشکي منتقل کردند. ولي ما انتظار داريم تمامي شرکت‌هاي تجهيزات پزشکي رسالت خود را در صنعت تجهيزات پزشکي بدانند و در اين برهه حساس از انجام وظايف خود سر باز نزنند. متاسفانه کم‌کاري همين تعداد اندک شرکت‌هاي تجهيزات پزشکي يک نقطه تاريک در تاريخ تجهيزات پزشکي خواهد بود.

جهانديده: پيش از مشاهده بيماري کرونا در استان آذربايجان غربي، با عزمي جدي آمار دستگاه‌هاي ونتيلاتور و وضعيت آن‌ها از لحاظ عملکردي بررسي شد و بلافاصله با همکاري معاونت توسعه دانشگاه، اعتبار مالي خوبي براي فعال‌کردن دستگاه‌هاي غيرفعال مراکز که به دليل ايرادهاي فني، بدهي به شرکت‌ها و نبود اعتبار لازم براي تهيه قطعه، غيرفعال بودند جذب شد که اين فرايند در طول روزهاي تعطيل نيز انجام مي‌شد.

بکراني: عمدتا تشخيص قطعي بيماري همه‌گير اخير با کمک تجهيزات آزمايشگاهي و سي‌تي اسکن و در حوزه درمان هم با کمک تجهيزات کمک‌تنفسي انجام مي‌شود. به‌صورت منطقي و طبيعي هدف ارائه تجهيزات پزشکي در راستاي تامين و توسعه کمي و کيفي اين تجهيزات بوده است.

فاطمه نوروزي: ترمومتر، پالس اکسيمتر، تصويربرداري سي‌تي اسکن، ونتيلاتور، مانيتور، ساکشن، الکتروکارديوگراف، الکتروشوک، اکو و سونوبرونکوسکوپاز از جمله تجهيزات مورد استفاده بودند.

جهانگير جاويدي: بعد از شروع کرونا- حسب‌الامر رياست شبکه- بيمارستان قديم شهرستان با تجهيزات مستعملي که البته هنوز قابل استفاده بودند با پيگيري و نظارت بنده تجهيز شد تا در مواقع بحران شديد، مورد استفاده قرار گيرد.

در خصوص تشخيص بيماري کرونا، ما تجهيزات تشخيصي خاصي نداريم و نمونه آزمايش بيماران مشکوک را به بيرجند مي‌فرستيم. لازم به ذکر است دستگاه سي‌تي اسکن بيمارستان، بعد از آماده‌سازي فضاي فيزيکي و تخصيص اعتبار جهت خريد اقلام موردنياز، نصب و راه اندازي مي‌شود. راه اندازي سي‌تي اسکن بيمارستان، مي‌تواند باعث تسريع در تشخيص با قطعيتِ بيماران کويد 19 شهرستان باشد. اين در مورد ساير بيماري‌ها نيز صدق مي‌کند؛ با در اختيار داشتن سي‌تي اسکن مي‌توانيم با تشخيص سريع بيماري، بدون فوت وقت بهترين اقدام ممکن در جهت درمان را انجام دهيم.

تعدادي اقلام از قبيل ماسک، لباس و گان حفاظتي از طريق ستاد مرکزي دانشگاه به بيمارستان تحويل داده شده‌ است و انشالله در آينده نزديک دستگاه‌هاي ونتيلاتور، پالس اکسيمتر و تب‌سنج ديجيتال نيز تحويل داده خواهد شد.

از همکاري رياست محترم اداره تجهيزات پزشکي دانشگاه بيرجند، جناب دکتر گلرو در جهت رفع کمبودهاي تجهيزات پزشکي بيمارستان شهيد دکتر آتشدست شهرستان محروم نهبندان کمال تشکر را دارم. براي کليه همکاران حوزه تجهيزات پزشکي هم آرزوي سلامتي و موفقيت روزافزون مي‌کنم.

    واحد تجهيزات پزشکي بيمارستان در شرايط کنوني شيوع بيماري کرونا با کمبود نيرو مواجه است؟

قرباني مقدم: واحد خدمات واحد مهندسي پزشکي بيمارستان امام خميني بي شک 75 درصد کليه تعميرات تمام بخش‌هاي بيمارستاني را انجام مي‌دهد و اين نشان دهنده سودآوري مالي خوب آن است. بنده با نظارت بر فاکتور تعميرات شرکتي، تمام مسائل فني را نظارت کرده تا در کاهش هزينه‌هاي ناخواسته نيز کمک کرده ‌باشم. اما متاسفانه آنطور که بايد و شايد جايگاه خوبي نداشته و ميزان پرداختي هم اندک است. همانطور که در سؤال اول اشاره کردم نياز به نيروي متخصص مهندس پزشک بيشتري وجود دارد، مخصوصا در شرايط کرونا که حتي پرستاران هم نيروي کمکي گرفتند اما اين درخواست را به دليل نبود بودجه بيمارستاني نداده‌ايم.

جهانديده: از آنجاکه تجهيزات پزشکي جزو لاينفک خدمات تشخيصي و درماني در حوزه سلامت است، به تبع آن نيروي انساني متخصص تجهيزات پزشکي نيز جزو لاينفک مديريت بيماري در مراکز بوده و هست. عليرغم اين‌که کارشناسان تجهيزات پزشکي حضور فعالي در مراکز دارند متاسفانه خدمات آن‌ها به شکل مطلوبي مورد توجه قرار نمي‌گيرد. همين جا وظيفه خود مي‌دانم از تلاش‌هاي بي‌دريغ همکارانم در سطح مراکز درماني استان و ستاد دانشگاه تشکر ويژه‌اي داشته باشم. همچنين از شرکت‌هاي تجهيزات پزشکي فعال در سطح کشور که در اين روزهاي سخت با مراکز درماني همکاري‌هاي چشمگيري داشتند قدرداني مي‌کنم. هر چند که برخي از شرکت‌ها که تعدادشان هم اندک است در اين برهه زماني حساس، متاسفانه با مراکز همکاري نکردند.

عليپور: بر پايه راهنما و دستورالعمل‌هاي کاري در همه‌گيري کرونا، هر بخش بايد با کمترين کارکنان که در برخي روزها تا يک سوم تعداد افراد کاهش مي‌يابد به کار خود ادامه دهد. ولي بنا به ضرورت امر وکمبود مهندسان پزشکي شاغل، بيشتر افراد درگير در اين حوزه متاسفانه حتي نتوانستند از مرخصي استحقاقي خود نيز استفاده کنند تا در روزهاي دشوارتر با افزايش کارآيي در جهت بهبود و درمان بيماران خدمت‌رساني کنند.

 بکراني: بيمارستان‌هاي استان اصفهان به حمدلله مشکل نيرو نداشته‌اند به استثنا يک مرکز که با استفاده از همکاران سخت‌کوش و از خود گذشته از ساير مراکز و حوزه معاونت پوشش کامل و به موقع داده شد.

مصباحي: در بيمارستان ما کمبود نيرو وجود ندارد، اما بيمارستان‌هاي دانشگاهي و بيمارستان‌هايي که سانتر بيماري کرونا هستند با توجه به شرايط کنوني بيمارستان‌ها که بسيار شلوغ هستند قطعا وجود نيروهاي بيشتر در بخش‌هاي مهندسي پزشکي کمک شاياني به ارائه خدمات بهتر خواهد کرد. البته پاسخ اين سؤال براي اينجانب با توجه به اين‌که اطلاع کمي از وضعيت بخش‌هاي مهندسي پزشکي در بيمارستان‌هاي دانشگاهي دارم کمي سخت است و همکاران اداره تجهيزات پزشکي دانشگاه‌ها بهتر مي‌توانند پاسخگو باشند.

نوروزي: کمبود نيروي تجهيزات پزشکي هميشه در مراکز درماني احساس مي‌شود و در زمان بحران اين موضوع اهميت دو چندان مي‌يابد اما با حمايت مدير محترم بيمارستان و همکاران محترم حوزه ستادي دانشگاه، خوشبختانه تاکنون کارها به نحو مطلوب انجام شده ‌است. به طور کلي از مهم‌ترين نکات مطروحه در پاسخ‌ها مي‌توان به مواردي چون فقدان استاندارد تامين نيروي تجهيزات پزشکي در بيمارستان‌هاي دانشگاهي يا سانتر بيماري کرونا و بالارفتن حجم بيش از اندازه ‌کاري در اين شرايط، کم‌توجهي به جايگاه واقعي مهندسان پزشک و خطراتي که جانشان را تهديد مي‌کند، مجهز بودن يا شدن بسياري از بخش‌هاي مهندسي پزشکي به تجهيزات و ملزومات مورد نياز مهار درمان بيماري کويد 19، کمبود نسبي اقلام مصرفي، خرابي‌هاي جزئي به دليل ضدعفوني سطح بالا را از اشاره کرد.