موفقيت به سبک زنان مهندس پزشک

پشت هر مرد موفق يک زن موفق وجود دارد؛ اين ضرب المثلی است که بسياری با ديدن زنی موفق به ياد می‌آوردند. زنی که خانه و کاشانه را گرم و آرام نگه می‌دارد تا همسر بدون کمترين نگرانی در حرفه خود به موفقيت برسد. زنی استوار و کوشا که در ساماندهی امور، برقراری نظم و ترتيب، امنيت و آرامش تبحری خاص دارد اما سقف توقع و انتظاراتش چندان هم بالا نيست. شايد در فضای سنتی جامعه ما کمتر فرصت کرده به خود بيانديشد. شايد هم بسترهای شکوفايی آنچنان که بايد برای وی فراهم نشده است.

به عبارت ديگر بخش عمده‌ای از مشکلاتی که زنان امروز با آن مواجه هستند مربوط به امور اجتماعی و قسمتی از آن نيز مربوط به امور فردی و شخصي آن‌هاست. رشد نيافتن يک زن از نظر اجتماعی و شخصيتی آسيب‌ها و پيامدهای نامطلوبی را به همراه خواهد داشت که نه تنها زن، بلکه مرد، خانواده و جامعه، همگی روزی با عواقب آن رو در رو خواهند شد. اينکه يک زن چگونه و در چه بستری به رشد و شکوفايی مي‌رسد خود البته موضوعی است بسيار مفصل.
در گزارش ويژه اين شماره با چند بانوی فعال و کوشا در عرصه مهندسی پزشکی به گفت‌وگو پرداختيم تا از زبان آن‌ها با چالش‌ها و رموز موفقيت‌ در حوزه تجهيزات پزشکی آشنا شويم.

نخست پای صحبت‌های سرکار خانم دريا آقاملائی از زنان فعال، پرتلاش و موفق در رشته مهندسی پزشکی نشستيم. مهندس آقاملائی براي بسياری از مخاطبان ماهنامه چهر‌ه‌ای آشنا است اما برای آشنايی بيشتر مخاطبانی که ممکن است او را نشناسند ابتدا از او خواستيم خود را معرفی کند.

در تيرماه سال 1366متولد شدم. ليسانس مهندسی پزشکی گرايش بالينی و نيز ليسانس مترجمي زبان انگليسی را اخذ کردم. در مقطع ارشد مهندسی پزشکی گرايش توانبخشی دانشگاه تهران مرکزی و نيز مهندسی پزشکی راکتور با رتبه 4 دانشگاه روزانه شيراز قبول شدم ولی به علت اينکه راکتور رشته‌ای است که بايد دقت و زمان کافی صرف آن شود، بعد از يک‌ ترم به دليل سنگينی دروس و شروع طرح مهندسی پزشکی از ادامه اين رشته منصرف شدم.

از سال 1393 در دانشگاه آزاد کرمان شروع به تدريس کردم. طرح را در بيمارستان باهنر کرمان به پايان رساندم و در دوران طرح، کتابی تأليف کردم. 23 اختراع دارم که چهار مورد از آن‌ها گواهی نهايی را گرفته‌اند و بقيه هم تا مرحله گواهی موقت و استعلام پيش رفته‌اند. همچنين مقالات ISI هم دارم. اکنون در حدود هشت ماه است که در اوگاندا هستم، کشوری تقريباً ناشناخته در شرق آفريقا که به مرواريد آفريقا معروف است. اين کشور از نظر بازار کار برای کادر درمان بسيارعالی است و مهندسی پزشکی هم جزو کادر درمان آن محسوب می‌شود.

از مهندس آقاملائی پرسيديم، کدام زمينه کاری در مهندسی پزشکی براي خانم‌ها مناسب‌تر است؟ همچنين نظر وی در خصوص اينکه به خانم‌ها گفته می‌شود براي کارآموزی و يادگيری کار عملي به سمت کار فروش بروند را جويا شديم.

وي چنين پاسخ داد: من شخصاً با کار فروش مخالفم در حالی که بسياری از همکاران در کار فروش توانمند و قدرتمند هستند و درآمدهای بالايي نيز دارند. من قبلاً کار فروش انجام داده‌ام ولي اکنون تمايلی به آن ندارم. برای اينکه بيشتر بياموزم، کارهای بسياری حتی نظافت شرکت انجام داده‌ام. يقين دارم در تمام شرايط تجربه به دست مي‌آيد و انسان بزرگ می‌شود که اين شامل کار فروش نيز می‌شود.

وي ادامه داد: خانم‌هايی که در حوزه  مهندسي پزشکی مشغول هستند و کار فروش انجام مي‌دهند اسمشان کارشناس فروش نيست اسمشان کارشناس علمی است زيرا اين شخص بايد کار دستگاه را بداند و از بازار جهاني اطلاع کافی داشته باشد پس در کارفروش بايد کارشناس علمي باشيد. در خصوص کار تعميرات، شما کافيست در حد جزئي بدانيد و لازم نيست هزينه‌ای بابت يادگيري تعميرات تخصصی بپردازيد. تعميرات وقتی خوب است که براي مثال تعميرات تخصصی دستگاه در شرکت به شما آموزش داده شود؛ بهتراست اينگونه کار تعميرات انجام دهيد.

مهندس آقاملائی در پايان افزود: اگر به سمت تعميرات می‌رويد، به گونه‌ای باشد که شما نماينده آن شرکت باشيد.

از ديگر زنان موفق و تلاشگر در اين عرصه می‌توان به خانم نگار اميريان اشاره کرد. خانم اميريان از بانوان پر انرژی و فعال حوزه مهندسی پزشکی است.

وي در معرفی خود اينگونه گفت: نگار اميريان، مدرس دانشگاه پيام نور وعلمی کاربردی، کارشناس تجهيزات پزشکی بيمارستان ومديرعامل شرکت امير پيشرو تجهيز هستم.

مقطع کارشناسی را در 7 ترم در دانشگاه پيام نور شيراز و رشته مهندسی پزشکی گرايش بالينی به پايان رساندم و سپس تحصيلاتم را در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد تهران مرکز، گرايش توانبخشی ادامه دادم. از مهر 97 دانشجوی دکتری مهندسی پزشکی گرايش بيوالکتريک و مشغول انجام رساله دکتری هستم.

مهندس اميريان در پاسخ به اين پرسش که تا چه حد خود را موفق مي داند، می‌گويد: موفقيت از ديد هر کسي متفاوت است و بستگي به ديدگاه و تعاريف شخص از خودش و ايده آل‌هايش دارد. از آن جا که من فرد ايده آل‌گرايی هستم، خودم را 40 درصد موفق مي‌بينم و اين راه را همچنان براي خودم ادامه دار تصور مي‌کنم.

خانم مهندس اميريان در خصوص عوامل موفقيت خود به مواردی چون تلاش، پشتکار، علاقه، حمايت خانواده و اساتيدی که دلسوزانه او را راهنمايي و حمايت کرده‌اند، اشاره مي‌کند و مي‌گويد: من رشته‌اي را دوست داشتم که با پزشکی در ارتباط مستقيم اما با بيمار ارتباطی غير مستقيم داشته باشد. با ديدن برخی افراد که در اين زمينه تحصيل ‌کرده بودند به صورت خيلی اتفاقی وارد اين رشته شدم اما ادامه مسير در اين رشته به طور قطع به دليل انگيزه خودم و با برنامه‌ريزی بود.

وي همپنين توصيه‌هايی برای افرادی که در ابتداي مسير هستند دارد: اين رشته همچنان در کشور نوپا است و به آن شکلی که بايد و شايد و در شأن آن است شناخته نشده است. متاسفانه افراد زيادي از اهميت اين رشته بي‌خبر هستند. گذشته از اين، برخي از رقابت‌هايی که در اين رشته وجود دارد، دوستانه و سالم نيست. گاهی فضا برای انجام کارهای عملی و آزمايشگاهی در برخی دانشگاه‌ها مهيا نيست و حتي بسياری از فارغ التحصيلان نسبت به اهميت فهم عمقی محتوی درسی و کارهای فنی بی‌تفاوت هستند. بنده هم از اين قاعده مستثنی نبوده‌ام.

تا چند سال پيش مانند امروز صفحات مجازی مختلفی نبود که بتوان از آن‌ها ايده گرفت؛ به بياني افق آينده اين رشته بسيار مه‌آلود بود

و من دچار سردرگمی‌های فراوانی شده بودم تا بالاخره توانستم مسير خود را پيدا کنم. اساتيدي که در زمان تحصيل در مقطع ارشد داشتم، برخورد و آشنايی با افراد موفق و تحقيق زياد سبب شد تا از سردرگمی رها شوم و بالاخره بهترين مسير را بيابم.

مهندس اميريان معتقد است خانم‌ها، صرفاً به دليل زن بودن نبايد از کار فنی واهمه داشته باشند واتفاقا بايد خود را به انجام کارهای فنی و فراگيری اصول پايه‌ای عادت بدهند. انجام مطالعه و بررسی مقالات روز دنيا در جهت افزايش سطح دانسته‌ها و قرار گرفتن در محيط  فنی و آزمايشگاهی از هر راهی که ممکن است اعم از کارآموزی، دوره‌های آموزشی و … مي‌تواند در روند موفقيت دانشجويان بسيار مؤثر باشد.

و کلام آخر با مخاطبان ماهنامه اين است که هوشمندانه کار کنيد، خوب کار کنيد و سخت تلاش کنيد تا جايی که موفقيت‌هايتان به جای شما حرف بزنند.

بانوی موفق بعدی خانم مهندس زهرا اصغری، مدير عامل شرکت تجهيزات پزشکی آروين تجهيز مهرپارس و کارشناس آموزش جامعه مهندسی پزشکی شيراز ( اولين و بزرگترين مرکز آموزش‌های تخصصی در حوزه مهندسی پزشکی در جنوب کشور با مديريت دکتر محمد مهربهشتی) است.

در گفت‌وگو با خانم مهندس اصغری، از نقش خانم‌ها در عرصه طراحي و توليد تجهيزات پزشکی از گذشته تا به امروز پرسيديم.

زنان از ديرباز در حوزه تجهيزات پزشکی در کنار مردان فعال بوده‌اند به ويژه در حوزه فروش، بازار يابی و بازرگانی تجهيزات پزشکی. در سال‌های اخير، بخش فنی نيز شاهد حضور بانوان در اين حوزه بوده است؛ ازجمله کاليبراسيون و تعميرات تجهيزات پزشکی و بيمارستانی. همچنين در برخی از شرکت‌های مختلف تجهيزات پزشکی در واحد تحقيق و توسعه و خط توليد از بانوان متخصص در اين زمينه دعوت به همکاری می‌شود. ضمن اينکه نقش بانوان در حوزه‌های طراحی، مديريت و فروش کماکان پررنگ‌تر از بخش فنی است.

خانم اصغری در رابطه با ميزان پذيرش و حقوق زنان در حيطه طراحی و توليد چنين پاسخ داد: در برخي از حوزه‌های کاری مانند بازاريابی و فروش، خانم‌ها نسبت به مردان  فعاليت و موفقيت بيشتری دارند و معمولاً در اين حوزه‌ها حقوق دريافتی مردان و زنان برابر است ولی در برخی از شرکت‌های تجهيزات پزشکی و حوزه‌های فنی هنوز سطح انتظارات نسبت به حقوق و امتيازات زنان تأمين نشده است. اميدواريم در سال‌های آتی نگاه ويژه‌تری به اين موضوع شود.

وی در رابطه با بازار کار برای زنان و ميزان علاقه آن‌ها به اين حيطه افزود: مسئول فنی بيمارستان‌ها، کارشناس فنی و طراحی در تيم توليد شرکت‌های توليد تجهيزات پزشکی، درحوزه توليد و فروش تجهيزات پزشکی، شرکت‌های دانش بنيان، شرکت‌های استارتاپی، مدير اجرايی، کارشناس فنی، مدير فروش، مدير بازرگانی و… کارهای مناسبی براي زنان هستند. البته با توجه به تفاوت‌های فيزيکی و شرايط اجتماعی، حضور زنان در حوزه‌های فروش، بيمارستانی، توليد و طراحی، بيشتر از حوزه‌های فنی است و در حوزه‌های فنی‌تر از ظرفيت مردان استفاده مي‌شود.

با توجه به نياز بيشتر به نوآوری و خلاقيت در حوزه طراحی و توليد و همچنين امنيت شغلی بيشتر در اين بخش نسبت به ساير بخش‌هايی مانند خدمات فنی و تعميرات و خدمات پس از فروش، از ظرفيت زنان متخصص بيشتر در اين حوزه‌ها استفاده می‌شود.

در ادامه با يکی از بانوان جوان اين حوزه که اين روزها فعاليت‌های زيادی در ابعاد مختلف دارد گفت‌وگو کرديم.

مهندس آيلين اکبری دانش آموخته مهندسی پزشکی و مشاور اسبق تکنيکال (تجهيزات پزشکی) سازمان جهانی بهداشت (WHO) در پروژه «پاسخ به فوريت‌های کوويد- 19 در ايران» است که خود را چنين معرفی ‌می‌کند:

آيلين اکبری جور متولد 1372 و دانش آموخته مهندسی پزشکي گرايش بيومتريال هستم. پيش از ورود به دانشگاه در سال 1390 براي بررسی اين رشته و اطمينان از انتخاب خود وارد اين صنعت شدم و در سمت‌های متفاوتی به فعاليت پرداختم. نخستين تجربه‌ام با کار فروش شروع شد و پس از سال‌ها تلاش آخرين موقعيت شغلی که به آن دست يافت مشاور تکنيکال سازمان جهانی بهداشت در پروژه «پاسخ به فوريت‌های کوويد- 19 در ايران» بود.
برای من هر روز از زندگی پر از چالش است ولی هيچ چيز سبب نشد تا از حرکت دست بکشم و نتيجه هر تلاشی که کرده‌ام را از زندگی گرفته‌ام.

مهندس اکبری، کارشناس مهندسی پزشکی، در خصوص جذابيت‌های اين رشته، ‌می‌گويد: مهندسی پزشکی يعنی درک، يعنی تشخيص، يعني تکنولوژی، يعنی علم و يعنی ذهن فعال و در پی راه حل.

جذاب‌ترين بخش مهندسی پزشکی برای فردی با مدل شخصيتی من، تنوع بود. در اين رشته افراد مي‌توانند از زندگی يکنواخت دور باشند. پشت هر قلم کالا، دنيايی از علم و تکنولوژی وجود دارد که آموختن همه آن‌ها کنار هم امکان پذير نيست بنابراين به نظر من مهندسی پزشکی مشابه يک بازی تيمی است که افراد با ديدگاه‌ها و تخصص‌های متفاوت، کنار هم معنی پيدا می‌کنند و با همکاری هم رشد می‌کنند. چه چيزی بهتر از اينکه محيط کار و زندگی يکنواخت و خسته کننده‌ای نداشته باشی و در يک تيم خوب بازی کنی!

اين دانش آموخته جوان مهندسی پزشکی در خصوص مهارت‌های لازم برای ورود به بازار کار چنين ‌مي‌گويد:
در بازار کار، مهارت صحبت می‌کند. مهارت‌های سخت و نرم هر دو اکتسابي هستند و به تلاش وعلاقه به يادگيری خود دانشجويان بستگي دارند و در هيچ دانشگاهی هم تدريس نمی‌شوند. بيشتر دانشجويان در انتظار نشستن پشت ميزهای مديريتی هستند بدون داشتن مهارتی متفاوت! متأسفانه کمتر دانشجويی ديده‌ام که روی خود سرمايه گذاری کند و به دنبال کسب مهارت باشد ولی بايد در نظر داشت مهارت در بازار رقابتی امروز، در حيطه عمل به دست می‌آيد.

پيش از گذراندن هر دوره‌ای افراد بايد با تعيين تيپ شخصيتی خود و کمک خواستن از مربی‌های زندگی و مشاوران، مسير حرفه‌ای برای خود انتخاب کنند و بسته به مقصد مد نظر خود در دوره‌هايی که فاصله آن‌ها را با مقصد کمتر می‌کند شرکت کنند که برای هر فرد هم متفاوت است و نمی‌توان یک نسخه واحد برای همه دانشجويان مهندسی پزشکی پيچيد.

وي تعريف خود از موفقيت در اين رشته را چنين عنوان می‌کند:

هيچ خط کشی به طور عمومی برای سنجش موفقيت وجود ندارد. موفقيت افراد نسبت به اهدافشان و فاصله‌ای که با اين اهداف دارند سنجيده می‌شود. به طور کلی هر شخصی که شاهد کمتر شدن اين فاصله است در مسير موفقيت قرار دارد.

مهندس اکبری همچنين در خصوص تحصيل و بازار کار در ايران و خارج از کشور افزود:

اين موضوع  کاملأ بستگی به حوزه تخصصی فرد دارد .به طور کلی مهندسی پزشکی رشته‌ای نوظهور و در فاز رشد در همه دنيا است. در برخی کشورهای دنيا مانند آلمان، صنايع تجهيزات پزشکی جزو صنايع درآمدزا و پراهميت برای دولت‌هاست.

دانشجويان پيش از مهاجرت چه برای ادامه تحصيل و چه براي کار بايد اطمينان حاصل کنند که وارد کشورهايی شوند که صنعت برای دولت آن‌ها حائز اهميت است. در غير اينصورت امکان عدم رضايت پس از مهاجرت وجود دارد.

داشتن برنامه برای زندگی حرفه‌ای مهم است. به همه توصيه مي‌کنم به جز Plan A و خدمت به کشور عزيزمان، Plan B را نيز داشته باشند.

و در نهايت اينکه انسان درخت نيست که ثابت باشد و هر زمان احساس عدم رضايت کند و مشکلاتی داشته باشد که حل آن‌ها از دستش خارج است می‌تواند حرکت کند و به مقصدی جديد برسد.

در مورد شخص بنده، زندگی و کار حرفه‌ای من تحت تأثير مرزها نيست و من، هم در داخل مرزهای کشور و هم خارج از آن فعاليت خود را ادامه خواهم داد و خود را محدود نخواهم کرد.

وي همچنين در پايان توصيه‌هايی هم براي دانشجويان دارد. منشأ مشکلات دانشجويان و دانش آموختگان اين رشته، ريشه در عدم شناخت کافی و صحيح از اين صنعت دارد. به همه توصيه مي‌کنم ابتدا سعی در شناخت موقعيت‌ها داشته باشند و سپس به بررسی تيپ شخصيتی خود با استفاده از آزمون‌های مربوطه بپردازند و در نهايت اهداف بلند مدت خود را مشخص و مسير آن‌ها را به چندين هدف کوتاه مدت تقسيم کنند و اصل پافشاری، پافشاری و پافشاری را فراموش نکنند. البته نقش مشاوران و افراد با تجربه بالاتر هم  در اين ميان قابل توجه است. حتمأ از مشاوره اين افراد در همه موارد گفته شده استفاده کنند و به هيچ وجه به فضاي مجازی اعتماد نکنند. دنيا به نوعی تنظيم شده که پاداش هر تلاشی را در زندگی ببينيم پس نااميد نباشيم و بدانيم اگر هنوز به هدف خود دست نيافته‌ايم شايد تاکنون به نحوی صحيح تلاش نکرد‌ه‌ايم.

سرکار خانم فاطمه روستا، دانشجوی دکتری مهندسی پزشکی دانشکده علوم پزشکی دانشگاه شهيد بهشتی، مقطع کارشناسی خود را در دانشگاه صنعتی اميرکبير و مقطع کارشناسی ارشد را هم در دانشکده علوم پزشکی دانشگاه شهيد بهشتی گذرانده است. وی اهل زاهدان است و در آخرين سال دهه چهارم زندگی خود به سر می‌برد.

وی در توضيح ارزيابی از ميزان موفقيت خود چنين عنوان می‌کند:

احساس می‌کنم با توجه به تلاش‌ها و فعاليت‌هايی که به عنوان يک بانوی مهندس پزشک در گذشته انجام داده‌ام به اندازه لازم موفق نبوده‌ام. از طرفي موفقيت يک امر نسبی است و به شرايط جامعه و شرايط خود فرد بستگی دارد. بنابراين از جايگاهی که اکنون در آن هستم رضايت دارم، ضمن اينکه فکر مي‌کنم مي‌توانم پيشرفت کنم و به جايگاهی بهتر دست يابم.

من از 19 سالگی و هنگامی که به عنوان کارآموز به شرکت فناوران پيشرفته پزشکی وارد شدم تا کنون در بازار کار فعاليت داشته‌ام و کارهای متفاوت و جديدی را انجام داده‌ام. در نتيجه اگر بخواهم از عوامل موفقيت خود سخن بگويم، لازم است به کار پيوسته و مداوم اشاره کنم. با توجه به اينکه من يک مادر شاغل هستم و يک فرزند نوجوان دارم، در تمامی اين سال‌ها، تحصيل، کار و رسيدگی به فرزندم در کنار هم بوده که به هيچ وجه کار آسانی هم نبوده است.

همچنين وی در خصوص مسيری که در اين حيطه پيموده است، می‌گويد: من از 19 سالگی در شرکت فناوران پيشرفته پزشکی به عنوان کارآموز مشغول به کار شدم و در توليد يکسری از دستگاه‌های پزشکی در حيطه آندوسکوپی و همچنين تعميرات آن فعال بوده‌ام. سپس وارد شرکت مهرکام تجهيز شدم و حدود يک سال در بخش فروش آن شرکت مشغول بودم و آن جا بود که فهميدم من فروشنده خوبی نيستم و به تعبيری استعداد فروش را در خود نمی‌ديدم.

يکي از نکاتی که من به دوستان توصيه مي‌کنم اين است که وقتي در کاري موفق نيستند، نسبت به آن پافشاری نکنند و هرچه زودتر آن را کنار بگذارند چون حيطه تجهيزات پزشکی فيلدهای مختلفی دارد؛ از فروش، فنی و توليد تجهيزات بيمارستان گرفته تا حوزه‌های ديگر مانند تشکيل استارت آپ، ادامه تحصيل، کار در دانشگاه و کارهای تحقيقاتی.

بنابراين لازم است علاقه خود را پيدا کنيم و بدانيم که در کدام حوزه بهتر هستيم تا بتوانيم در همان عرصه پيشرفت کنيم. همان طور که من فهميدم فروش جزو علايق و استعدادهای من نيست و هيچگاه در آن موفق نخواهم شد.
پس از ده سال فعاليت، وارد بخش تجهيزات پزشکی ارتش شدم و به عنوان مسئول تجهيزات مشغول به کار شدم. جايي که کار می‌کردم در حقيقت برای من مانند يک دانشگاه بود. به کارهای فنی و تعميرات دستگاه‌های مختلف کوچک و بزرگ مشغول شدم و تجارب ارزنده‌ای را در اين راه کسب کردم؛ مهم‌تر از همه اينکه آموختم در محيط کار چگونه بايد رفتار کنم.

سپس در شرکت لوتوس طب پارسان در بخش توليد و خدمات مشغول به کار شدم وآنجا بود که ديدم بانوان در زمينه توليد تجهيزات پزشکي در کشور ما بسيار فعال هستند اما متأسفانه گاهی اوقات ناديده گرفته مي‌شوند. ما در کشورمان تعداد زيادی افراد فعال در حوزه توليد از جمله مديران عامل و مديران توليد موفق داريم. چيزی که من به عنوان يک خانم به چشم خود ديدم اين بود که در محيط کار به ويژه در مشاغل مديريتی، بانوان دست کم گرفته می‌شوند و خيلی سخت‌تر می‌توانند خود را در جايگاهی ثابت کنند و ديده شوند زيرا ديدگاه کلي جامعه، مديريت خانم‌ها را خيلي سخت‌تر قبول می‌کند؛ اين موضوع وقتی وارد شرکت‌های تجهيزات پزشکی می‌شويم که تعداد نفرات اندک است، نمود بيشتری دارد.

در حالت کلی اگر بخواهم به بانوان مشغول در اين حوزه توصيه‌ای بکنم اين است که کفش آهنی بپوشيد و انتظار اين را نداشته باشيد که کسي به شما کمک کند زيرا عملاً اين اتفاق هرگز رخ نخواهد داد و به طور معمول حالت بالعکس اين قضيه اتفاق می‌افتد. تلاش کنيد و پشتکار داشته باشيد و انتظار بارها شکست خوردن را داشته باشيد. حتی ممکن است تعداد موفقيت‌های يک نفر در مقابل شکست‌هايش بسيار ناچيز باشد اما وقتی موفق می‌شويد در واقع يک بار است و همان يک بار می‌تواند زندگی شما را متحول کند. بنابراين از شکست خوردن و ناديده گرفته شدن نبايد ترسيد.

مسئله‌ای که در مورد خانم‌های جوان وجود دارد و به شخصه بارها شاهد آن بوده‌ام اين است که هنگامي که برای مصاحبه کارآموزی يا استخدامی مي‌آيند انگيزه کافی در آن‌ها ديده نمی‌شود يا اينکه ديدگاهشان از شغل و حرفه متفاوت است. ما هنگامی که در يک شرکت تجهيزات پزشکی کار می‌کنيم با توجه به ابعاد شرکت‌ها ممکن است يک نفر سمت مدير توليد داشته باشد اما کار خريد يا کار کنترل کيفی را هم انجام دهد. نبايد چنين تصور کنيم که چون با مدرک ليسانس، فوق ليسانس يا حتی دکتری وارد فضای کار مي‌شويم پس مشاغل مديريتي را بايد به ما بدهند. زمان بسياری مي‌برد تا به جايگاهي که در ذهنمان است برسيم. بنابراين بانوان نبايد از کار کردن بترسند؛ بايد آماده چالش با موقعيت‌های جديد باشند، زره آهنين بپوشند و هميشه با انگيزه و انرژی مثبت در سر کار حاضر شوند.

پيشنهاد بعدي من اين است که به کارمندي فکر نکنند. افراد بايد خودشان خلاق و طراح باشند؛ به طور مثال استارتاپ و کارهای کوچک همگي گزينه‌هايی مناسب براي شروع کار است. می‌توان تيم تشکيل داد، NGO درست کرد يا گروه‌های مختلف تشکيل داد. سخن من اين است که خودمان خالق باشيم. اين پيشنهاد من به عنوان کسی است که بيست سال در حوزه‌های مختلف تجهيزات پزشکی فعاليت کرده است. اکنون هم که به يک تيم متصل شده‌ام و صاحب کسب و کار هستم شايد اگر به روزهای نخستين برگردم پس از چند سال کسب تجربه، زودتر به فکر مستقل شدن، می‌افتادم.

آخرين مورد هم اينکه بايد يکسری مسائل در جامعه ما در خصوص کار خانم‌ها حل شود که اين البته دست ما نيست اما چيزی که در اختيار خود ماست، اراده و پشتکار خودمان است؛ اينکه بايد تلاش کنيم و نبايد کوتاه بياييم و اجازه دهيم که چالش‌ها ما را شکست دهند يا نااميد و بی‌انگيزه کنند.