يکي از شيوه هاي نوين که به تشخيص موقعيت برخي ضايعات به ويژه تومورهاي مغزي کمک ميکند و دقت جراحي ها را نيز بالاتر ميبرد، «نورو مانيتورينگ» است که ميتوان آن را روش «پايش عصب» معنا کرد. اين روش استقبال متخصصان علوم اعصاب، مهندسي پزشکي، نورولوژي، جراحان مغز و اعصاب، قلب و عروق، ارتوپدي و بيهوشي را به دنبال داشته است. با پيچيده تر شدن جراحي ها در ايران بايد هر چه سريعتر با به کارگيري اين روش و تجهيزات مربوطه از آن سود برد.
در واقع، نورومانيتورينگ حين عمـل جراحي، استفاده از مجموعه اي از پايشگرهاي الکتروفيزيولوژي و باليني است که براي ثبت پتانسيل هاي مختلف الکتروفيزيولوژيک آن از بيمار در حين جراحي بر روي مغز، نخاع و ساير مناطق و ارگان هاي حياتي بدن طراحي شده است. اين پايشگرها حين جراحي، اطلاعاتي در خصوص سيستم عصبي بيمار بيهوش که نميتوان وي را معاينه عصبي کرد، به تيم جراح و بيهوشي ميدهد.
نخستين «سمپوزيوم نورو مانيتورينگ در اعمال جراحي ايران» 3 مردادماه 1398 با همکاري دانشگاه علوم پزشکي شهيد بهشتي و گروه مايا طب آراد در محل بيمارستان امام حسين (ع) برگزار شد.
به گزارش «ماهنامه مهندسي پزشکي و تجهيزات آزمايشگاهي»، نقاط برجسته و کليدي ترين محورهاي اين سمپوزيم، نورومانيتورينگ در اعمال جراحي ستون مهره هاي گردني و در جراحي هاي ارتوپديک مفصل لگن، جراحي قلب، جراحي هاي تصحيحي ستون فقرات و کيفواسکوليوز، جراحي هاي اطفال، تومورهاي نخاعي، نورومانيتورينگ در Subcortical Mapping و نورومانيتورينگ در جراحي هاي مغز به روش بيدار (Awake Craniotomy) بود.
در نخستين سمپوزيوم نورومانيتورينگ حين عمل جراحي، دکتر سهراب سليمي فلوشيپ بيهوشي مغز و اعصاب و دبير علمي و اجرائي سمينار نورومانيتورينگ، دکترافشين طاهري اعظم متخصص ارتوپدي و استفاده از ابزارهاي ارتروپلاستي، دکتر زاهد حسينخان عضو هيئت علمي و استاد بيهوشي دانشگاه تهران، دکتر عباس اميرجمشيدي استاد گروه جراحان مغز واعصاب دانشکده پزشکي دانشگاه تهران، دکتر سهراب صادقي دانشيار گروه جراحي مغزواعصاب دانشگاه علوم پزشکي شهيد بهشتي، دکترکوروش کريمي استاديار گروه جراحي مغز و اعصاب دانشگاه تهران، دکترسيد ميثم عليمحمدي استاديار گروه جراحان مغزواعصاب دانشگاه تهران، دکتر سينا عبدالله زاده استاديار گروه جراحان مغزواعصاب دانشگاه علوم پزشکي قزوين، دکتر عليرضا سليمي استاد گروه بيهوشي دانشگاه علوم پزشکي شهيد بهشتي، دکتر بهنام منصوري استاديار گروه مغزواعصاب دانشکده پزشکي دانشگاه شهيد بهشتي، دکتر علي آرامي متخصص نورولوژي، دکتر سجاد حقشناس متخصص علوم اعصاب، دکتر گيو شريفي متخصص جراحي اعصاب و دانشيار دانشگاه علوم پزشکي شهيد بهشتي، دکتر امير حسين جوادي استاديار گروه جراحي مغزواعصاب دانشگاه تهران، دکتر فريده نجات استاد و فلوشيپ جراحي مغز و اعصاب اطفال دانشگاه تهران، دکتر زهره حبيبي استاديار و فلوشيپ جراحي مغز و اعصاب اطفال دانشگاه تهران، دکتر حسن رضا محمدي متخصص جراحي مغزواعصاب و دانشيار دانشگاه علوم پزشکي شهيد بهشتي، دکتر احمدرضا ميربلوک فلوشيپ جراحي ستون فقرات و دانشيار دانشگاه علوم پزشکي شهيد بهشتي، دکتر ناصرکچوئيان فوق تخصص جراحي قلب و استاديار دانشگاه علوم پزشکي شهيد بهشتي، دکترعلي جعفري جراح مغز و اعصاب، دکتر بابک باباپور جراح مغزواعصاب و استاد دانشگاه از آلمان، دکتر ساجد دستان جراح مغز و اعصاب از آلمان، مهندس مليسا اسمعيلي کارشناس ارشد مهندسي پزشکي و مدرس دانشگاه آزاد اسلامي واحد تهران، به عنوان سخنران و عضو پنل حضور داشتند.
دکتر سهراب سليمي فلوشيپ بيهوشي مغز و اعصاب و دبير علمي و اجرائي سمپوزيوم گفت: از جمله روش هاي مورد استفاده در نورومانيتورينگ ميتوان از Cerebral Oximetry, TCD monitoring ,SSEP MEP,BIS,EEG , EMG, VEP و ABR را نام برد. براي يک جراحي مشخص، معمولاً مجموعه اي از روش هاي نامبرده برنامه ريزي و اجرا ميشوند. انتخاب روش به اين بستگي دارد که تکنيک جراحي و موقعيت ضايعه تحت عمل کداميک از مناطق مغز، نخاع يا سيستم عصبي را در معرض خطر قرار دهد.
دبيرعلمي اولين سمپوزيوم نورومانيتورينگ حين عمل جراحي گفت: تکنيک هاي نورومانيتورينگ به طورمعناداري، نرخ آسيب حين عمل را بدون به وجود آوردن خطرات اضافه، کاهش ميدهند و در نتيجه هزينه هاي مراقبت هاي بهداشتي را کاهش ميدهد. بيماراني که تحت عمل جراحي سيستم عصبي يا غير عصبي (مانند جراحي بر روي احشاء لگني يا استخوان لگن) قرار ميگيرند يا در خطر از دست رفتن يکپارچگي فيزيولوژيک يا آناتوميک سيستم عصبي قرار دارند، از نورومانيتورينگ حين عمل سود خواهند برد.
وي در ادامه راجع به اصول عملکرد نورومانينورينگ افزود: براي رسيدن به اين اهداف، يک عصب شناس آموزش ديده، سيستم کامپيوتري را از طريق الکترودهاي ثبت و تحريک به بيمار وصل ميکند. سيگنال هاي گرفته شده از بيمار حين عمل جراحي توسط عصبشناس و با همکاري تيم جراحي و بيهوشي تفسير ميشوند.
سهراب سليمي، از شايع ترين کاربردهاي نورومانيتورينگ ميتوان به جراحي اصلاح ستون فقرات (کيفواسکوليوز)، برخي جراحيهاي قشر مغز و Cerebellopontine angle، اندآرترکتومي کاروتيد، آنوريسم آئورت، جراحي هاي قلبي نيازمند گردش خون برون پيکري، جراحي هاي گوش و حلق و بيني مانند نوروم آکوستيک (acoustic neuroma, vestibular schwanoma)، تيروئيدکتومي، جراحي تومورهاي رکتوم و مفصل استخوان لگن اشاره کرد.
دکتر سليمي بر لزوم آمادهسازي روحي – رواني بيمار پيش از عمل جراحي مغز در حالت بيداري نيز تاکيد کرد و گفت: اگر هنگام بيداري بيمار ناآرام و مضطرب باشد، امکان جراحي موفق را از جراح ميگيرد.
شايان ذکر است گام هايي در دانشگاه شهيد بهشتي براي ثبت «انجمن نورومانيتورينگ ايران» برداشته شده است و در آبان يا آذر امسال نيز يک گردهمايي مياندوره اي در کرمان برگزار خواهد شد.
در اين همايش همچنين کتاب «نورومانيتورينگ سيستم عصبي حين عمل جراحي» ترجمه «مجيد واحدي» و «مليسا اسمعيلي» که توسط انتشارات رسانه تخصصي در سال 1397 منتشر شده است نيز به شرکت کنندگان عرضه شد.
دیدگاه ها