آخرین خبر

وزارت بهداشت در تكاپو براي ساخت بيمارستان

نویسنده: افسانه غفاري

 

بيمارستان ها گرچه مانند حرفه پزشکي تاريخچهاي بس طولاني دارند ولي از نظر ارائه خدماتي چون آموزش پزشکي و تحقيقات علمي قدمت چنداني ندارند. ساخت اولين بيمارستان به سبک غربي به دوره قاجاريه برميگردد. در سال 1290، ناصرالدين شاه دستور ساخت يک بيمارستان را صادر کرد. او در يکي از سفرهايش به کشورهاي غربي، بيمارستانهاي غربيان را ديده بود. ناصرالدين شاه پس از بازگشت به تهران تصميم گرفت تا بيمارستاني در تهران داير کند. لذا ناظمالاطباء، پزشک مخصوص خود را مامور تاسيس اولين بيمارستان تهران کرد و به اين ترتيب اولين بيمارستان با سبک و سياق فرنگ در تهران و ايران، در ميدان حسن آباد و در محلهاي به نام هشتگنبد در سال 1298 به رياست ناظمالاطبا تاسيس شد. اين بيمارستان تا سالها به نام «مريضخانه دولتي» ناميده ميشد. پس از اين بيمارستان، چند بيمارستان ديگر نيز در تهران داير شد، ميتوان از بيمارستان نظامي طهران نام برد که موسس آن شاهزاده عليقلي ميرزا بود.
در سال 1319 مريضخانه دولتي به بيمارستان سينا تغيير نام داد. اين بيمارستان هنوز هم پابرجاست و با همين عنوان در تهران به فعاليت خود ادامه ميدهد. پس از تاسيس بيمارستان دولتي، در ساير شهرهاي ايران نيز به تدريج بيمارستانهاي جديد به کمک پزشکان بيگانه يا به همت ايرانيان تاسيس شد. ولي امروز زمزمه هاي مسئولان وزارت بهداشت به گوش مي رسد که 40 تا 50 درصد بيمارستان هاي کشور فرسوده است، و با تکميل ساخت بيمارستان هاي در حال احداث 44 هزار تخت به ظرفيت بيمارستان هاي کشور اضافه مي شود. در خوشبينانه ترين حالت اين بيمارستان ها طي 10 تا 15 سال تکميل مي شوند. هم اکنون در کشور به ازاي هر هزار نفر 7/1 تخت وجود دارد در حالي که اين رقم در کشورهاي ديگر به سه تخت به ازاي هر هزار نفر مي رسد و ضريب اشغال برخي بيمارستان هاي کشور بالاي صد در صد و در برخي مناطق کمتر از 20 درصد است.

بيمارستان ها علاوه بر خدمات هتل داري بايد خدمات درماني نيز ارائه دهند که پيچيدگي کار آنها را نشان مي دهد.در حقيقت 50 تا 80 درصد هزينه هاي نظام سلامت مربوط به بيمارستان ها است و بيمارستان هاي فرسوده و کوچک از دغدغه هاي اصلي وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکي است. در پي انعقاد تفاهم نامه بين وزارت بهداشت و شرکت مهندسي صنعتي مپنا (مديريت پروژه هاي نيروگاهي ايران)، قرار است اين شرکت در بخش ساخت بيمارستان هاي زنجيره اي در سراسر کشور سرمايه گذاري کند.به گفته وزير بهداشت بهره گيري از توانمندي هاي داخلي در حوزه سلامت، يکي از بسترهاي مهم براي تحقق اقتصاد مقاومتي در کشور است.

گزارش ويژه اين شماره را در 4 بخش ميخوانيد.
در راستاي توجه به نوسازي بيمارستانهاي فرسوده كشور اولين کنگره تخصصي ساخت بيمارستان و مديريت منابع و تجهيزات  توسط دانشگاه علوم پزشکي شهيدبهشتي، 30 الي 31 شهريور، درمرکز همايش هاي رازي برگزار شد.
اين کنگره با شعار عزم ملي براي هماهنگي نهادهاي ذيربط جهاد ساخت بيمارستان هاي ايمن با طرح هاي نوآورانه و با محورهايي از جمله مديريت بهداشتي و درماني، بيمارستان هاي آينده ، تجهيزات و امکانات و سرمايه گذاري و مدل مشارکت مردم برگزار شد.

دکتر رسول ديناروند معاون وزير بهداشت و رئيس سازمان غذا و دارو در اين کنگره با انتقاد از اينکه در طراحي بيمارستان ها جايگاهي براي ملزومات پزشکي و دارو قائل نيستيم، تاکيد کرد:« اين در حالي است که يک سوم گردش مالي بيمارستان ها مربوط به دارو و ملزومات پزشکي است.»
ديناروند همچنين گفت: «سازمان غذا و دارو با مقوله بيمارستانسازي و مديريت تجهيزات مرتبط است به خصوص در شرايط فعلي که طرح تحول نظام سلامت در بيمارستان ها اجرا ميشود. به طور ميانگين يک سوم هزينهها و گردش مالي بيمارستانها مربوط به دارو و ملزومات پزشکي و مصرفي است اما در رعايت استانداردهاي بيمارستانسازي و مديريت بيمارستاني به ميزان يک سيام هم طراحي و مديريت انجام نشده است.مشکل اينجاست که ما هنگام ساخت و ساز و طراحي بيمارستان براي بخش دارو و ملزومات پزشکي جايگاهي قائل نيستيم در حالي که بيمارستان هاي خارجي اين گونه نيستند و شأن ملزومات پزشکي در آنها بسيار بهتر پيشبيني شده است.»
وي افزود«: در ساخت و ساز و طراحي بيمارستانها بايد اين بيتوجهي جبران شود. به دنبال آن هستيم تا استانداردهاي لازم را در معاونت درمان و توسعه وزارت بهداشت پيشنهاد و تثبيت کنيم. حتي اين موضوع در نحوه امتيازدهي بيمارستان ها بايد لحاظ شود و اگر بيمارستاني خدمتي را نميدهد نبايد بهترين امتياز را بگيرد. در هر صورت تفکر بيمارستان سازي در کشور ما نيازمند تحولات اساسي است.»
وي با شاره به اينکه از نظر تجهيزات در بيمارستان هاي دولتي وضعيت مناسبي داريم، افزود: «بيش از 200 دستگاه MRI و 60 دستگاه شتابدهنده و… وجود دارد و تجهيزات گران قيمتي داريم اما در نگهداري آنها ضعيف عمل ميکنيم. به همين دليل به دنبال آن هستيم كه تضمين خريد خدمت را در بيمارستان هاي دولتي فراهم کنيم. به طور کلي  تجهيزات سرمايهاي موجود در بيمارستانها حدود 12 هزار ميليارد تومان است. براي نگهداشت اين تجهيزات راه حل مناسب آن است که پنج درصد هزينه کنيم، اين درحاليست که متاسفانه حتي يک درصد هم صرف اين کار نميشود. اين موضوع به معناي آن است که تقريبا سيستم نگهداشت پيشگيرانه وجود ندارد. به همين دليل است که عمر تجهيزات پزشکي در بيمارستانهاي دولتي 2تا 3 برابر کوتاهتر از بيمارستانهاي خصوصي است. البته  طراحيهاي جديد وزارت بهداشت ميتواند از اين موضوع جلوگيري کند. به طوري که بخش خصوصي ميتواند در اين زمينه سرمايه گذاري کند، ما نيز خريد خدمت را تضمين ميکنيم و خدمات با تعرفه دولتي ارايه ميشود.»

خوابگاه هايي که تبديل به بيمارستان شده اند

دکتر ايرج حريرچي معاون توسعه و منابع انساني  نيز در اين خصوص گفت: «وضعيت ارائه خدمات بيمارستاني از نظر تعداد تخت در حد مطلوبي نيست چرا که نسبت تخت به جمعيت با توجه به تغيير هرم سني جمعيت بايد افزايش پيدا کند. در حال حاضر اغلب تخت هاي بيمارستاني وضعيت مناسبي ندارند و بيمارستان هايي وجود دارند که ساختمان آنها قابل استفاده نيست. حتي ساختمان يکي دو بيمارستان در تهران خوابگاه بوده و در حال حاضر پاسخگوي نياز بيمارستان نيست. همچنين، بيمارستان تخصصي زنان در يکي از شهرها 95 سال پيش ساختمان کنسولگري بوده است.
به طور کلي بسياري از بيمارستان هاي ما در حال حاضر عمر 60 تا 70 ساله دارند و فاقد ارزش بهسازي و مقاومسازي در برابر زلزله اند. اين در حالي است که هر سال 5 تا 10 درصد هزينه ساخت بيمارستان صرف نگهداري آن ميشود اما متأسفانه در تعداد قابل توجهي اين هزينه کمتر از 2 درصد است.علاوه براين توزيع تخت در بيمارستان هاي ما نيز بسيار نامناسب است. بيمارستانهاي 32، 64 و 96 تخت داريم که گاهي با اشغال 2 درصد و گاهي با اشغال 102 درصد مواجه است. در بيمارستانهاي کوچک 50 تختخواب و کمتر از آن 9.6 نيرو به ازاي هر تخت اشغال شده است. در بخش دولتي، تامين اجتماعي و نيروهاي مسلح نيز وضع همين است اما در بيمارستان هاي بالاي500 تختخوابي 2.8 نيرو به ازاي هر تخت است يعني اشغال تخت به بيش از 85 درصد ميرسد حتي در 2 بيمارستان اصلي در تهران نيم پرستار به ازاي تخت داريم در حالي که همين شاخص در بيمارستان خصوصي 2.8 به ازاي هر تخت است.»
حريرچي گفت: «دولت بودجه مناسبي را براي وزارت بهداشت اختصاص داده است. وظيفه دولت تأمين خدمات بهداشتي و درماني است ما معتقد به خصوصيسازي نيستيم بلکه وظيفه داريم تا  خدمات درماني را از محل منابع عمومي با قيمت مناسب که قابل دسترس و استطاعت مردم باشد تأمين کنيم. در حال حاضر اکثر مردم حدود 80 درصد همين تعرفه دولتي را به سختي تأمين ميکنند 12 درصد با بيمه مکمل و دوپينگ، خدمات ميگيرند و درصد کمي با قيمت بالا از بخش خصوصي خدمات ميخرند عمده وظيفه ما براي بخش اول و تا حدي دوم است.
حريرچي ادامه داد:« ما به طرف خصوصيسازي نميرويم بلکه خواهان استفاده از منابع بخش غيردولتي در حوزه بهداشت و درمان هستيم. در اين مدل جديد تعهد داريم در تمام قراردادهاي بسته شده که بيش از 20 بيمارستان و 10 هزار تخت بيمارستاني است ظرفيت خصوصي را به ظرفيت دولتي اضافه کنيم در اين صورت حداقل 120 درصد ميزان بستري و تخت در بخش دولتي افزايش مييابد و حداکثر 30 درصد اجازه استفاده از تختهاي مازاد داده ميشود که البته براي جبران افزايش هزينه اين خدمات از بيمه مکمل استفاده خواهد شد. در مقياس بزرگ و در بيمارستان هايي که با هم کار ميکنند و خدمت را ما تضمين ميکنيم اين خدمات خريداري ميشود البته با سود معقول و براي هر کسي که وارد اين بازار شود سودزا خواهد بود. اين سود مانند تصور برخي از پزشکان نيست که از بخش خصوصي دارند .من باز هم تاکيد ميکنم که در اين طرح به طرف خصوصيسازي بهداشت و درمان حرکت نميکنيم، بلکه به سمت استفاده از منابع بخش غيردولتي در حوزه بهداشت و درمان حرکت ميشود. تا کنون توافقات اوليه و انعقاد قرارداد براي ساخت بيش از 20 بيمارستان (حدود 10هزار تخت بيمارستاني) انجام شده است؛ به اين صورت که بخش غيردولتي بايد ظرفيت قبل بخش دولتي را به ميزان 120 درصد افزايش دهد و حداکثر 30 درصد نيز اجازه ساخت تختهاي مازاد را دارد که در اين زمينه نيز بايد از بيمه مکمل استفاده شود. اين روش براي هر کسي که وارد اين طرح شود، سود معقولي خواهد داشت، البته سودهاي 2 تا 3 برابري در هيچ صنعتي و از جمله در بيمارستانسازي و حوزه بهداشت و درمان قابل تامين نيست. در اين طرح سود معقول براي بخش غيردولتي تامين خواهد شد..»
معاون توسعه و منابع انساني وزارت بهداشت در ادامه گفت: «طراح بيمارستاني بسيار وجود دارد اما در اکثر طراحيهاي بيمارستاني، معماري ايراني – اسلامي لحاظ نميشود و بايد مسائل فرهنگي را در آن دخيل کنيم.»

انعقاد 20 قرارداد براي ساخت بيمارستان هاي جديد
معاون مديريت منابع و نيروي انساني وزارت بهداشت همچنين گفت«:تاکنون 20 قرارداد با موسسات غيردولتي و خيرين، براي ساخت بيمارستان هاي جديد در کشور منعقد شده است. درحال حاضر دولت 70 درصد بودجه نوسازي بيمارستان ها را تخصيص داده است، اما اين بودجه با وجود آنکه نسبت به سال هاي قبل دو برابر شده است، هنوز کفاف بهبود وضع موجود را نمي دهد. لذا  وزارت بهداشت از مشارکت بخش خصوصي ازجمله بنيادها، تعاوني ها و خيرين براي ساخت بيمارستان هاي بزرگ مطابق با علم روز دنيا استقبال مي کند.»
وي با بيان اين که سياست وزارت بهداشت بيشتر بر ساخت بيمارستان هاي بزرگ با حداقل 500 تخت بستري متمرکز است، گفت: «در 20 قرارداد منعقد شده، برخي از بيمارستان هاي جديد 800 تخته و برخي 300 تخته است و درمجموع ده هزار تخت بستري به نظام سلامت کشور افزوده مي شود.»
حرير چي ادامه داد«: تاکيد ما اکنون ساخت بيمارستان هايي مجهز و مطابق با بيمارستان هاي بزرگ دنياست که درعين حال خدمات پزشکي با تعرفه هاي دولتي در آنها عرضه مي شود و بيمه هاي پايه را مي پذيرد ودرعين حال براي افرادي هم که از نظر مالي استطاعت دارند امکان بهره مندي از خدمات پزشکي با هزينه هاي خصوصي و بيمه تکميلي را هم دارند. البته اضافه کنم که سياست ما جمع آوري بيمارستان هاي کوچک نيست وبا ساخت بيمارستان هاي بزرگ و زنجيره اي بيمارستان هاي کوچکي که در برخي شهرهاي کوچک با 30 يا 40 تخت وجود دارد، جمع نمي شود. اما معتقديم نگرشي که موجب ساخت اين بيمارستان ها در برخي استان ها در فاصله نزديک به مرکز استان شده، اشتباه بوده است زيرا در اغلب موارد اشغال تخت اين بيمارستان هاحدود 20 درصد است و قراردادن تجهيزات و نيروي انساني در آنها مقرون به صرفه نيست ضمن اين که بيشتر مردم منطقه نيز ترجيح مي دهند به بيمارستان بزرگ تر در مرکز استان مراجعه کنند. وزارت بهداشت در دادن امکانات و تجهيز بيمارستان ها البته به جز در مناطق مرزي، بيشتر به بيمارستان هاي بزرگ تر و چند تخصصي توجه دارد.»

آغاز طرح بيمارستان هاي زنجيره اي در کشور….
در پي انعقاد تفاهمنامه بين وزارت بهداشت و شرکت مهندسي صنعتي مپنا (مديريت پروژههاي نيروگاهي ايران)، قرار است اين شرکت در بخش ساخت بيمارستانهاي زنجيرهاي در سراسر کشور سرمايه گذاري کند.ت فاهم نامه امضا شده بين وزارت بهداشت و شرکت مپنا، سه ساله بوده و قرار است اين شرکت براي تقويت اقتصاد سلامت کشور کنسرسيومي را ايجاد کند.
در واقع بيمارستان هاي زنجيره اي راه حل جديد وزارت بهداشت براي بهبود کيفيت بيمارستان هاست. در اين طرح بيمارستان هايي در محوطه يا مجاورت بيمارستان دولتي فرسوده ساخته مي شوند و جايگزين بيمارستان قبلي مي شوند که البته با ظرفيتي بيشتر از قبل خدمات بيمارستاني دولتي را به مردم عرضه مي کنند. در قرارداد نخست ساخت بيمارستان هاي زنجيره اي، قراردادي با موسسه خصوصي محب و قرارداد ديگري با بنياد مستضعفان منعقد شده و اين دو بخش موظف شده اند 20 بيمارستان جديد با امکانات دولتي در تهران، البرز و خوزستان بسازند.
هدف کلي وزارت بهداشت ساخت 100 بيمارستان زنجيره اي يا مشارکتي در کشور است  وهر سرمايه گذاري از بين خيرين، بنيادها، تعاوني ها يا شرکت هاي خصوصي که براي ساخت بيمارستان جديد قرارداد مي بندد، موظف مي شود بيمارستاني با 120 درصد ظرفيت بيشتر از قبلي راه اندازي و تجهيز کند و آن را در اختيار دانشگاه قراردهد.
در طرح بيمارستان هاي خصوصي تاکنون ساخت سه بيمارستان در تهران شامل بيمارستان محب کوثر در محوطه بيمارستان دانشگاهي فاطمه زهرا (س)، بيمارستان محب ياس در محوطه بيمارستان زنان ميرزاکوچک خان و مهدي کلينيک در محوطه بيمارستان امام خميني آغاز شده است که بيمارستان کوثر با 170 تخت بستري به جاي بيمارستان 90 تختي حضرت فاطمه زهرا به بهره برداري رسيده است .بنياد مستضعفان نيز متعهد شده 5 بيمارستان جديد براي جايگزيني با بيمارستان هاي فرسوده فعلي در خوزستان بسازد.
هرچند وزير بهداشت چندين بار به مردم اين اطمينان را داده كه مشاركت بخش خصوصي در ارتقاي خدمات بيمارستانها به هيچ وجه از نظر اقتصادي لطمهاي به آنها وارد نخواهد كرد و پرداخت مردم براي هزينه هاي درمان بر مبناي تعرفه دولتي خواهد بود، اما گويا هنوز نگرانيهايي وجود دارد، مخصوصا اينكه وزارت بهداشت همزمان 25درصد سود را براي بخش خصوصي در مشاركت در ساخت اين بيمارستانها تضمين كرده است.
با اين حال در اين طرح زمينه سوءاستفاده افراد سودجو فراهم است. لذا بايد نظارت انجام شود چرا كه درصورت عدمنظارت كافي، ممكن است اين بيمارستانها تنها براي بيماران خاصي خدمات درماني ارائه دهند.

بيمارستانهاي زنجيرهاي، نيازهاي هم را برطرف كنند
دكتر سيامك مره صدق، عضو كميسيون بهداشت و درمان مجلس هم در اين باره اظهار نظر کرده و گفته:« همه بيمارستانها از تجهيزات پيشرفته به يك ميزان برخوردار نيستند لذا اگر ساختار بيمارستانهاي زنجيرهاي بهگونهاي طراحي شود كه بيمارستانهايي كه از لحاظ مسافت نزديك به هم هستند بتوانند نيازهاي هم را به شكل زنجيرهاي برطرف كنند به اين ترتيب بهنظر ميرسد كه ميزان بهرهوري در هريك از بيمارستانها هم افزايش مييابد. علاوه براين، اگر اين اقدام به شيوه مطلوب، طراحي، اجرا و نظارت شود، قطعا در هزينهها صرفه جويي خواهد شد. در حال حاضر در دنيا به سمت كوچكسازي بيمارستا نها گرايش پيدا كردهاند. ديگر كمتر به سمت بيمارستانهاي 400و 500تختخوابي رغبت نشان داده ميشود چرا كه به اين نتيجه رسيدهاند كه در بيمارستانهاي اين چنيني هم احتمال عفونت بيشتر و هم اداره و مديريت بيمارستان سختتر ميشود.»

کمبودهاي حوزه تجهيزات پزشکي و برنامه هايي براي ورود بخش خصوصي
وزير بهداشت با اشاره به کمبودهاي وزارت بهداشت در زمينه تجهيزات پزشکي اظهار کرد:« در اين طرح به 150 سيتياسکن و حدود 40 دستگاه امآرآي نيازمنديم، اما دولت نبايد در اين زمينه سرمايهگذاري کند و چنين قصدي را ندارد؛ چراکه سود اين کار تضمين شده است و بخش خصوصي ميتواند اين کار را انجام دهد.

بهينه سازي بيمارستانها، زيربناي ارتقاء کيفيت خدمات درماني است

مهندس مهدي علاءالدين معاون اداره تجهيزات پزشکي دانشگاه علوم پزشکي گلستان  و  عضو هيات مديره انجمن متخصصين تجهيزات پزشکي کشور نيز  در گفتگو با ماهنامه در خصوص وضعيت بيمارستان هاي كشور از حيث دارا بودن استانداردهاي اوليه ساخت بيمارستاني اظهار داشت: «متاسفانه آنچه که بر همه روشن و آشکار است، آنست که درصد قابل توجهي از بيمارستان هاي کشور فاقد استانداردهاي اوليه لازم براي يک بيمارستان هستند. بسياري از بيمارستان هاي کشور عمر بالايي دارند و در سال هاي دور ساخته شده اند و وراي رعايت يا عدم رعايت اصول  درهنگام ساخت، در شرايط حاضر يقينا استانداردهاي به روز را دارا نيستند و برخي ديگر از بيمارستانها نيز اصلا  از ابتدا بيمارستان نبوده اند و بعدا تغيير کاربري داده شده اند. پس روشن است که در اين خصوص وضعيت خوبي در کشور حاکم نيست.» وي در خصوص نقش مهندسان پزشكي در فرايند ساخت و نوسازي بيمارستان هاي كشور افزود:« مسلما يکي از موثرترين نقشها را در زمان طراحي، ساخت و يا بازسازي بيمارستانها، مهندسان پزشکي مي توانند داشته باشند.  در اهميت تجهيزات پزشکي  يک مثال دارم که بيمارستان ها بدون تجهيزات پزشکي مثل يک خوابگاه، اقامتگاه و در بهترين شرايط هتل هستند و مسلما تجهيزات پزشکي رکن اساسي خدمات درماني  در بيمارستان در کنار نيروي انساني و فضاي فيزيکي است. متاسفانه در اغلب ساخت و ساز بيمارستانها حتي با لحاظ بسياري از نکات از سوي طراحان، شاهدآنيم که در مرحله تجهيز ناگزير به تخريب، باز طراحي و بازسازي برخي قسمتها هستيم ،بسياري از الزامات کاربري و نگهداري مناسب دستگاه ها در طراحي فضاهاي بيمارستاني ديده نشده و عملا بهره وري  خدمات ارائه شده را تحت تاثير قرار مي دهد. با تعريفي که از مهندسي پزشکي تحت عنوان زمينه سازي بهره گيري از دانش مهندسي در خدمات پزشکي داريم،مهندسان پزشکي مي توانند بهترين نقش را در افزايش کارايي فضاهاي درماني و بيمارستانها در جهت استفاده مناسب از تجهيزات پزشکي و تمهيد درمان موثر ايفا کنند، مهم ترين نکته اي که حتي در شرايط حاضر نيز بر همگان ثابت شده، اينست که ديد فني مهندسان پزشکي در فرآيند طراحي، ساخت و نوسازي بيمارستان ها  بسيار کارگشا و کارامد است.» وي ادامه داد:«ملزومات و تجهيزات  پزشکي نيز به ويژه با توجه به  الزاماتي که در زمينه طراحي مناسب فضاهاي چيدمان و انبارش اين اقلام دارند  و همچنين تمهيدي که براي ايجاد  فضاي مناسب کاربري و يا مصرف دارند الماني شايان توجه در طراحي و ساخت فضاهاي بيمارستاني هستند. در گذشته  اين جايگاه يا ناديده  گرفته شده و يا به صورت مناسبي ديده نمي شد ولي امروزه با مشخص شدن اهميت بيش از پيش تجهيزات و ملزومات پزشکي، اين نقش و جايگاه اساسي تر ديده مي شود. مساله اي که انتشار مجموعه کتاب هاي طراحي فضاهاي درماني ازسوي وزارت بهداشت مويد اين امر است.»
وي با تاکيد بر اينکه كوتاه بودن عمر تجهيزات پزشكي در بيمارستان هاي دولتي و فقدان سيستم هاي نگهداشت پيشگيرانه با مقوله غير استاندارد بودن فضاهاي بيمارستاني مرتبط است خاطرنشان ساخت: «تجهيزات و دستگاه هاي پزشکي نيازمند شرايط محيطي  متناسب جهت نگهداشت  مناسب و عملکرد بهينه هستند و در صورتي که اين شرايط محيطي از لحاظ   يعني زيرساخت هاي عمراني، مکانيکي و تاسيساتي فراهم نباشد مسلما نه تنها عمر مفيد دستگاهها کاهش خواهد يافت بلکه  کارکرد فني مورد انتظار را نيز نخواهند داشت. اين مساله کاملا مشخص و  بديهي است.»
عضو هيات مديره انجمن متخصصين تجهيزات پزشکي کشور در ادامه با اشاره به اين مطلب که طرح تحول نظام سلامت  بزرگترين خدمت دولت  به مردم و برترين اقدام در عرصه سلامت  در طول ساليان دراز است اظهارداشت: «مسلما اگر شرايط بحراني حوزه درمان نبود با تمهيد زيرساخت ها مي توانست به صورت موثرتري اجرايي شود. يکي از مهم ترين زيرساختها، بهبود شرايط ساختماني و فضاي فيزيکي بيمارستانهاست که اگر چه به صورت پيش نياز اجرايي نشد، ولي مي بايد درادامه انجام طرح جدي تر از پيش دنبال شود. مسلما تدوين بستههاي خدمتي، افزايش انگيزه پزشکان و کادر درمان،تدارک و تامين اقلام سرمايه اي  تجهيزات و دستگاههاي پزشکي، بهبود تامين دارو  ،تجهيزات و ملزومات همه و همه در کنار بازسازي و نوسازي بيمارستانها و فضاهاي بيمارستاني مي توانند نمود بيشتر و تاثير مناسبتري داشته باشند. امري که وزير بهداشت با ساماندهي و نوسازي سيستم  و تجهيزات هتلينگ به صورت مقدمه برنامهريزي کرده است.» وي تاکيد کرد:«مشکلات عرصه سلامت بسيار هستند و  منابع چه از نظر زمان و چه از نظر نيروي انساني کارامد و چه از نظر اعتبارات و بودجه  محدود، مسلما دولت و وزارت بهداشت بايد راه حل سريع و ميانبري براي حل اين مشکلات و معضلات  در نظر بگيرند. در اين شرايط امکان ايجاد سريع تعداد تخت بيمارستاني استاندارد لازم  و حجم مورد نياز بيمارستان و فضاهاي درماني استاندارد مستقل وجود ندارد و  يک راه حل مناسب و ميانبر، ايجاد فضاهاي درماني جديد و بيمارستان هاي کمکي در کنار بيمارستان هاي موجود  است.»
از ديدگاه وزارت بهداشت راهاندازي بيمارستانهاي زنجيرهاي به عنوان راهکاري براي رفع کمبود تختهاي بيمارستاني است. به گفته معاون اداره تجهيزات پزشکي دانشگاه علوم پزشکي گلستان نيز اين راهکاريست  که با توجه به شرايط حاضر در نظر گرفته شده و  در کوتاه مدت مي تواند موثر باشد. به ويژه اينکه ما در اين خصوص شاهداجراي  الگوي مناسبي در مجموعه محب بوده ايم  و يقينا اين امر قابل تسري به تععداد قابل توجهي از بيمارستان هاي  کشور است.»
مهندس علاء الدين در ادامه اين گفتگو در باره خصوصي سازي خدمات درماني وسلامت و همچنين مشاركت بخش خصوصي در ارتقاي خدمات بيمارستانها و تاثير آن در افزايش سهم پرداختي مردم براي هزينههاي درماني اظهارداشت: «استفاده از توان و اقبال بخش خصوصي در همه عرصه هاي فرهنگي،اجتماعي و اقتصادي موثر است و در عرصه سلامت نيز مي تواند راهگشا باشد. ولي اين مشارکت و بهره گيري نيازمند الزامات و شرايطي است تا هم اين حضور  موثرتر شود و هم آسيب هاي احتمالي پيشگيري و حداقل شود.در دنيا بسياري از کشورها با طراحي فرايندها و فرمول هاي مناسب سيستم درماني و بيمارستان دولتي موثر ي را ايجاد کرده اند و يقينا در کشور ما نيز مي توان با برنامه ريزي مناسب   و بهره گيري از توا ن بخش خصوصي در مراکز و بيمارستان هاي دولتي يک هم افزايي مناسب ايجاد کرد.»
وي ادامه داد: «فرمولي که وزارت بهداشت در نظر گرفته،مشارکت بخش خصوصي در بيمارستان هاي دولتي و  تبعيت از تعرفه ها و قوانين دولتي است ومسلما به افزايش out of pocket  منجر نخواهد شد . تنها نگراني در اين زمينه ، سوددهي مناسب  و تضمين آن  براي بخش خصوصي است تا بر انگيزاننده باشد. گام اول با اصلاح تعرفه ها و تدوين کتاب ارزش گذاري خدمات سلامت  و  تخصيص اعتبارات مناسب براي کاهش بدهي ها و  درآمد زا کردن بيمارستان ها برداشته شده  و به نظر مي رسد که  دولت با  در نظر گرفتن تسهيلات  مناسب و فاينانس  براي بخش خصوصي و  نهادينه کردن اعتبارات وزارت بهداشت مي خواهد  عرصه را براي مشارکت بخش خصوصي و  بالندگي عرصه سلامت فراهم تر کند.»
از ديدگاه وزارت بهداشت  احداث  بيمارستان هاي کوچک ديگر به صرفه نيست و کشورهايي اکنون موفق اند که چند بيمارستان حداقل 500 تختي دارند که همه خدمات را يک جا عرضه مي کند .حال سوال اين است که آيا اين امر با توجه به وسعت و تعدد استانها و شهرستان هاي كوچك در كشورما كه ظرفيت كافي براي احداث بيمارستانهاي 300 تختخوابي را ندارند با دسترسي عموم مردم به خدمات درماني در اسرع وقف منافاتي ندارد؟ از ديدگاه معاون اداره تجهيزات پزشکي دانشگاه علوم پزشکي گلستان  نيز ايجاد mega hospital ها  و تشکيل کانونهاي قوي و متمرکز خدمات درماني  مناسب ترين راهکار در اين زمينه بوده  و اين مساله در کشورهاي توسعه يافته  ثمربخشي خود را به اثبات رسانده است. وي تاکيد کرد:«در کشور ما نيز خلاء اين امر مشاهده مي شود، مسلما با ايجاد بيمارستان هاي بزرگ، مديريت،فرآيندها، خدمات  و بهره وري افزايش يافته و  هزينه ها و نارسايي ها کاهش خواهد داشت. و لي بايد توجه داشت که هر الگو برداري  و بومي سازي نيازمند بررسي لازم و مطالعه تطبيقي کامل است. به هر روي،  قوانين، شرايط اقتصادي، سيستم حمل و نقل، نظام ارجاع جا افتاده و موثر و ساير عوامل در کشورهاي توسعه يافته با شرايط کشور ما متفاوت است و ما بايد توجه داشته باشيم که در کنار ايجاد اين بيمارستان هاي بزرگ، بيمارستانهاي قمر در مناطق اطراف و يا شهرستان هاي کوچک و مراکز بهداشتي درماني مناسب نيز در  نقاط دور دست داشته باشيم تا بتوانيم يک سيستم خدمات درماني متوازن و  موثر را داشته باشيم. بايد به گونه اي برنامه ريزي کرد که مسير،وقت و هزينه بيماران در دريافت خدمات درماني بهينه شود.»
مهندس علاء الدين در پايان اشاره کرد: «نقش  فضاي فيزيکي مناسب و مطابق با استانداردها ي بروز و کارامد،  در تسهيل فرآيندها، نگهداشت و کاربري مناسب تجهيزات، کوتاه کردن گردش کاري، موثرتر کردن خدمات، افزايش بهره وري نيروي انساني و همچنين تاثير در کارکنان و  بيماران از طريق فاکتورهاي روحي و رواني واضح  و آشکار است  و در اين خصوص، بهينه سازي بيمارستان ها با کمک فاکتورهاي خلاقيت، نظام مندي  مطابق با استانداردها، پيشبرد ارتقاء روندها و کاهش هزينه ها مسلما زيربناي ارتقاء کيفيت خدمات درماني است.

عزم ملي براي هماهنگي كليه نهادها براي ساخت بيمارستانهاي ايمن

مهندس محمد طهماسبي کارشناس مسئول خبره تجهيزات پزشکي دانشگاه علوم پزشکي تهران و دبير اجرايي اولين کنگره تخصصي ساخت بيمارستان و مديريت منابع وتجهيزات در گفتگو با ماهنامه در خصوص اهداف تشکيل کنگره مذکور که امسال براي اولين بار شاهد برگزاري آن بوديم اظهار داشت:«كنگره ساخت بيمارستان و مديريت منابع و تجهيزات برمبناي الگوي کنگره و نمايشگاه Hospital Build كه همه ساله به صورت زنجيره اي در كشورهاي امارات متحده عربي، روسيه، چين، ترکيه و هند برگزار مي شود وجاي چنين كنگرهاي در كشور ما خالي بود طراحي گرديد.
اولين کنگره تخصصي ساخت بيمارستان و مديريت منابع وتجهيزات (Hospital Build & Facility Management )، در راستاي سياست هاي کلي نظام سلامت در تاريخ 30 و 31 شهريور ماه 1393  با امتياز باز آموزي براي متخصصين و کارشناسان مرتبط همراه با کارگاههاي تخصصي ويژه مديران و متخصصين، درمرکز همايش هاي بين المللي رازي ، برگزار گرديد.
شعار کنگره ايجاد عزم ملي براي هماهنگي نهادهاي ذيربط در جهت ساخت و تجهيز بيمارستان هاي ايمن با طراحي هاي نوآورانه و هدف کنگره يکپارچه سازي و هماهنگي بين کليه دستگاه ها و نهادهاي مرتبط و فعال در حوزه ساخت بيمارستان و مديريت منابع و تجهيزات در جهت استاندارد سازي کليه مراحل ساخت بيمارستان از نيازسنجي و طراحي و ساخت و تجهيز، تا بهره برداري و مديريت نگهداشت و استفاده بهينه از منابع است. يکي از اولويت ها ارتقاي هتلينگ و نوسازي بيمارستان ها در كشور و توسعه بيمارستان هاي جديد به صورت Mega Hospital، کارا و هوشمند با استفاده از مشارکت منابع غير دولتي است. از آنجائيكه نظام سلامت به عنوان يكي از زير نظام هاي اصلي جامعه به دليل پيچيدگي و مسائل خاص خود در معرض بيشترين تحولات است و در اين ميان با توجه به هزينه بري امر درمان به ويژه احداث و نگهداري بيمارستان ها لازم است توجه و مديريتي جامع بر آن حاكم باشد. پر واضح است كه به دليل سرمايه گذاري كلان انجام شده براي بيمارستان ها بايستي بازدهي و كارآمدي آن با ارائه خدمات مراقبتي مطلوب و مورد نظر بيماران و همراهان آنها توام باشد.» وي افزود: «در حال حاضراكثريت بيمارستانهاي كشور، داراي بافت فرسوده هستند که امكان بازسازي آنها  نيز عملا وجود ندارد. اين وضعيت در مورد تجهيزات پزشكي نيز به همين منوال است. اهميت اين مساله تا بدانجاست که يکي از محورهاي كنگره بنام Facility management به عنوان بخشي از تيتر كنگره درنظر گرفته شد. حفظ و مديريت منابع موجود يکي از اولويت هاست لذا توجه به نگهداشت و مديريت منابع موجود (Facility Management)، از جمله تاسيسات، ساختمان و تجهيزات به طور علمي و يکپارچه بايد مورد توجه کليه مسئولان وزارارتخانه ها، دانشگاه هاي علوم پزشکي، روسا و مديران بيمارستانها قرار گيرد و براي اين منظور پيشنهاد مي گردد درصدي از درآمد بيمارستان ها به امر نگهداشت اختصاص يابد.
بسياري از بيمارستانها از نظر مقاومسازي داراي ضعف هستند. بايد برنامهاي براي جلوگيري از فرسودگي سريع بيمارستانها در پيش گرفته شود. تعداد زيادي از بيمارستانهايي که در چند سال اخير ساخته شده به سبک و سياق بيمارستانهايي بوده که حدود 30 تا 40سال پيش ساخته شده است. درحاليکه در دنيا معماري پايدار و نحوه استفاده حداکثري از انرژي از بحثهاي مهم در اين نوع ساخت و سازها است. به عنوان مثال هنوز پنجرههاي بعضي بيمارستانها 3 جداره ساخته نميشوند که اين باعث اتلاف 30تا 35درصدي انرژي در ساختمان ميشود؛ بهعبارت کلي ميتوان گفت بحث استفاده بهينه انرژي در اين عرصه مغفول مانده است. مثلا بعضي موتورخانهها که منبع اصلي توليد انرژي و ذخيره آن هستند براساس اصول استاندارد طراحي نميشوند. در خيلي از کشورهاي دنيا از اتاق کنترل پيشرفته براي تنظيم ميزان انرژي مورد نياز و مصرف آن، بهره گرفته ميشود که در کشور ما جز معدودي وجود ندارد. البته دانش و متخصصان مربوطه و مديراني داريم که علاوه بر ساماندهي بيمارستانها قادر به طراحي استراتژي در اين عرصه هستند. نزديک به 1000بيمارستان در کشور وجود دارد که در بسياري از آنها برنامهاي براي نگهداشت نداريم. با اجراي برنامه نگهداشت بيمارستانها، مصرف انرژي آب، برق و گاز و نگهداري تجهيزات و تاسيسات، بيش از 30درصد کاهش مي يابد. بيمارستان و فضاهاي درماني بايد داراي ويژگيهايي مطابق با شرايط بومي ايران باشد، درمان در هر کشوري مطابق با فرهنگ پزشکي همان کشور بايد انجام شود. کشور ما در حال توسعه و داراي منابع محدود است. زماني هر تخت بيمارستاني 2ميليون تومان هزينه داشت و اکنون 250ميليون تومان، پس بايد در اين بخش جهت جلوگيري از اتلاف منابع داراي برنامه باشيم.
در هر صورت كنگره ساخت بيمارستان و مديريت منابع و تجهيزات مورد استقبال خوبي از سوي دست اندرکاران و کارشناسان اين حوزه قرار گرفت و با حضور بيش از دو هزار نفر از متخصصان، محققان، اساتيد، مديران و کارشناسان کشور با حضور و سخنراني رئيس دانشگاه علوم پزشکي و خدمات بهداشتي درماني شهيد بهشتي و رئيس کنگره، معاون توسعه مديريت و منابع وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکي، معاون وزير و رئيس سازمان غذا و دارو، نايب رئيس کميسيون بهداشت و درمان مجلس شوراي اسلامي، معاون وزير راه و شهرسازي و رئيس سازمان مجري ساختمان ها و تاسيسات دولتي و عمومي، مشاور عالي وزير در امور اقتصادي، مشاور معاونت برنامه ريزي ونظارت راهبردي رئيس جمهور، مدير کل مديريت منابع فيزيکي و طرح هاي عمراني وزارت بهداشت، معاون درمان سازمان تامين اجتماعي، رئيس مجمع خيرين سلامت کشور، معاون مديرعامل بانک ملت، معاون توسعه خدمات بنياد مستضعفان، مديران کل و روساي حوزه هاي مرتبط وزارت خانه هاي مذکور، دانشگاه هاي علوم پزشکي و فني و مهندسي، انجمن هاي علمي، مراکز تحقيقاتي و  نهادهاي ذيربط و همچنين تقدير از  خيرين بيمارستان ساز  و پيشکسوتان حوزه ساخت بيمارستان در طول دو روز پربار علمي و اجرايي برگزار گرديد. تمامي كارشناسان و مسئولان وزارت بهداشت نيز نظرشان اين بود كه چنين مباحثي دقيقا جزو دغدغه هاي اصلي وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکي است و سياست کنوني وزارت بهداشت نيز برمبناي ساخت بيمارستانهاي زنجيرهاي است ودر اين باره قرار است که از مدلهاي مشاركت غيردولتي استفاده شود. از سوي ديگر دروزارت راه و شهرسازي، سازماني به نام سازمان مجري ساختمانها و تاسيسات دولتي و عمومي وجود دارد كه وظيفه ساخت ساختمانهاي دولتي از جمله بيمارستانها را برعهده دارند كه عدم هماهنگي کامل اين سازمان و وزارت بهداشت مشكلاتي ايجاد نموده است چرا كه وزارت بهداشت عقيده دارد بيمارستانهايي كه توسط سازمان مجري ساخته مي شود پس از تحويل تا سي درصد فضاها نياز به تخريب و اطلاح برمبناي نياز بهره بردار دارند و لازم است که بيمارستانهايي براساس شرايط اقليمي هر منطقه و همچنين نياز تخصصي هرمنطقه طراحي شود. از سوي ديگر سازمان مجري اعتقاددارد كه وزارت بهداشت به عنوان بهرهبردار نهايي بايد هماهنگي بيشتري با سازمان مجري براي اعلام نيازها و فرآيندهاي مورد نظر به عمل آورد. همچنين كميسيون بهداشت و درمان مجلس و سازمان مديريت و برنامه ريزي نيز عقيده دارند كه در پروسه ساخت بيمارستان هماهنگي بين کليه نهادهاي دخيل در اين حوزه لازم است. اکثر بيمارستانها در ايران فقط با شيوه کپيسازي ساخته ميشود. با استدلال کاهش هزينه، يک بيمارستان در شهرهاي مختلف کپي ميشود درحاليکه اين برخلاف شيوه هاي علمي است. آب و هوا و شرايط جغرافيايي در نحوه طراحي و ساخت و نيز نوع مصالح بهکار رفته در بيمارستان تأثير دارد. بنابراين نميتوان بيمارستاني را که در اهواز ساخته ميشود عينا در اردبيل ساخت درحاليکه اين شيوه خيلي به کار گرفته ميشود. دوربودن از تکنولوژيهاي روز، عدمريسک براي انجام و پيادهسازي روشها و کارهاي جديد و کمبود خلاقيت در ساخت و سازها سبب شده است تعداد زيادي از بيمارستانهاي ما مثل چند دهه پيش ساخته شوند.
محورهاي زيادي از اين كنگره به موضوع تجهيزات پزشكي مربوط است و ما از بدو تاسيس بيمارستان بايد اين مقوله را همواره درنظر بگيريم و براساس تخصص بيمارستان تجهيزات مورد نياز آن را انتخاب و سازه مناسب هرتجهيزات را فراهم کنيم. متاسفانه تاكنون روال بيمارستان سازي در کشور ما بدين صورت بوده که ابتدا بيمارستان ساخته ميشد و سپس تجهيزات مورد نياز بر اساس تخصص بيمارستان انتخاب مي شدو همين امر باعث تخريب برخي قسمتهاي نوساز بيمارستان ميشد به عنوان مثال گاهي حتي  تختها از درهاي اتاق هاي بيمارستان رد نميشد. تغييرات تکنولوژي ها نيز بايد در طراحي بيمارستان ها مدنظر قرارگيرد بهعنوان مثال درحالحاضر با وجود راديولوژي ديجيتال ديگر نيازي به ساخت تاريكخانه دربخش تصويربرداري بيمارستان وجود ندارد. لذا لازم است که ابتدا مشخصات فني و نيازهاي سازه اي و تاسيساتي تجهيزاتي كه بيمارستانها براساس نوع تخت هاي تخصصي و سطح بيمارستان نياز دارند مشخص  شود و مشاور و پيمانكاري كه قرار است بيمارستان را احداث نمايند اين اطلاعات را در دسترس داشتهباشند.»
طهماسبي در ادامه در خصوص شرکت هاي مشاور تجهيز افزود: «اصولا شركتهاي مشاوره تجهيز بايد شناسنامهدار شوند البته آييننامه اين موضوع نيز نوشته شده ولي هنوز ابلاغ و اجرايي نشده است .مطابق موارد مندرج در بيانيه پاياني کنگره قرار است لزوم مطالعه تجهيزات پزشکي مورد نياز بر اساس استانداردهاي موجود در مراحل اوليه طرح بيمارستان مدنظر کليه مسئولان قرار گرفته و الزام وجود مشاوران تجهيز از مراحل اوليه طرح بيمارستان پيگيري گردد.»
وي خاطر نشان ساخت: «يكي ديگر از موارد مهم در اين حوزه پيگيري تاسيس سازمان مهندسي پزشكي کشور است تا هم رتبه بندي و آموزش و هدايت متخصصان تجهيزات پزشكي در روند بيمارستان سازي کشور انجام شده و هم حضور کارشناسان تجهيزات پزشکي در مراحل ساخت بيمارستان بهعنوان مشاور تجهيز افزايش يابد. لذا به منظور ساماندهي تجهيز بيمارستان ها و بهينه سازي مديريت تجهيزات پزشکي و استفاده نظام مند از متخصصان تجهيزات پزشکي، تشکيل سازمان نظام مهندسي پزشکي کشور بايد به صورت جدي، پيگيري گردد. اگر درنظر بگيريم كه يک سوم  سرمايه ي هر بيمارستان مربوط به  تجهيزات پزشكي آن است، ضروري است كه با تشکيل سازمان نظام مهندسي پزشکي بهره وري تجهيزات پزشكي در مراكز افزايش يابد. با توجه به سرمايه گذاري عظيم در بخش تجهيزات پزشکي هر بيمارستان، اهميت وجود يك سيستم دقيق جهت تعميرات، نگهداري و راهبري مشخص است. برنامه ريزي دقيق در اين خصوص مي تواند علاوه بر كاهش هزينه ها، عمر مفيد سيستم را نيز افزايش دهد. تجربه نشان مي دهد به دليل عدم دقت و توجه به نگهداري صحيح و عدم تعميرات به موقع سيستم، دستگاه ها قبل از اينكه از طريق اتمام عمر مفيد شان از بين بروند مستهلك گرديده و از رده خارج مي شوند و هزينه هاي سنگيني كه براي جايگزيني زودرس آنها صرف ميشود ضربات جبران ناپذيري به مراکز بهداشتي درماني وارد مي نمايد. سازمان نظام مهندسي پزشکي در اين زمينه نيز مي تواند کمک شايان توجهي انجام دهد.
موضوع ديگر تامين منابع مورد نياز است كه با توجه به لزوم توسعه تخت هاي بيمارستاني و جايگزيني تخت هاي فرسوده و محدوديت منابع عمومي براي ساخت تخت هاي جديد، استفاده از منابع غيردولتي به صورت جدي از سوي دانشگاه هاي علوم پزشکي در قالب سياست هاي وزارتخانه مدنظر قرار گرفته است، خوشبختانه با حضور دكتر دانشجعفري، بهعنوان مشاورعالي وزارت بهداشت در طرح تحول نظام سلامت و دکتر ايازي قائم مقام وزارت بهداشت در امور مشارکت ها، كمبود منابع ساخت بيمارستان از ساير منابع غيردولتي تامين شده و از مدلهاي مشاركتي استفاده خواهد شد كه در اين رابطه مدل مشارکت عمومي – خصوصي در توسعه بخش سلامت يا (Private-Public  Participation) P.P.P مد نظر وزارت بهداشت قرار گرفته است و بنابراين است كه از مشاركت مردمي در تاسيس بيمارستان استفاده شود. P.P.P به اشکال مشارکت و همکاري بين بخش دولتي و بخش خصوصي به منظور فراهم کردن تامين مالي، ساخت، نوسازي، تجهيز، مديريت، بهره برداري و يا حفظ و نگهداري تجهيزات دولتي زيربنايي و يا تدارک خدمات عمومي اشاره مي کند.P.P.P توافقي بين بخش دولتي با بخش خصوصي در به اشتراک گذاشتن خطرات و منافع ، توسعه و انتقال دانش، مهارت هاي مديريتي، تکنولوژي و کاهش ريسک هاي سرمايه گذاري است. چرا كه در حالحاضر ديگر بحث بازسازي بيمارستانها با توجه به فرسودگي بالاي بيمارستانهاي کشور ديگر مطرح نيست و بحث نوسازي و بيمارستانهاي زنجيره اي درحالحاضر مطرح است. همانگونه که در کشور تركيه نيز مدل بيمارستانهاي زنجيرهاي با مشاركت بخش خصوصي اجرا شده است. پيشرفت هاي روزافزون دانش و تکنولوژي پزشکي، تغيير شيوه زندگي و ساختار فرهنگي و اجتماعي، تغيير الگوي بيماري ها، نيازهاي پزشکي مردم و رشد شتابان جمعيت سبب شده است ارايه خدمات مذکور با مشکلات و موانع جديدي روبرو گردد، که حل اين مشکلات با کمکگرفتن اصول علم مديريت امکانپذير است. ضرورت رعايت اصل بهره وري در استفاده از منابع و امکانات موجود در دستيابي به اهداف سازماني و تلاش در جهت افزايش آنها، بر کسي پوشيده نيست. اما، موضوع بهره وري از منابع کمياب و ارزيابي دقيق آنها براي استفاده مطلوب از منابع، در راستاي تامين، حفظ و ارتقاي سلامت انسان ها در بخش سلامت اهميت دوچندان مي يابد. »
باتوجه به اينكه امكان بازسازي بيمارستانهاي فرسوده كنوني در کشوروجود ندارد  آيا اين بيمارستان ها بايد به صورت متروكه رها شوند؟ مهندس طهماسبي در اين باره پاسخ داد: «اين بيمارستانها بهنوعي جابهجا خواهند شد وپس از ساخت بيمارستان جديد بيمارستانهاي قديمي به عنوان پشتيبان و فضاي سبز براي بيمارستانهاي جديد درنظر گرفته خواهد شد چرا كه بيمارستانهاي كنوني باتوجه به فرسودگي بالا، محل امني براي بيماران در برابر حوادث طبيعي محسوب نميشوند و اين امربركيفيت فرايند خدمات درماني نيز تاثير گذار است. به عنوان مثال هم اکنون بحث بيمارستانهاي ديجيتال مطرح است كه لازم است زيرساختهاي الكترونيكي لازم در بيمارستانها وجود داشته باشد که در بيمارستانهاي قديمي اين امكان  به هيچ وجه وجود ندارد.»
وي در خصوص بيمارستان هاي زنجيره اي نيز اظهار کرد:«بيمارستانهاي زنجيرهاي بيمارستانهايي هستند كه با مدل مشارکت و همکاري بين بخش دولتي و بخش خصوصي راهاندازي مي شوند كه اين ارگانهاي غيردولتي مانند گروه محب، شرکت مپنا  و….  از محل بودجه هاي جاري خود در اين خصوص سرمايه گذاري کرده و اقدام به تاسيس بيمارستانهاي زنجيرهاي ميكنند.»
وي درخصوص استانداردهاي موجود براي تاسيس بيمارستان در کشور نيزگفت:« در بخش سلامت، بيمارستان، به عنوان يکي از نهادهاي مهم ارائه دهنده خدمات بهداشتي درماني و آموزشي کشور به شمار مي رود که با تسهيلات ويژه خود در بازگشت سلامت جسماني و رواني افراد بيمار جامعه، آموزش نيروهاي متخصص بخش بهداشت درمان، پژوهشهاي پزشکي و نهايتا ارتقاي سطح سلامت جامعه نقش اساسي ايفا مي کند. از سوي ديگر براساس مطالعه وسيع بانک جهاني، بين 50 تا 80 درصد منابع بخش سلامت در کشورهاي در حال توسعه، به بيمارستانها اختصاص دارد. بنابراين استفاده بهينه و صحيح از منابع آنها بايستي کانون توجه مديران و مسوولان بيمارستاني قرار گيرد. استانداردسازي ساختوسازهاي بيمارستاني و دارابودن برنامه مدون منطبق با استانداردهاي جهاني از اهميت ويژه اي برخوردار است. اين مشکل همچنين در حوزه نگهداشت اين سازهها به چشم ميخورد. بهطور کلي در طراحي، ساخت، نگهداشت و بهرهبرداري بيمارستانها در کشور، وزارت بهداشت بهعنوان سياستگذار بايد داراي استراتژي قابل قبول در اين عرصه باشد. چاپ سري کتابهاي استانداردهاي بيمارستان ايمن از جمله کارهاي بسيار ارزشمند وزارت بهداشت است. با توجه به ناکارآمدي بيمارستانهاي کوچک، مقرراست بازنگري در ماموريت بيمارستانهاي کوچک انجام شود و سياست توسعه بر مبناي ساخت بيمارستانهاي بزرگ تخصصي و فوق تخصصي Mega Hospital با كليه امكانات كلينيكي و پاراكلينيكي و تخصصهاي مختلف قرار گيرد تا کليه بيماران با مراجعه به اين مراکز از همه خدمات درماني بهره مند شوند و ديگر نيازي به ارجاع بيماران به ساير مراکز نباشند چون بيمارستانهاي 32 تخته درحال حاضر ديگر توجيه اقتصادي ندارند. از آنجا که در کشورهاي پيشرفته مصالح بهکار گرفته شده، طراحي، ساخت، بهره برداري و نگهداشت بيمارستانها براساس استاندارد صورت ميگيرد، يعني پروسه مطالعه، بودجهبندي، برنامه ريزي و… با قانون و مقررات سختگيرانه انجام ميشود بيمارستانها حدود 100تا 150سال عمر ميکنند و گاه با بازسازيهاي خيلي دقيق عمر آنها را افزايش ميدهند و گاه نيز تغيير کاربري ميدهند و براي کارهاي ديگر از آن استفاده ميکنند. اما در کشور ما عمر مفيد بيمارستانها 30تا 40سال بيشتر نيست و بعد از اين مدت شروع به فرسودگي ميکنند. به عنوان مثال موتورخانه هاي بيمارستانها به خاطر عدم نگهداشت مناسب سريع به سمت فرسودگي و خرابي ميرود تا حدي که راندمان انرژي آنها به 60يا حتي 40درصد کاهش مييابد. بسياري از مشکلات اساسي ما از کمبود و يا عدم اجراي استانداردها ناشي ميشود و اين مشکلات در هر مرحله از کار مضاعف ميشود. اين مشکلات باعث ميشود گاه به جاي 3سال زمان لازم براي ساخت، حين ساخت چندين بار برنامه طراحي و ساخت تغيير کند و زمان تا 15سال طول بکشد گاهي نيز براي کاربردهاي تبليغاتي، کيفيت ساخت فداي سرعت آن ميشود و نتيجه اينکه يک بيمارستان چندين بار افتتاح ميشود و يا بعد از افتتاح دوباره براي انجام کارهاي تعميراتي و برطرف کردن نقايص بهمدت نامعلوم بسته ميشود.در حال حاضر درصد بالايي از بيمارستانهاي کشور فرسوده هستند که کمبود مديريت و استراتژي تعريف شده و علمي، براي طراحي، ساخت و نگهداشت، عامل اصلي آن به شمار ميرود. معماري بيمارستاني بايد متناسب با افرادي که در اين فضا در گردش هستند اعم از بيمار، همراهان بيمار و پرسنل بيمارستان ساخته شود چرا که افراد نامبرده از نظر روحي در وضعيت مناسبي نيستند و تحتتأثير مسائل و مشکلات و رنجهاي حاصل از بيماري و حتي شاهد مرگ هستند. به همين دليل اکثر بيمارستانهايي که در دنيا ساخته ميشود به نور، رنگ، مصالح، ترکيب رنگ و هارموني آنها با طراحي و فضاي داخلي بيمارستان اهميت زيادي داده ميشود چون براساس يافته هاي علمي و تحقيقات پزشکي ميتواند در فرايند درمان و کاهش مدت اقامت و تسريع در ترخيص بيمار از بيمارستان نقش بسيار مهمي ايفا کند. به عنوان مثال روي سقف بخش راديولوژي و حتي خود دستگاههاي مدرن تصويربرداري بسياري از بيمارستانها در کشورهاي اروپايي مناظر زيبايي تعبيه ميشود تا دقايقي که بيمار در اين اتاق هست با ديدن اين تصاوير زيبا بيماريش را فراموش کند. در بخشهاي ديگر نيز بايد در طراحي داخلي خلاقيتهايي بهکار بريم که ذهن بيمار را از بيماريش منحرف کنيم چرا که با تأثير بر روحيه به درمان و بهبود کمک فراواني ميکند. اگر هنگام طراحي و ساخت براساس استاندارد و برنامه پيش رويم و جلوي اتلاف منابع را بگيريم ميتوانيم آن را به راحتي در زيباسازي داخل بيمارستان صرف کنيم.به کارگيري اين طراحيها و زيباسازي فضاي داخلي بيمارستان براساس اصول و روانشناسي علمي را ميتوان به نوعي دخيل در پروسه درمان دانست، براي جلوگيري از القاي افسردگي در فضاي داخلي بيمارستان که باعث تشديد رنج و درد بيماران و کارکنان ميشود بايد از ترکيب رنگ و معماري مناسب بهره بگيريم.»
کشور ما داراي استان ها و شهرستان ها و بخش هاي متعددي است و باتوجه به اينكه برنامه وزارت بهداشت تاسيس بيمارستانهاي بزرگ است در اين صورت با توجه  به اينکه از لحاظ اقتصادي امکان تاسيس بيمارستانهاي فوق تخصصي در كليه استانها و شهرستانها وجود ندارد، در اين صورت دسترسي بيماران بخش هاي کوچک به خدمات درماني به چه صورت خواهد بود؟مهندس طهماسبي در اين باره گفت:«بحث بيمارستانهاي بزرگ بيشتر درخصوص مراكز استان مطرح است و لازم است که در هر منطقه از کشور حداقل يك بيمارستان 300 تخته وجود داشته باشد.البته در شهرستانهاي كوچك نيز بنااين است كه خدمات اصلي و حياتي درماني انجام ميشود وسپس براساس نياز، بيماران به مراکز بزرگتر ارجاع شوند. »

0/5 (0 دیدگاه)

دیدگاه ها

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

گزارش ویژه‌ی این ماه

wfn_ads

گزارش های کوتاه ماهنامه

wfn_ads
ماهنامه مهندسی پزشکی

خوش آمدید

ورود

ثبت نام

بازیابی رمز عبور