عليرغم تحريم ها، به سوي بازارهاي صادراتي

درد مضاعف بيماران در نظام سلامت کي به پايان ميرسد؟
سخنان معاون درمان وزارت بهداشت در همايش دفاتر بازرسي و ارزيابي عملکرد دانشگاه هاي علوم پزشکي، درباره دريافت وجوه غيرمتعارف از بيماران و پيشنهاد خدماتي به بيماران که نيازي به آن ندارند و نيز ارجاع بيماران به شرکتهاي تامينکننده تجهيزات پزشکي در خارج از بيمارستان، رازي را برملا نکرد. همچنين تاکيد ايشان بر تقويت بازديد و نظارت دفاتر بازرسي و تهديد به کاهش اعتبار و حتي تعطيلي اين واحدها، اميدي به پايان گرفتن اين رفتارها بر نمي انگيزد، زيرا اين گونه انتقادها از جانب مسئولان و خط و نشان کشيدن هايي که اغلب به تناسب حال و هواي لحظه و ترکيب حاضران در يک نشست بيان مي شوند هر از چندگاهي تکرار ميشود و بيش از آن که نقطه آغاز تغيير و تحول باشند، به عادي سازي آن پديده مورد انتقاد ميانجامند.
نمونه اي بارز از اين دست، برخورد مسئولان وزارت آموزش و پرورش با پديده دريافت شهريه هنگام ثبت نام دانش آموزان است که همه ساله، يک ماه پيش از ثبت نام تا يک ماه پس از آن، با شدت و تاکيد هر چه تمامتر از رايگان بودن ثبت نام و برخورد قانوني با متخلفان سخن ميگويند و در عمل مديران مدارس، بي هيچ نگراني، کار خودشان را ميکنند و حتي شهريه ها را با بالارفتن تورم، بالاتر هم ميبرند!
مساله وقتي نگران کننده تر ميشود که شاهد کاهش سرمايه اجتماعي در جامعه و از ميان رفتن قبح رفتارهاي سوداگرانه هستيم.
بعضي پزشکان و مديران مراکز درماني درآمد خود را با همکارانشان در اروپا و آمريکا مقايسه ميکنند و به اين باور ميرسند که خدمات خود را مفت ارايه مي دهند. شايد بتوان به آنها حق داد، اما آنها فراموش ميکنند که مراجعه کنندگان و بيماران نيز در مقايسه با همتايان غربي خود، به مراتب کمتر حقوق و دستمزد ميگيرند و درصد بالايي از طبقه متوسط – حتي مهندسان – اکنون زير خط فقر به سر ميبرند.
گذشته از اين ها همانطور که از سخن معاون درمان وزارت بهداشت شنيده ميشود، ارائه خدماتي که نه بيمار نياز به آن دارد و نه معمولا آن پزشک صلاحيت انجام آن را دارد، «ميتواند آسيب هايي به مراتب بيشتر از گرفتن زيرميزي» به بيمار بزند.
چنين رفتاري، سوءاستفاده از جايگاه پزشکي و اعتماد بيماران و خانواده هاي مضطرب آنهاست. تحميل هزينه و تن دادن به عمل غيرضروري، چيزي جز تحميل رنج و درد و هزينه و فشار رواني بر بيمار و خانواده او به خاطر بهره مندي بيشتر پزشکان و مديران مراکز درماني نيست.
اينها نشانه هايي از زوال اخلاق در جامعه پزشکي ايران است که متاسفانه در فضاي فساد گسترده در کشور چندان غيرمعمول به نظر نميرسد، بيچاره بيماراني که در حال تحمل درد بيماري، آنها را به چشم طعمه مينگرند و هزينهه اي مضاعفي هم به آنها تحميل ميشود.
بي انصافي است اگر پزشکان را عامل اين مشکلات بدانيم و نقش برنامه ريزان و سکانداران اقتصاد و فرهنگ جامعه را از نظر دور بداريم. اين بحرانها در بستر سيستم اقتصادي-اجتماعي معين و در شرايط معين و نيز در نظام سلامت شکل ميگيرند. آيا اين درد مضاعف در نظام سلامت پايان ميگيرد؟
کاش جناب معاون وزير معلوم ميکردند، تا چه تاريخي بايد منتظر برچيده شدن مشکلاتي باشيم که ايشان به درستي برشمرده اند.
مدير مسئول
صائب ماکويي