پزشکي شخصي فرادقيق، مؤثر و کم هزينه

سومين کنگره بين المللي پزشکي شخصي با حضور جمعي از متخصصان داخلي و خارجي از 24 تا 26 بهمن ماه در سالن همايش هاي صدراي دانشگاه علوم پزشکي بقيه الله (عج) برگزار شد.

دکتر محمدعلي صارمي، دبير علمي سومين کنگره بين المللي پزشکي شخصي ايران در افتتاحيه اين کنگره با اشاره به اينکه محورهاي اصلي اين کنگره، بيماري هاي قلبي عروقي، سرطانها، نازايي و ناباروري با رويکرد پزشکي شخصي است، ادامه داد: پزشکي شخصي رويکردي مفهومي از پزشکي نوين است که در آن پيشگيري، تشخيص، درمان و مراقبت از بيمار بر اساس ويژگي هاي منحصربه فرد خود شخص انجام ميگيرد.
او با اشاره به اينکه با توجه به ژنوم منحصربه فرد و محيط زندگي متفاوت هر بيمار براي ايشان بايد درمان متفاوتي داشته باشيم، گفت: درگذشته براي همه بيماران با يک بيماري مشابه روش درماني يکساني استفاده ميشد ولي امروزه مشخص شده براي افراد مختلف بايد روش هاي درماني منحصربه فرد خود شخص را به کاربرد.
صارمي با بيان اينکه افراد با بيماري يکسان بر اساس پزشکي شخصي بايد درمان هاي متفاوتي داشته باشند، افزود: اطلاعات باليني، پيراپزشکي، ژنومي و شرايط پيراموني و محيطي فرد و نوع بيماري همه اين ها منجر به اين ميشود که راهکار مفيد درماني را بتوان براي آن بيمار ارائه داد.
او ادامه داد: بنابراين پزشکي شخصي محدود به ژنتيک نيست. اين تعريف اشتباه از سوي متخصصان و پزشکان همکار ايجاد شده است که بايد در ذهن مردم اصلاح شود.
دبير علمي سومين کنگره بين المللي پزشکي شخصي ايران تأکيد کرد: بر اساس پزشکي شخصي، درمان بيماران هدفمند خواهد شد و علاوه بر کاهش هزينه ها، عوارض درمان نيز کاسته ميشود که اين مسئله در اقتصاد سلامت بسيار حائز اهميت است و اميدواريم با اجراي هر چه بهتر موضوع پزشکي شخصي و فرهنگسازي آن شاهد ارتقاء و اجراييشدن هرچه بيشتر آن باشيم.
او افزود: در پزشکي شخصي بر حسب بانک اطلاعات چهار حوزه اشاره شده هر فرد، داروي مناسب با دوز مناسب در زمان مناسب و براي فرد مناسب انتخاب ميشود.
صارمي با اشاره به افزايش بار بيماري هاي قلبي عروقي، ادامه داد: ژنتيک و شرايط محيطي در بروز بيماري هايي همچون سرطان، نازايي و قلبي عروقي تأثيرگذار است که با توجه به پزشکي شخصي ميتوان اقدامات مؤثر در پيشگيري و درمان مناسب اين قبيل بيماران انجام داد.
دبير علمي سومين کنگره بينالمللي پزشکي شخصي ايران، گفت: از طريق پزشکي شخصي ميتوان اطلاع يافت که امکان ابتلا به سرطان در فرد چقدر فرد است و در صورت ابتلا، تشخيص زودهنگام و درمان به موقع و مناسب که سازگار با بدن آن بوده و بهترين نتيجه را به همراه خواهد داشت را پيشنهاد داد.

او با اشاره به اينکه پزشکي شخصي تحولي عظيم در حوزه جنبه هاي مختلف سلامت شامل پيشگيري، تشخيص و درمان بر اساس يافته هاي مولکولي و ژنتيکي هر فرد  است، اظهار کرد: در اين روش افراد، خدمات پزشکي متناسب با مشخصات خود را دريافت ميکنند.
صارمي افزود: اين رويکرد تحت عنوان پزشکي فرادقيق نيز ناميده ميشود و در اين روش افراد، سرويس پزشکي متناسب با شرايط و مشخصات خود را خواهند داشت.
دبير علمي سومين کنگره بينالمللي پزشکي شخصي در پايان درمورد کنگره امسال نيز گفت: برگزاري جشنواره ابداع و اختراعات درحاشيه اين کنگره از قدمهاي مثبت بود. همچنين برگزاري دور دوم جشنواره نقاشي کودک و نوجوان در دور پيشين ما را به اين نتيجه رساند که در دور بعدي هم تکرارش کنيم.

سرطان کولون با پزشکي شخصي قابل پيشگيري است
دکتر ليلا صادقي، عضو هيئت علمي دانشگاه علوم پزشکي شهيد بهشتي در حاشيه سومين کنگره بينالمللي پزشکي شخصي، اظهار کرد: امروزه پزشکي شخصي به حوزه هاي مختلف تشخيصي و درماني راه يافته که يکي از موارد آن در حيطه سرطان است که البته سرطانهاي شايع در اين زمينه بيشتر موردبحث قرارگرفته است.
او افزود: پزشکي شخصي شاخه اي از درمان سرطان به شمار ميرود و در کشور ما تلاشهاي زيادي صورت گرفته که درمانهاي اختصاصي تري براي اين بيماران ارائه شود تا علاوه بر منفعت بيشتر بيمار، هزينه هاي درماني کمتر و اثربخشي بيشتر را نيز شاهد باشيم.
عضو هيئت علمي دانشگاه علوم پزشکي شهيد بهشتي ابراز اميدواري کرد که با اقدامات بيشتر توسط پزشکي شخصي در درمان سرطان، موفقيت هاي فراواني حاصل شود. صادقي در ادامه خاطرنشان کرد که استفاده از اين روش درماني عوارض بسيارکمي داشته و ميتوان در ايران از اين روشها بهره مند شد.
صادقي تأکيد کرد: امروزه سرطان کولون يکي از شايعترين سرطان ها در دنيا به شمار ميرود و چهارمين سرطان شايع است که متأسفانه آمار آن در کشور ما نسبت به گذشته بيشتر نيز شده است.
او اظهار کرد: بخشي از افراد به صورت ارثي مبتلا به اين بيماري ميشوند و وراثت ميتواند نقش 10 تا 15 درصدي در اين زمينه ايفا کند. به عبارتي حدود 15 درصد افرادي که مبتلا به سرطان کولون ميشوند سابقه ژنتيکي و خانوادگي در ابتلا به اين بيماري دارند.
عضو هيئتعلمي دانشگاه علوم پزشکي شهيد بهشتي با اشاره به علائم هشداردهنده سرطان کولون گفت: مشاهده خون در مدفوع، کاهش وزن ناگهاني، تغيير اجابت مزاج، دردهاي شکمي و کاهش قطر مدفوع از نشانه هاي اين سرطان به شمار ميرود که با غربالگري و تشخيص به موقع ميتوان از ابتلا به آن جلوگيري کرد.
او در انتها افزود: انجام غربالگري از 50 سالگي به بعد بايد جدي گرفته شود که اين مسئله در افراد داراي سابقه فاميلي و خانوادگي سرطان بايد با حساسيت بيشتري پيگيري شود و زودتر انجام گيرد.

هزينه سنگين به کارگيري
 پزشکي شخصي مانعي بزرگ
در مسير گسترش آن 
دکتر ابراهيم متوليان، معاون دانشگاه علوم پزشکي بقيه الله (عج)، در مراسم سومين کنگره بينالمللي پزشکي شخصي، گفت: بيشتر از يک دهه از عمر اين رشته نميگذرد و خوشبختانه طي 5 سال گذشته اقدامات بزرگي در اين راستا صورت گرفته و دانشگاه علوم پزشکي بقيه الله (عج) قطب پزشکي شخصي به شمار ميرود.
او افزود: پزشکي شخصي درمان هدفمند بيماريها را به همراه دارد ولي درحالحاضر نگراني هايي در زمينه تأمين هزينه هاي تشخيص وجود دارد و بايد حمايت هاي اقتصادي بودجه اي در اين زمينه انجام شود تا پروژه بر زمين نماند.
متوليان ادامه داد: هرچند از طريق درمان با پزشکي شخصي بخشي از هزينه جبران ميشود ولي بايد در زمينه تشخيص، بودجه لازم در نظر گرفته شود.
او گفت: درمانهاي شايعي همچون ديابت از طريق پزشکي شخصي ميتواند به خوبي صورت گيرد و براي افراد مختلف داروهاي متفاوتي بر اساس ژنوم آنها ارائه داد.
معاون دانشگاه علوم پزشکي بقيه الله (عج) گفت: بر اساس اين طب، براي افراد درمان يکساني نداريم و اين مسئله در آينده درمان هدفمند بيماري را به همراه دارد.
متوليان افزود: پزشکي شخصي پزشکي فرادقيق به شمار ميرود و بيماري هايي همچون مشکلات قلبي عروقي با توجه به اين طب ميتوانند به خوبي درمان شوند.
معاون دانشگاه علوم پزشکي بقيه الله (عج)، گفت: باوجود اينکه پزشکي شخصي به کاهش هزينه هاي درمان کمک ميکند اما هزينه هاي تشخيص در پزشکي شخصي بسيار زياد است. همانطور که نقش اين رشته در نظام سلامت افزايش پيدا ميکند و تحقيقات علمي به توسعه پزشکي شخصي کمک ميکند بايد تحقيقاتي درمورد کاهش هزينه هاي استفاده از پزشکي شخصي هم انجام شود. در غير اين صورت اين رشته نميتواند به گسترش يابد و حتماً متوقف خواهد شد.
او افزود: شرکتهاي دارويي با فعاليت در اين زمينه ميتوانند حتي در حوزه پيشگيري از بيماري ها وارد عمل شوند و دانشگاه علوم پزشکي بقيه الله (عج) به عنوان قطب پزشکي شخصي در نيروهاي مسلح تلاش کرده درجهت توليد دستگاه هاي موردنياز و انجام تحقيقات در حوزه تربيت نيروهاي انساني و تعامل با شرکت هاي خارجي اقداماتي انجام دهد.

                                                                                                                                              پزشکي شخصي به دنبال حل ناباروري
دکتر محمدرضا صادقي، رئيس پژوهشگاه ابنسينا نيز طي سخناني کوتاه درمورد تأثير پزشکي شخصي در درمان ناباروري گفت: يکي از موضوعات مهم در ارتباط با پزشکي شخصي سرعت پيشرفت اين رشته در حوزه درمان ناباروري است. شايد يک دليل اين امر هزينه هاي زياد درمان ناباروري باشد.
او ابراز اميدواري کرد که با ايجاد بيومارکرها بتوان به پرسش هاي موجود در حوزه ناباروري پاسخ داد. صادقي افزود: محققان به دنبال آن هستند که بيومارکرهايي که احتمال باروري سالم را بيشازپيش ميکنند پيدا کرده و توسعه دهند.

تحقيقات بومي پزشکي شخصي را گسترش دهيد
دکتر محمدحسين صنعتي، معاون پژوهشي پژوهشگاه ملي مهندسي ژنتيك و زيستفناوري در افتتاحيه اين همايش گفت: پزشکي شخصي موضوعي ارزشمند براي ماست و اميدواريم در آينده اين رشته نقش گستردهتري در نظام سلامت ايفا کند. از سه سال پيش برگزاري اين همايش به همت دکتر هوشمند آغاز شد. دانش افزايي و گسترش اطلاعات فعالان اين حوزه از دستاوردهاي اين کنگره است اما بيشترين دانش و اطلاعاتي که در اين کنگره ارائه ميشود از کشورهاي خارجي وارد کشور ميشود و خاستگاه داخلي ندارد.
او افزود: انتقال دانش به داخل کشور کافي نيست. درکل بيش از سه مورد مطالعات نسلي تحقيقات ديگري در زمينه پزشکي شخصي انجام نشده است و به همين دليل تأکيد ميکنم که تحقيقات در اين حوزه بايد توسعه پيدا کند تا پزشکي شخصي در کشور براساس اطلاعات و تحقيقات داخلي شکل بگيرد. تنها در اين صورت ميتوان پلتفرمي از داده ها و دستاوردهاي تحقيقات در اين رشته را شکل داد تا پزشکي شخصي گسترش پيدا کند.
به گفته صنعتي بسياري از آزمايش هايي که در اين رشته انجام ميشود براساس اطلاعات کشورهاي خارجي است و همين موضوع ميتواند اثرگذاري نتايج را کم کند.
او بيان کرد: ارتباط پزشکي شخصي با تشخيص و درمان موضوعي گنگ و مبهم است و بايد با تدوين راهنماهاي باليني مشخص شود. در اين صورت پزشکان ميتوانند به اين جمعبندي برسند که براي تشخيص يا درمان يک بيماري چه روش هايي در حوزه پزشکي شخصي را ميتوان پيشنهاد يا تجويز کرد. افرادي که مجموع اطلاعات و نتايج پايان نامه ها را جمع آوري ميکنند و براساس آن مقاله ارائه ميدهند بايد توجه داشته باشند که اين داده ها چندان قابل اعتماد نيستند.
معاون پژوهشي پژوهشگاه ملي مهندسي ژنتيك و زيست فناوري افزود: نبود سياستگذاري ملي در اين زمينه نيز به خوبي احساس ميشود. طي سالهاي گذشته متخصصان زيادي در حوزه پزشکي شخصي تربيت شدند. سياستگذاري ملي ميتواند اين نيروي فعال را به سمت درست هدايت کند و ما را به جايي برساند که در چندين سال آينده از نتايج تحقيقات بومي و داخلي براي توسعه اين رشته و به کارگيري آن براي درمان بيماري استفاده کنيم.

تمرکز پزشکي شخصي بر درمان بيماريهاي شايع
پروفسور فريدون عزيزي، فوق تخصص غدد و عضو هيئت علمي دانشگاه علوم پزشکي شهيد بهشتي نيز به عنوان آخرين سخنران افتتاحيه به روي سن آمد.
او سخنانش را اينگونه آغاز کرد: براي بررسي و تحقيق در حوزه پزشکي شخصي، متخصصان علوم پايه بايد باهم هماهنگ شوند تا الگوهاي بهتري براي مراقب از سلامت هر فرد را تهيه کنند. اينکه گروه هاي تحقيقاتي اطلاعات و دستاوردهايشان را باهم به اشتراک بگذارند ميتواند کمک کننده و اثربخش باشد.
عزيزي افزود: تلاش پزشکي شخصي، درمان بيماري هاي شايع است. براي مثال بيماري ديابت به شکلي است که به سختي ميتوان چشمانداز وضعيت اين بيماري را در يک دهه آينده پيشبيني کرد. پزشکي شخصي کمک ميکند که با پيش بيني هاي دقيق، امکان ابتلا و طولاني شدن بيماري را کاهش دهيم. جمع آوري اطلاعات بيماران، واکنش آنها به دارو و ميزان تأثيرگذاري ميتواند در اين راه به ما کمک کند.
او ادامه داد: 20 سال است که در پژوهشکده غدد درونريز و متابوليسم، طرح تحقيقاتي را بر روي گروهي از مردم ساکن شرق تهران اجرا ميکنيم و اطلاعات ژنومي کاملي از آنها داريم. مجموعه داده هايي که از اين سري تحقيقات به دست ميآيد منبع کاربردي براي توسعه پزشکي شخصي است و به نظر ميرسد که کاملترين مجموعه اطلاعاتي در ميان کشورهاي آسياي غربي باشد.

در پايان اين همايش از پرفسور فريدون عزيزي، رئيس پژوهشكده غدد درونريز و متابوليسم دانشگاه علوم پزشكي شهيد بهشتي، پرفسور آريا ماني، پرفسور Olaf Riess رئيس انجمن ژنتيک پزشکي و ژنوم کاربردي دانشگاه توبينگن آلمان تقدير شد.