ماشين قلب و ريه

مفاهيم پايه
ماشين قلب و ريه (heart–lung machine)، باي پس قلبي ريوي و گردش خون مکانيکي قلب و ريه ها را فراهم مي کند.

فيزيولوژي
خون، مايعي است که کار اصلي آن رساندن اکسيژن و مواد تغذيهکننده مانند گلوکز به بافتها، کمک به دفع مواد زائد (مثل دياکسيدکربن و اسيد لاکتيک) از بافتهاي بدن و دفاع در برابر ميکروارگانيسمها است. اين مايع بهوسيله پمپاژ قلب (يا ساختاري مشابه آن) به تمام قسمتهاي بدن منتقل ميشود.

چگونه کار مي کند؟
اين دستگاه تلمبهاي است که خون را به درون لوله خود طوري ميمکد که ضربات وارده به سلولهاي خوني و گويچهها به حداقل، کاهش مييابد؛ سپس خون وارد دستگاهي ميشود که آن را بهصورت لايه نازکي روي صفحات متعدد پخش ميکند تا با اکسيژن موردنياز در تماس باشد. اين قسمت دستگاه را به اصطلاح اکسيژناتور ميگويند. بنابراين ابتدا تلمبه و لولههاي پلي اتيلن استريل را که با يکديگر تشکيل يک مدار ميدهند، توسط 2 يا 3 ليتر خون هپارينه بهطور کامل پر کرده، سپس دستگاه بهکار مي افتد. نحوه کار به اين صورت است که کانولايي که داراي دهانه گشاد و ديواره نازک است به ابتداي آئورت يا شريان فمورال چپ متصل ميکنند. با در نظر گرفتن ECG و EEG بيمار، وضع قلب و جريان عصبي سلولهاي مغزي را زير نظر گرفته و اقدام به توراکوتومي ميکنند. به اين ترتيب نيمه راست قلب را باز و کانولاي مخصوص را وارد دهليز ميکنند. در اين زمان، مدار مسدود تلمبه را قطع کرده و به ترتيب يک سر لوله آن را به کانولاي دهليز راست و سر ديگرش را به آئورت و يا شريان فمورال وصل ميکنند. در همين زمان با وارد کردن هپارين، خون بيمار هپارينه ميشود. سپس پمپ را بهکار انداخته و با بستن و يا کلمپ مخصوص به دهليز راست، مانع از ورود خون به قلب ميشوند. خون از طريق آئورت به تمام قسمتهاي بدن ميرسد. اگر قرار باشد دريچه آئورت را ترميم يا تعويض کنند، با استفاده از دستگاه مخصوص خون شرياني را بهطور مستقيم وارد سوراخ هاي عروق کرونر ميکنند.

در چه مواردي به کار مي رود؟
ماشينهاي قلب و ريه سيستمهايي هستند که گردش و اکسيژنرساني و فيلتراسيون خون را به عنوان جانشين موقت براي عملکرد گردش قلبي-ريوي خون بر عهده دارند. از اين دستگاه اغلب براي عملهاي جراحي قلب باز، مانند پيوند باي پس رگ کرونري و همينطور جايگذاري دريچههاي مختلف قلب استفاده مي شود که در آن جراحي نيازمند عمل بدون خون ريزي است. در بعضي موارد نيز واحد باي پس قلبي ريوي، براي اکسيژنرساني غشايي فوق مادي در بيماران با سندرم وقفه تنفسي و يا عملکرد ناکافي تنفسي استفاده ميشود که از نتايج پنوموني و يا استنشاق دود هستند.

اجزاي دستگاه
اين دستگاه علاوه بر اجزاي ذکر شده در بالا شامل پمپ شرياني، پمپ برگشتي شرياني، يک يا دو پمپ مکش، پمپ هواگير شرياني، پمپ قلبي و يک واحد برگشتي است. اجزاي تصفيه نيز اغلب شامل مبادله کننده گرمايي اکسيژن، اندوخته کننده برشهاي قلبي، فيلترهاي خوني و همينطور لولهها است. شيوه تزريق، داخل سياهرگي و يا تزريق مستقيم داخل دهليز راست است که اين عمل براي جلوگيري از لختهشدن خون در حال گردش در دستگاه قلبي ريوي انجام ميگيرد.

منبع
http://bme711.ir