جايزه مصطفي (ص) با محوريت شناسايي و معرفي برترين‌هاي علم و فناوري جهان اسلام از سال 1391 برگزار شده است. يکي از برنامه‌هاي آن نشست تبادل تجربيات علم و فناوري (STEP) است. تاکنون مراکز مختلفي در جهان اسلام مانند دانشگاه‌هاي ايران (سه دوره،) دانشگاه پوتراي مالزي (دوره دوم)، دانشگاه سلطان قابوس عمان (دوره چهارم) و دانشگاه کراچي پاکستان (دوره پنجم) ميزبان نشست‌هاي استپ بوده‌اند.
اين برنامه تبادل تجربيات علم و فناوري طي دو روز و به صورت مجازي، 18 و 28 ماه مه (29 ارديبهشت و 8 خرداد) در بحبوحه دوران کرونا برگزار شد.
اين دو نشست با هدف همکاري‌هاي علمي و فناورانه براي مبارزه با کرونا در کشورهاي مختلف و مديريت بحران ناشي از آن و استفاده از دستاوردهاي يکديگر، هم‌افزايي توانايي‌ها و ظرفيت‌هاي دانشمندان و متخصصان و مشاهدات نيروهاي درمان در کشورهاي اسلامي و با حضور شماري از پژوهشگران جوان، نيروهاي درمان و مقامات برگزار شد.
نشست‌هاي استپ
رسول ديناروند، رئيس هفتمين نشست استپ و عضو هيئت مديره بنياد مصطفي (ص) گفت: اين نشست‌ها با اعطاي نخستين آيين اعطاي جايزه مصطفي (ص) شروع شد. دوره‌هاي بعدي آن در دانشگاه‌هاي تهران، دانشگاه پوتراي مالزي، دانشگاه سلطان قابوس عمان و دانشگاه کراچي پاکستان برگزار شد. رئيس هفتمين نشست استپ افزود: ما 12 ارائه از کشورهاي مختلف، متخصصان ايراني، چيني، پاکستاني، عراقي، آذربايجاني و بنگلادشي داشتيم.
فعاليت پنج شرکت دانش‌بنيان براي توليد کيت کرونا
دبير کميته علمي هفتمين نشست استپ در خصوص بيماري کرونا با اشاره به اينکه ما بايد در توليد کيت‌هاي تشخيص خودکفا باشيم، گفت: ما از بيش از 50 شرکت دانش‌بنيان درخواست کرده‌ايم که کيت‌هاي تشخيصي توليد کنند که در نهايت توليدات 5 شرکت پذيرفته شد. دکتر قانعي با اشاره به اينکه بايد بيمارستان‌ها را براي موج بعدي کرونا آماده کنيم، گفت: برخي از بيمارستان‌ها مختص بيماران کرونا است و از پذيرش ديگر بيماران قلبي خودداري کرده‌اند؛ درحالي که اين عدم پذيرش نشان از نقص مديريتي است. در هر بيمارستان بايد بخشي را به بيماران کرونا اختصاص دهيم و ساير بخش‌هاي بيمارستان‌ها نيز به درمان بيماران ديگر بپردازند؛ زيرا ممکن است آمار مرگ‌و‌مير افزايش يابد.
پلاسمادرماني کرونا
رئيس دانشکده داروسازي دانشگاه علوم پزشکي بقيه‌الله (عج) با اشاره به انتشار مقالات علمي منتشر شده در مورد درمان بيماري‌هاي عفوني با استفاده از پلاسما گفت: اگر بخواهيم دارو يا واکسني براي بيماري‌هاي نوپديد توليد کنيم زمان زيادي مي‌برد. عبدالمجيد چراغعلي افزود: آنتي‌بادي‌هاي موجود در پلاسما به افراد بيمار تزريق شده و مي‌تواند بيمار را به ويژه در مراحل اوليه بيماري درمان کند.
هنجارهاي کرونايي
کامران باقري لنکراني، عضو کميته علمي هفتمين نشست استپ و وزير اسبق بهداشت، درمان و آموزش پزشکي، راهکار عبور از اين بحران را تلاش‌ها و اهميت بيشتر به آن دانست و گفت: هزينه‌ها نبايد صرفا به تشکيل آي.سي.يو يا دستگاه‌هاي ونتيلاتور اختصاص يابد، بلکه آموزش عمومي و حمايت‌هاي مالي و اقدامات پيشگيرانه نيز لازم است.
نقش فناوري اطلاعات در تشخيص بيماران
حسين قناعتي، رئيس اتاق فکر ستاد کروناي استان تهران به نقش فناوري اطلاعات در زمان ويروس کرونا اشاره کرد و گفت: نرم افزارهاي بيماريابي يا کمک به بيماران نيز از طريق فناوري اطلاعات توسعه يافته و ارائه شدند. نقشه رديابي تماس از ديگر دستاوردهاي فناوري اطلاعات است که ميزان ارتباط بيمار را با افراد مختلف نشان مي‌دهد.
سيستمي براي جداسازي افراد مشکوک
و غير مشکوک
محمد عبدالاحد، برگزيده مقيم کشورهاي اسلامي جايزه مصطفي (ص) درخصوص آخرين دستاوردهاي رديابي ويروس کرونا گفت: ما يک سامانه دستي طراحي کرده‌ايم که بر روي حدود پانصد نفر از افراد بستري در بيمارستان آزمايش شده است. اين دستگاه خلط بيمار را مي‌گيرد و بعد از سي دقيقه مشخص مي‌شود که فرد بيماري دارد يا ندارد. اين دستگاه بُرد الکترونيکي خوبي دارد و مي‌تواند پس از يک دقيقه بعد از گرفتن خلط يا بزاق بيمار، فعاليت ويروس را تشخيص دهد.
وي در خصوص روش تست خوني عنوان کرد: گرفتن خلط از بيمار بسيار دشوار است و مي‌تواند باعث تشديد اپيدمي شود. براين اساس نتيجه گرفتيم خون جايگزيني بهتري است، در نتيجه تحقيقات خود را بر خون و درگيري آن با ويروس انجام داديم.
ابتکارات تجهيزاتي کرونا در مالزي
پروفسور دريانو هادي جاهجانو، رئيس دانشکده داروسازي موسسه فناوري بندانگ اندونزي درباره مجموع اقدامات کشور اندونزي در رويارويي با چالش کرونا گفت: بسياري از دانشگاه‌ها ابتکارات و اقدامات زيادي در توليد دستگاه‌ها و تجهيزات پزشکي داشتند. ساخت دستگاه ونتيلاتور، ربات‌هاي کمک‌کننده به نيروهاي درمان و وسايل حفاظت شخصي از جمله اين ابتکارات بوده‌اند.
سامانه هوشمند تشخيص کوويد 19
استاد دانشگاه صنعتي شريف، عضو گروه علمي هوش مصنوعي در سلامت سازمان جهاني بهداشت (WHO) و رئيس گروه علم و فناوري اطلاعات و ارتباطات جايزه مصطفي (ص) گفت: سامانه هوش مصنوعي براي تشخيص کرونا در مقايسه با روش‌هاي تشخيصي پي سي آر کم‌هزينه‌تر است و نياز به متخصص انساني براي بررسي سي تي اسکن نيست.
حميدرضا ربيعي با اشاره به استفاده از اين سيستم در بسياري از بيمارستان‌هاي کشورهاي مختلف گفت: اين سامانه محصول همکاري محققان ميان‌رشته‌اي مهندسي و پزشکي است و از حمايت دانشگاه‌هاي علوم پزشکي تهران و کرمان برخوردار بود.
توسعه تست‌هاي دقيق و قابل دسترس تشخيص کرونا توسط برگزيده جايزه مصطفي (ص)
پروفسور جکي يينگ، برگزيده جايزه مصطفي (ص) 2015 گفت: تست‌هاي آنتي‌ژن و آنتي‌بادي، رايج‌ترين کيت‌هاي تشخيصي استفاده شده هستند، ولي ميزان دقت آن‌ها زياد نيست و بسيار به اين امر بستگي دارد که بيمار چطور به بيماري مبتلا شده باشد.
يينگ افزود: اما تست تکثير مولکولي، تست دقيق‌تري است که پروتئين‌هاي مختلف را در نظر مي‌گيرد و با استفاده از بزاق دهان انجام مي‌شوند.
رئيس آزمايشگاه نانوزيستي سنگاپور با اشاره به اقدامات اين موسسه براي توليد کيت‌هاي تشخيصي کرونا افزود: کيت‌هاي تکثير مولکولي که ما جديدا توسعه داده‌ايم، دقيق‌تر از تست‌هاي آنتي‌ژن و آنتي‌بادي هستند و سريع‌تر و تنها در مدت زمان 10 دقيقه بيماري را تشخيص مي‌دهند. اين کيت‌ها هنوز تجاري‌سازي نشده‌اند و نيازمند طي مراحل تاييد فني مقامات بهداشتي هستند.
وي با اشاره به راه‌هاي ديگر تشخيصي افزود: تست‌هاي سرولوژيک با استفاده از نمونه خون انجام مي‌شوند، اما مهم است که در اين نوع تست‌ها هم ويژگي‌هاي ويروس را بايد در نظر بگيريم تا از جواب‌هاي نادرست جلوگيري شود.
يينگ تاکيد کرد: ما در آزمايشگاه نانو زيستي سنگاپور همچنين روش ايزوترمال امپليفيکيشن نوع ديگري از تست‌هاي پي.سي.آر را توسعه داده‌ايم که از لحاظ دقت و سرعت بالاتر است.
برگزيده جايزه مصطفي(ص) تاکيد کرد: همچنين براي ما مهم است که مردم خود بتوانند با روش پي.سي.آر با قيمت مناسب و کيفيت خوب تست‌هاي کرونا را تشخيص دهند.
دسترسي به واکسن کوويد 19
تا اواسط مرداد
برگزيده سومين دوره جايزه مصطفي (ص) در خصوص واکسن ويروس کرونا گفت: واکسن‌ها بسيار ايمونولوژيک هستند و عوارض جانبي چنداني نيز ندارند. ما آنتي‌ژني که از ويروس مي‌آيد را کد‌گذاري و فرموله کرديم تا به بدن انسان تزريق کنيم. واکسن مي‌تواند به صورت تزريق عضلاني باشد. اوگور شاهين گفت: در اوايل مرداد امسال اين واکسن در دسترس خواهد بود.
مشکل کبدي در بيماران کرونايي
متخصص گوارش و کبد از دانشگاه آقاخان پاکستان گفت: دوران قرنطينه از اول ماه آوريل (اواسط فروردين) در پاکستان آغاز شد و 9 مه (20 ارديبهشت) خاتمه يافت.
وسيم جفري، تشخيص زودهنگام براي درمان بيماران کرونايي ضمن مداخلات درماني مانند اکسيژن‌درماني و مداخلات دارويي را بسيار مهم عنوان کرد و با اشاره به مشکلات کبدي در بيماران کرونايي گفت: بين 2 تا 11 درصد اين بيماران به ويژه در نوع شديد کرونا با اختلال کبدي روبرو مي‌شوند.
توسعه واکسن کرونا در پاکستان
محمداقبال چودري هماهنگ کننده کل کميته همکاري هاي علمي و فناوري سازمان همکاري اسلامي (COMSTECH) با اشاره به تشکيل ستادي براي مبارزه با کرونا در پاکستان گفت: توسعه تجهيزات آزمايشگاهي در ايالت‌هاي مختلف در دستور کار قرار گرفت؛ مرکز ملي ويروس‌شناسي پاکستان به بزرگ‌ترين مرکز انجام آزمايش ها تبديل شد. همچنين بانک ژنوم در مرکز ملي ژنوم روي توسعه واکسن کار مي‌کند و تحقيقات باليني اين مرکز در بيمارستان کراچي انجام مي شود.
گرنت آکادمي علوم جهان (TWAS)
براي مبارزه با کرونا
مکس پائولي، نماينده آکادمي علوم جهان (TWAS) از پروژه‌هاي اين نهاد براي حمايت‌هاي تحقيقاتي خبر داد و گفت: آکادمي علوم جهان، دوره‌هاي تکميلي پزشکي‌تحقيقاتي مختلفي را در سال 2019 ارائه داده است، همچنين گرنت‌هايي که خريد تجهيزات و مواد مصرفي را براي دانشمندان ممکن مي‌کنند به آن‌ها اعطا شده است.
دیدگاه ها