اینکه آموزش‌های دانشگاهی تا چه میزان در توانمندسازی دانشجویان مؤثر هستند مسئله‌ای بسیار مهم است؛ چرا که خروجی این آموزش‌ها تأثیر مستقیمی بر روی بازار کار، محصولات، تجهیزات و خدمات سلامت‌محور خواهد داشت. با نگاهی کوتاه به دروس دانشگاهی و وجود هزاران موسسه آموزشی و فارغ‌التحصیلان بیکار رشته مهندس پزشکی پاسخ بسیاری سوالات را خواهیم یافت. هر روز بر تعداد افراد تحصیل کرده کشور افزوده می‌شود این درحالی است که این افراد پس از اتمام دوره تحصیلی با مشکلات مختلفی برای ورود به بازار کار روبه‌رو می‌شوند.
شرط اشتغال برای فارغ‌التحصیلان رشته مهندسی پزشکی مهارت است. باید توجه کرد چقدر از دروس گذرانده شده بر سطح علمی و مهارت این افراد اضافه کرده است تا بتوانند پس از اتمام تحصیلات بدون مشکل وارد عرصه کار شوند. در گزارش این شماره ماهنامه «مهندسی پزشکی و تجهیزات آزمایشگاهی» از مدرسین این رشته خواستیم تا نظر خود را در مورد تأثیر سرفصل‌های تحصیلی در توانمندسازی دانشجویان عنوان کنند.
دانشجویان تنها با یادگیری دروس دانشگاهی به توانمندی کامل نخواهند رسید
دکتر «رضا سالاریان» با بیش از ۲۰ سال سابقه تدریس در رشته‌های مهندسی پزشکی گرایش بایومتریال و مهندسی مواد که ریاست موسسه آموزش عالی مازیار را نیز برعهده دارد؛ گفت: «به‌دلیل شرایط خاص کرونا؛ تمام مراکز آموزشی در سراسر جهان به سمت آموزش مجازی روی آورده‌اند و از سوی دیگر مهارت محوری نیز در محیط کار رواج یافته است؛ در نتیجه پیشنهاد من این است که مسئولان برای تعیین سرفصل‌های درسی چهار مورد را باید مدنظر داشته باشند.»
وی با اشاره به استفاده از تکنولوژی‌های نوین در تدریس، سنجش محتوای مورد نیاز دانشجویان و کاربردی بودن مطالب تدریس شده در جامعه و محیط کار را که برای تعیین سرفصل‌های درسی باید مدنظر قرار داده شوند و میزان اثر بخشی آن‌ها در توانمندسازی دانشجویان؛ افزود: «از دیدگاه من دانشجویان فقط با یادگیری دروس دانشگاهی به توانمندی کامل نخواهند رسید؛ محیط آموزشی باید برای توانمندسازی دانشجویان در کنار ارائه دروس آکادمیک، آموزش‌های مهارت محور نیز ارائه کند.»
وی در تکمیل توضیح خود اضافه کرد: «به عنوان مثال مدرسین می‌توانند با برگزاری سمینارها و وبینارهای تخصصی و حتی محول کردن تکالیف پروژه محور، ضمن ایجاد اشتیاق در دانشجویان برای شرکت در کلاس، مهارت‌های اجتماعی آن‌ها را نیز افزایش دهند.»
این استاد دانشگاه همچنین تاکید کرد: «مدت زمان مشخص شده برای تدریس هر یک از دروس؛ توسط مسئولان باید بازنگری و بهینه‌سازی شود؛ چرا که شیوه‌های تدریس دروس در آموزش‌های مجازی نسبت به آموزش‌های حضوری متفاوت است.»
سیلابس دروس متناسب با شرایط روز کشور نیست
دکتر «محسن صراف» عضو هیات علمی گروه مهندسی پزشکی دانشگاه اصفهان نیز سیلابس‌ها را متناسب با شرایط روز کشور ندانست و گفت: «نیاز کشور این است که مهندسان کارآمد، متخصص و کاربلد تربیت کنیم تا متناسب با صنعت رو به رشد تجهیزات پزشکی حرکت کنند؛ اما متاسفانه در حال حاضر اینگونه نیست.»
وی با بیان اینکه این نیاز در تعریف سرفصل‌های دروس مهندسی پزشکی نادیده گرفته شده است؛ افزود: «البته ساختار آموزش عالی نیز دارای اشکالاتی است؛ برای مثال در کشور آلمان یک فرد به مدت دو سال به کارآموزی می‌پردازد و سپس وارد دانشگاه می‌شود. در ایران چون امکانات آزمایشگاهی و پژوهشی کافی نیست و ارتباط با صنعت نیز بسیار ضعیف است فقط به دانشجو دروس تئوری ارائه می‌شود.»
دکتر صراف با اظهار اینکه این مسئله موجب می‌شود دانشجو پس از فارغ‌التحصیلی چندان امکان کار عملیاتی نداشته باشد و از ذهن صنعتی خوبی برخوردار نباشد؛ تصریح کرد: «از طرفی صنعت نیازمند افراد کاربلد و خبره است؛ بنابراین دانش آموختگانی را جذب می‌کند که از توانایی‌های لازم برخوردار باشند. پس یک دانشجو مجبور می‌شود خودش کار و تلاش کند و با مشکلات درگیر شود و برای آن‌ها راه‌حل پیدا کند.»
وی ادامه داد: «بنابراین سیلابس ها کافی نیست؛ شاید لازم است تغییر اساسی در سیاست‌های آموزش عالی به‌خصوص برای مهندسان پیش‌بینی کنیم.»
با سرعت رشدی که بازار کار دارد نیازهای جدیدی در تهیه سیلابس دروس احساس می‌شود
در بخش دیگری از این گزارش دکتر «محمدرضا یزدچی» عضو هیئت علمی دانشگاه اصفهان با یادآوری اینکه سیلابس‌های درسی که از سوی وزارت علوم برای دانشجویان مهندسی پزشکی تعریف می‌شود با گذشت زمان تغییر می‌کند؛ تصریح کرد: «بازنگری‌هایی در سیلابس‌ها اتفاق افتاده است که هدف از آن کاربردی‌تر کردن دروس بوده است؛ به عنوان مثال درس‌هایی مانند طراحی وسایل و دستگاه‌ها، آمار حیاتی و … را اضافه کرده‌ایم.»
وی با اشاره به اینکه بعضی دروس از لحاظ محتوی تغییر نکرده اما عنوان آن‌ها عوض شده است؛ توضیح داد: «این تغییرات برای ایجاد توجه بیشتر در دانشجویان نسبت به این دروس بوده است؛ بعضی از دروس اختیاری به دروس اصلی اضافه شده‌اند که می‌تواند برای ورود به بازار کار مفید واقع شوند.»
دکتر یزدچی با تاکید بر اینکه هرچیزی جای بهبود دارد؛ گفت: «امروز با سرعتی که بازار کار رشد می‌کند؛ نیازهای دیگری در دروس احساس می‌شود اما معتقدم امکان اینکه همه چیز را با همه جزئیات به دانشجویان ارائه دهیم وجود ندارد؛ دانشجو باید جزئیات یعنی مرز دانش را از هزاران مقاله و کتابی که به چاپ می‌رسند دریافت کند.»
این استاد دانشگاه با بیان اینکه در صنعت نیز آخرین رویدادی که رقم می‌خورد جزئیات علم را نشان می‌دهد؛ افزود: «دانشگاه باید پشت این جبهه قرار بگیرد، اما همیشه فاصله‌ای با آن دارد؛ آن‌هایی که می‌خواهند به جزئیات علم و آخرین رویدادهای صنعت دست پیدا کنند باید خودشان این شکاف را پر کنند. در این راستا دوره‌ها و کارگاه‌هایی نیز برگزار می‌شود تا دانشجو را با عمل، طراحی و … آشنا کند.»
وی بر این باور است که همیشه شکافی فنی و نه علمی وجود دارد. علم در دانشگاه نسبت به صنعت بی‌شک یک سر و گردن بالاتر است؛ اما دانش فنی و تکنیکال در صنعت به مراتب بیشتر از دانشگاه است.
جای خالی تجربه‌گرایی و بروزرسانی در دروس مهندسی پزشکی
«یاسمین باقرصاد» دانشجوی دکتری مهندسی گرایش بایوالکتریک واحد علوم تحقیقات با دو سال سابقه تدریس رسمی در دانشگاه راغب اصفهان نیز در این باره گفت: «نظام‌های آموزش عالی در طول تاریخ به واسطه نقشی که در تعیین مسیر افراد تحصیل کرده داشته‌اند؛ همواره عامل بنیادی تکامل و توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جوامع مختلف بوده‌اند؛ بنابراین هر کشوری که خواستار توسعه باشد باید بتواند نظام آموزشی خود را به نحو احسن به سمت توازن و توسعه پیش ببرد.»
وی با بیان اینکه رشته مهندسی پزشکی در ایران نیز از این قاعده مستثنی نیست؛ افزود: «سیستم‌های آموزشی و دانشگاهی کشور در رشته مهندسی پزشکی باید در راستای توانمندسازی دانشجویان برای حضور در محیط‌های مناسب کاری و پژوهشی حرکت کنند.»
باقرصاد اظهار داشت: «سیلابس‌های تحصیلی تعریف شده برای دانشجویان رشته‌های مهندسی پزشکی در تمامی گرایش‌ها؛ اگرچه در مواردی مرتبط و مفید هستند، اما به نظرم هنوز نقاط ضعف بزرگی مانند عدم تجربه‌گرایی و به‌روزرسانی دارند.»
وی سرفصل‌های درسی تعریف شده برای دانشجویان را در مواردی مفید دانست که آن‌ها هم نیازمند ایجاد تحولاتی در خصوص کیفیت و نحوه ارائه هستند. وی در ادامه گفت: «به عبارت دیگر فرایند یادگیری باید از طریق تجربه و کسب مهارت و تکنیک باشد و آموزش در تناسب مستقیم با نیازهای بازار کار پیش برود و همه ساله برخی از موارد متناسب با دنیای در حال پیشرفت و نیازهای جامعه تغییر کند.»
این استاد دانشگاه با اظهار اینکه آنچه امروز در ایران مشاهده می‌کنیم منابعی تکراری و قدیمی هستند که برای یادگیری مفاهیم پایه کاربرد دارند؛ تصریح کرد: «این منابع نمی‌توانند با واقعیت مهندسی پزشکی در خارج از ایران مطابقت کنند؛ به نحوی که مشاهده می‌کنید در داخل کشور در بیشتر موارد؛ مهندسی پزشکی تنها به بحث تعمیرات محدود می‌شود.»
باقرصاد با یادآوری این که امروزه دانشجویان درک وسیعی از ماهیت واقعی رشته مهندسی پزشکی پیدا کرده‌اند اما هنوز هم توانمندسازی در مسیر درستی حرکت نمی‌کند؛ تاکید کرد: «مواردی همچون کمرنگ شدن آموزش عملی، نبود ارتباط بین دانشگاه و صنعت و حضور نداشتن فعال افرادی با دانش بروز سبب ایجاد چنین مشکلاتی شده است. مسلم است که رفع آن‌ها نیاز به همت گروهی و همکاری مدرسین، دانشجویان و سیستم‌های دست‌اندرکار دارد.»
سرفصل‌های ارائه شده در رشته مهندسی پزشکی کافی نیست
دکتر «آزاده قوچانی» استاد دانشگاه اصفهان نیز با تاکید بر اینکه سرفصل‌های ارائه شده در رشته مهندسی پزشکی لازم اما کافی نیست؛ گفت: «از لحاظ تئوری هنوز جا دارد دروسی را به سیلابس درسی اضافه کنیم که اگر دانشجویان بخواهند وارد فضای پژوهشی یا کاری شوند از دانش کافی بهره‌مند باشند.»
وی؛ هرچند سیلابس‌های دروس اختیاری در رشته مهندسی پزشکی را زیاد دانست؛ اما یادآور شد: «به‌دلیل وجود محدودیت‌هایی، همه این دروس ارائه نمی‌شوند درصورتی‌که به‌نظر می‌رسد این دروس کاربردی‌تر و مفیدتر هستند؛ دروسی مانند صدمات استخوانی، گزارش‌نویسی فنی، نقشه‌کشی به کمک کامپیوتر و … در گرایش بیومکانیک می‌توانند مفید باشند و نیازهای دانشجویان را تا حدودی برطرف کنند.»
دکتر قوچانی با بیان اینکه نیاز داریم دروسی را در سیلابس بگنجانیم که دانشجویان را با نرم‌افزارهای تخصصی بیشتر آشنا کنند؛ گفت: «دانشجویان زیادی در دوره‌هایی که خارج از دانشگاه برگزار می‌شود شرکت می‌کنند؛ چرا این آموزش‌ها از سمت دانشگاه و در دروس اجباری ارائه نشود؟ برای کار کردن با نرم‌افزار نیاز داریم که اطلاعات پایه‌ای و اساسی را در اختیار داشته باشیم؛ اما عدم ارائه دروسی در این زمینه‌ها احساس می‌شود که برای مثال می‌توانند در طراحی ایمپلنت‌ها مؤثر واقع شوند.»
این استاد دانشگاه پیشنهاد داد: «بهتر است پایه و اصول نرم‌افزارهای تخصصی را به دانشجویان آموزش دهیم و از آن‌ها بخواهیم به‌صورت عملی پروژه انجام دهند و کاربرد آن را در مهندسی پزشکی بررسی کنند؛ مدل‌سازی در بیومکانیک مرتبط با بافت‌های بدن است بنابراین باید تصویری از بدن داشته باشیم. در این راستا بهتر است دانشجویان بیشتر با اصول تصویربرداری از بدن آشنا شوند همچنین دروس آزمایشگاهی و عملی باید در کنار مدل‌سازی و دروس تئوری وجود داشته باشند.»
وی در ادامه پیشنهادات خود اضافه کرد: «باید سرفصل‌هایی را تعریف کنیم تا دانشجویان با تجهیزات پزشکی بیشتر آشنا شوند زیرا بعضی از آن‌ها علاقه‌مند به کار کردن در بیمارستان‌ها و با دستگاه‌های پزشکی هستند؛ همچنین بهتر است سیلابس‌های دروسی مانند ریاضی و فیزیک را کمتر کرد و آن‌ها را در دروس دیگر گنجاند.»
به‌گفته دکتر قوچانی، برای مثال اگر انتگرال را برای یک مبحث مهندسی نیاز داریم، بهتر است این مبحث در همان موضوع مطرح شود تا دانشجویان درس را بهتر و کاربردی‌تر آموزش ببینند یا مثلاً بین محتوی درسی سیالات دانشجویان مکانیک و بیومکانیک تفاوت قائل شویم چرا که سیالی که مهندسان پزشکی با آن درگیر هستند خون است؛ بنابراین بهتر است سیال مربوطه به‌طور ویژه در مهندسی پزشکی بررسی شود.
دکتر قوچانی تصریح کرد: «تعدد مطالب در مهندسی پزشکی بسیار است، اما عمق آن‌ها کم است بنابراین باید سرفصل‌های غیرضروری را کمتر کنیم و سرفصل‌هایی که ارتباط بیشتری با مهندسی پزشکی دارند را با جزئیات بیشتری ارائه کنیم.»
منابعی که مدرسین از آن‌ها استفاده می‌کنند باید بروز و با دیدگاه‌های بین‌المللی باشند
دکتر «مهدی مهدیخانی نهر خلجی» عضو هیئت علمی دانشگاه اصفهان نیز هرچند بر این باور است که سیلابس‌های ارائه شده به دانشجویان خوب و کافی است اما معتقد است که هنوز جای کار دارند.
وی با تاکید بر اینکه منابعی که مدرسین از آن استفاده می‌کنند باید بروز باشند و مطالب با دیدگاه‌های بین‌المللی ارائه شوند؛ گفت: «باید از مقالات و مطالبی استفاده شود که بتوانند مباحث را به‌صورت سلیس به دانشجو منتقل کنند و پیچیده نباشند. از نظر من یک دانشجو مطالبی را که نیاز دارد در دانشگاه دریافت می‌کند، اما خود فرد باید نرم‌افزارهای مرتبط با رشته‌اش را آموزش ببیند و درس‌های خود را به‌صورت پروژه‌محور پیش ببرد.»
دکتر مهدیخانی نهر خلجی تصریح کرد: «برای اینکه دانشجو بتواند بعد از فارغ‌التحصیلی وارد بازار کار شود؛ بهتر است تا کارآموزی خود را در قالب پروژه بگذراند؛ برای مثال سعی کند مشکلی را از تجهیزات پزشکی حل کند. اگر اهتمام دانشجو بر این باشد که مطالب را با هم پیوند دهد و با ذهن خلاق خود و مطالعه، ارتباط دروس را متوجه شود، این رویکرد می‌تواند بسیار راه‌گشا باشد.»
این استاد دانشگاه با اظهار اینکه دروس دانشگاه برای دانشجو کافی است؛ تاکید کرد: «دانشجو برای برقراری ارتباط با دنیای بیرون می‌تواند در دوره‌هایی که خارج از دانشگاه برگزار می‌شود شرکت و همچنین بر انجام پژوهش تاکید کند. علاوه بر این‌ها دانشگاه باید به‌گونه‌ای باشند که بتوانند یک مهندس اخلاق مدار را به جامعه تحویل دهند.»
سیلابس‌های درسی پتانسیل لازم برای افزایش و انتقال مهارت‌های بروز و کاربردی را ندارند
در ادامه، «دکتر مهربهشتی» دانشجوی دکتری مهندسی پزشکی، استاد دانشگاه با ۱۵ سال سابقه تدریس در دانشگاه‌های استان فارس و مدیر جامعه مهندسی پزشکی شیراز نیز با بیان اینکه به همان میزانی که به افراد فعال در حوزه پژوهشی نیاز است به افرادی برای فعالیت در حوزه‌های فنی مهندسی پزشکی نیاز داریم؛ گفت: «سیلابس تحصیلی بیشتر در حوزه‌های تئوری و پژوهشی دانشجویان را رشد می‌دهد اما پتانسیل لازم برای افزایش و انتقال مهارت‌های بروز و کاربردی در حوزه مهندسی پزشکی را ندارد.»
وی برای نمونه به وجود نرم‌افزارهای کاربردی در حوزه مهندسی پزشکی اشاره کرد و افزود: «این نرم‌افزارها مدام در حال بروز شدن هستند که از جمله آن‌ها می‌توان به نرم‌افزار پایتون (Python)، سالیدورکس (Solidworks)، طراحی با پرینتر سه بعدی، طراحی وسایل پزشکی و … اشاره کرد. این موارد کمتر در دانشگاه ارائه و آموزش داده می‌شوند. در دانشگاه‌ها باید به تربیت افرادی پرداخت که علاوه بر نمرات و مهارت مقاله‌نویسی، بتوانند بیمارستان‌ها، مراکز درمانی، شرکت‌های تجهیزات پزشکی و دیگر حوزه‌های مهندسی پزشکی را فعال و پویا نگه دارند.»
دکتر مهربهشتی، با بیان اینکه در سیلابس‌های درسی به این زمینه‌ها از جمله مهارت فروش، مهارت راه‌اندازی کسب‌وکار، مهارت‌های فنی از جمله کالیبراسیون و طراحی تجهیزات پزشکی پرداخته نشده است؛ تصریح کرد: «در مباحث تئوری، سیلابس‌های درسی با آن سرعتی که دانش مهندس پزشکی ارتقاء پیدا می‌کند پیش نمی‌روند.»
وی با اظهار اینکه برای افزودن درسی به دروس دانشگاهی باید پروسه پر از پیچ و خمی را گذراند؛ گفت: «می‌توان گفت دروس دانشگاهی سال‌ها به همین صورت و با همین سرفصل‌ها آموزش داده می‌شوند؛ بنابراین نه تنها در حوزه مهارتی بلکه در حوزه مهارت‌های تئوری نیز سیلابس‌ها نیاز واقعی یک متخصص مهندسی پزشکی را تأمین نمی‌کنند.»
این استاد دانشگاه در تکمیل توضیحات خود اضافه کرد: «در سیستم آموزشی کشور باید به این موضوع بیشتر پرداخته شود تا بتوان در حوزه مهندسی پزشکی جزو کشورهایی قرار گرفت که حرفی برای گفتن دارند. نیازهای دانشجویان مهندسی پزشکی و نیز آنچه که در بازار کار خواهان آن هستند در سیلابس‌های آموزشی وجود ندارد.»
به‌گفته دکتر مهربهشتی؛ دانشجویان نیاز خود را برای گذراندن دوره‌های آموزشی در مراکز آموزشی غیر دانشگاهی جبران می‌کنند؛ باوجود برطرف شدن مقداری از مشکلات توسط این آموزش‌ها؛ همچنان به‌علت نبود نظارت کافی؛ بعضی از این آموزش‌ها استاندارد کافی را ندارند و این موضوع در مجموعه‌های مختلف به سبک و سیاق‌های گوناگون وجود دارد.
وی تاکید کرد: «برای حل مشکل سیلابس‌های آموزشی مهندسی پزشکی در کشور؛ بزرگان مهندسی پزشکی ازجمله اساتید، اعضا هیئت علمی دانشگاه و نیز افرادی که در حوزه صنعت حضور فعال و کاربردی دارند می‌توانند در نشست‌هایی به بررسی این چالش‌ها بپردازند و راه‌حل‌های مورد نظر خود را به دانشگاه‌ها پیشنهاد دهند.»
این استاد دانشگاه ادامه داد: «باید با استفاده از این راه‌حل‌ها تلاش کنیم مانع دوری و جدایی دانشگاه و صنعت از هم شویم؛ چراکه بزرگ‌ترین چالش حوزه مهندسی پزشکی فاصله بین صنعت و دانشگاه است که در حوزه مهندسی پزشکی به‌دلیل اهمیت این رشته چنین فاصله‌ای بیشتر تأثیر نامطلوب خود را نشان می‌دهد.»
وی اظهار امیدواری کرد این مشکلات با کمک سایر مدرسان در کشور، فعالان و نیز ماهنامه مهندسی پزشکی که اطلاع‌رسانی خوبی دارد برطرف شود و به‌زودی دروس دانشگاهی بروزرسانی شده و ارتقاء یابند.
برخی از مباحث عملی دانشگاه‌ها تنها ۲۰ درصد کاربردی هستند
مهندس «عرفان صابری» مدرس دوره‌های تعمیرات و فنی در آموزشگاه آزاد چابک تجهیز نیز افزود: «اگر در بخش کارشناسی بخواهم بگویم، درس‌های مدارهای الکتریکی و الکترونیک و آزمایشگاه‌های مدار الکتریکی و الکترونیک تا حدودی می‌توانند کاربردی باشند؛ هرچند در دانشگاه به بخش‌های عملی توجه بسیار کمی شده و بیشتر تئوری آموزش داده می‌شود.»
وی با بیان اینکه آموزش‌های تئوری اصلاً کافی نیستند؛ گفت: آزمایشگاه‌ها در نهایت مباحثی مانند سری و موازی کردن مدارها و مقدار کمی کار با مولتی‌متر را آموزش می‌دهند و در نهایت آموزش این بخش در حد مقدماتی است و فردی که بخواهد تخصصی فعالیت کند نیازمند این است که به‌طور جداگانه به دنبال آموزش‌های خارج از دانشگاه برود و آموزش ببیند.»
این مدرس با اظهار اینکه درس‌هایی مانند فیزیک‌پزشکی، مقدمه‌ای بر مهندسی پزشکی، فیزیولوژی و آزمایشگاه فیزیولوژی؛ شاید تنها ۲۰ درصد کاربردی باشند؛ توضیح داد: «در اینجا هم توضیحات کاربردی در خصوص بخش عملی واقعاً اندک است و چیزی قریب به ۷۰ درصد دانشجویان شاید نتوانند تعریف دقیقی از مبحث پیزوالکتریک یا مباحث نور و سنسورها داشته باشند یا حتی در درس اصول سیستم‌های تصویربرداری، توضیحات معمولاً همه از روی اسلاید هستند و به‌صورت کاربردی و عملی حتی برای ۲۰ درصد آن‌ها انتقال اطلاعات انجام نمی‌شود.»
مهندس صابری با اشاره به مبحث برنامه‌نویسی و درس میکروپروسسورها اظهار داشت: «شخص علاقه‌مند باید خودش شروع به یادگیری کند و به‌صورت تخصصی در خارج از مبحث دانشگاهی، تخصص یا فیلد خوبی را برای خودش رقم بزند؛ در درس تجهیزات پزشکی نیز دستگاه‌ها و عملکردشان تا جایی که شنیده‌ام و دیده‌ام، توسط اسلایدها معرفی می‌شوند.»
وی با یادآوری اینکه در مقطع کارشناسی ارشد هم مبحث بایواینسترومنت‌ها؛ می‌تواند کمی در رابطه با سنسورهای پزشکی؛ اطلاعات در اختیار دانشجویان قرار بدهد؛ گفت: «در گرایش بیوالکتریک به‌ویژه بیشتر کار با سیگنال‌گیری و تحلیل و پردازش سیگنال‌هاست که در نهایت با پایان یافتن مقطع کارشناسی ارشد؛ این مباحث هم به پایان می‌رسند.»
این مدرس در جمع‌بندی توضیحات خود افزود: «سرفصل‌های دانشگاهی؛ می‌توانند تا حدود ۲۰ یا ۳۰ درصد کمک کننده و مشوق فرد در انتخاب فیلد و حوزه کاری باشند و از لحاظ عملی متاسفانه در دانشگاه‌ها کاملاً ضعیف هستیم.»
کاربرد مباحث فنی مهندسی به دانشجویان به درستی آموزش داده نمی‌شود
مهندس «امیر یوسفی» مدرس دوره‌های فنی و تعمیرات در آموزشگاه آزاد چابک تجهیز نیز در خصوص مباحث فنی گفت: «در دانشگاه برای درس‌های فنی مهندسی و دروسی که صرفاً به مهندسی مربوط هستند؛ مباحث بسیار مفید و کاربردی را آموزش می‌دهیم.»
وی در تکمیل توضیح خود یادآور شد: «بااین‌حال؛ مشکلی که وجود دارد این است که ما کاربرد این مباحث را به نحو احسن به دانشجویان آموزش نمی‌دهیم. به‌طور مثال ما در دروس مدار منطقی یا مدارهای الکتریکی مباحث ساده‌ای مانند گره، مش، نورتون، تونن، قوانین KVL و KCL و… را داریم که در بازار کار و بخش فنی دستگاه‌ها به طور کامل از آن‌ها استفاده می‌شود. حتی در دوره‌های مربوط به تعمیرات تخصصی برد دستگاه‌ها کاربرد این مباحث را آموزش می‌دهیم.»
مهندس یوسفی با اشاره به اینکه ایران در آموزش‌های تئوری مباحث مهندسی بسیار قوی است؛ تصریح کرد: «اما متاسفانه همین آموزش‌ها را به‌طور عملی به دانشجویان ارائه نمی‌دهند. وقتی حرف از دروس سیگنال و سیستم، کنترل خطی، ریاضی مهندسی و امثال آن می‌شود، منظورمان استفاده از تک‌تک مباحث آن‌هاست.»
وی برای روشن‌تر شدن مسئله مثالی ارائه کرد و گفت: «برد دستگاهی مانند نوار قلب، کاملاً بر اساس این فرمول‌ها و مدارات طراحی می‌شود، لذا بهتر است فردی مسلط به طراحی در حین تدریس کاربرد دروس را به آن‌ها توضیح دهد زیرا زمانی این موارد در ذهن دانشجویان نقش می‌بندد و می‌توانند از آن‌ها استفاده کنند که بخش عملی آن‌ها را درک کرده باشند.»
به باور وی برای یک درس دانشگاهی در ازای هر یک واحد تئوری باید سه واحد عملی تعریف شود یا در کلاس‌های تئوری به کاربرد تک‌تک مباحث اشاره شود.
مهندس یوسفی با اظهار اینکه صرف نظر از حیطه عملی در ایران مهندسان بسیار خوب و با سوادی تربیت می‌شوند به دانشجویان توصیه کرد: «علاوه‌بر سرفصل‌های دانشگاهی به‌دنبال عملی کردن آن‌ها باشند و به دانشگاه بسنده نکنند؛ اتفاقی که متاسفانه شاهد آن هستیم این است که به مرور زمان دانشجویان به یادگیری مباحث تخصصی بی‌میل می‌شوند و اگر پای صحبتشان بنشینید متوجه می‌شوید که آن‌ها صرفا در دانشگاه حضور پیدا می‌کنند بدون اینکه بازدهی خاصی داشته باشند.»
وی تاکید کرد: «دانشجویان باید با ارزیابی نیاز بازار کار، شروع به تقویت مهارت‌های خود بکنند؛ متاسفانه شاهد تبلیغات دوره‌هایی هستیم که معمولاً شرکت‌ها و بازار کار نیازی به آن‌ها ندارند؛ نیاز کنونی بازار پایتون، آلتیوم دیزاینر، طراحی برد، تعمیرات برد و… است.»
به‌گفته این مدرس، دانشجویان در دانشگاه فرصت دارند تا مهارت‌های خود را قوی کنند زیرا پس از فراغت از تحصیل زمان بسیار محدودی برای دریافت این آموزش‌ها خواهند داشت.
دروس دانشگاهی برای دانشجویی که در رشته مهندسی پزشکی هدفمند پیش می‌رود، مؤثر هستند
در پایان نیز مهندس «صادق سیفی»، مخترع حوزه مهندسی پزشکی و مدیر فروش شرکت تراشه پرداز سیف الکترونیک گفت: «من مقطع کارشناسی را در رشته مهندسی الکترونیک تحصیل کردم؛ از سویی به طراحی ساخت بردهای الکترونیکی علاقه داشتم تا اینکه با رشته مهندسی پزشکی آشنا شدم.»
وی با بیان اینکه رشته مهندسی پزشکی برایش بسیار جذاب و جالب بوده؛ افزود: «از این‌رو چندین بار سعی کردم دستگاه سیگنال‌هایEEG ، EMG و ECG و … را طراحی کنم، اما به‌دلیل نداشتن اطلاعات کافی در این رشته؛ همه چیز برایم مبهم بود.»
مهندس سیفی در تکمیل توضیح خود گفت: «در نهایت تصمیم گرفتم برای مقطع کارشناسی ارشد در رشته مهندسی پزشکی ادامه تحصیل بدهم؛ پس از قبولی در این رشته از پایه مطالعات خود را درباره رشته مهندسی پزشکی آغاز کردم.»
این مخترع حوزه مهندسی پزشکی با بیان اینکه دانشگاه سبب شد تا اطلاعات وی در رشته مهندسی پزشکی کامل شود؛ تصریح کرد: «با بیوسیگنال و تحلیل آن‌ها با ربات‌های پزشکی و بسیاری از مباحث دیگر در این رشته آشنا شدم و توانستم در طراحی دستگاه‌ها و ساخت تجهیزات پردازش بیوسیگنال‌ها ایده‌پردازی کنم.»
وی که هم‌اکنون یک اختراع را به ثبت رسانده است و ایده‌هایی نیز در حال طراحی دارد تا در آینده آن‌ها را نیز ثبت کند؛ معتقد است: «از نظر من دروس دانشگاهی برای فردی که در رشته مهندسی پزشکی هدفمند پیش می‌رود، تاثیرگذار هستند.»
دیدگاه ها