سلول درمانی و کاربرد آن در حوزه سلامت

سلول درمانی یا Cell Therapy، نوعی روش درمانی با استفاده از سلول‌های بنیادی و سلول‌های زنده است که باعث بهبود بیماری‌های سخت و انواع سرطان‌ها می‌شود. در این درمان، سلول‌های زنده یا سلول‌های بنیادی به بیمار تزریق شده تا جایگزین سلول‌های آسیب دیده شوند و بیماری را کاهش دهند. این سلول‌ها به دو دسته سلول‌های پرتوان و چند توان تقسیم بندی شده و هر کدام از آن‌ها قابلیت تبدیل شدن به نوع خاصی از سلول‌ها در بدن را دارند. البته سلول‌های چند توان تا حدودی محدودتر از سلول‌های پر توان بوده و نمی‌توانند به انواع زیادی از سلول‌ها تبدیل شوند. به طور مثال، سلول‌های T شکل می‌توانند به عنوان سلول‌های ایمنی به بدن تزریق شده و به کمک سلول‌های واسطه به مبارزه با سلول‌های سرطانی بپردازند. در واقع این سلول‌ها در دوران شیمی درمانی و روش‌های درمانی تومورهای سرطانی بسیار مؤثر خواهند بود.
در گذشته سلول درمانی به صورت آزمایشگاهی و بر روی حیوانات آزمایش می‌شد اما در قرن بیستم به منظور مبارزه با سرطان خون و پذیرش قطعی اندام‌های پیوندی در بدن بیمار مورد استفاده قرار گرفته و نتایج بسیار مطلوبی نیز حاصل شده است. با توسعه سل تراپی ، امروزه می‌توان از این روش در درمان بیماری‌های استخوانی و پیوند استخوان استفاده کرد. برای درمان چنین بیماری‌هایی با روش سل تراپی، سلول‌های زنده از بدن فرد بیمار یا یک فرد سالم گرفته شده و به صورت هدفمند کشت می‌شوند. سپس در زمان درمان به بدن بیمار تزریق شده تا در محل آسیب دیده لانه گزینی کنند یا به سلول‌های دیگری تبدیل شده و زمینه رشد سلولی را فراهم کنند. با استفاده از سلول درمانی، می‌توان به طور قطع بیماری‌های صعب العلاج را درمان کرده و بیمار را بهبود بخشید.

انواع سلول درمانی یا سل تراپی

امروزه با پیشرفت علم، انواع مختلفی از سل تراپی برای درمان بیماری‌های مختلف قابل انجام است. به طور کلی حدود ۸ هزار تکنیک سل تراپی در بیمارستان‌ها و آزمایشگاه‌ها انجام می‌شود که به کمک آن‌ها می‌توان بیماری‌های زیادی نظیر سرطان خونی، ترمیم گلبول‌های سفید خون و بیماری‌های مرتبط با پلاکت خون را درمان کرد. همچنین پیوند سلول‌های بنیادین جهت خون‌سازی و ایجاد مغز استخوان، جزو تکنیک‌های رایج سلول درمانی هستند.
البته سل تراپی نیز مانند هر درمان دیگری دارای دسته بندی متفاوتی است. این دسته بندی‌ها بر اساس قدرت سلول‌های مورد استفاده جهت درمان، انجام شده و به دو گروه بزرگتر سلول‌های پرتوان و چند توان نیز تقسیم شده‌اند. البته تمامی این سلول‌ها از بافت‌های بدن برداشت شده و در آزمایشگاه توسعه داده شده‌اند.

انواع سلول‌های بنیادی پرتوان
سلول‌های جنینی
این نوع سلول‌ها یکی از پرتوان‌ترین نوع سلول‌های بنیادین هستند که در محیط ایزوله آزمایشگاهی از جنین دریافت شده و در آزمایشگاه کشت می‌شوند. سلول‌های جنینی توانایی زیادی در بازسازی هر نوع سلول در بدن را داشته و می‌توانند به سرعت تکثیر شوند. البته استفاده از این نوع سلول‌های بنیادی مشکلاتی نظیر عدم تطابق با سلول‌های بیمار را داشته که ممکن است منجر به واکنش و مقابله از طرف سیستم ایمنی بدن شود.

سلول‌های القایی بزرگسالان
سلول درمانی با استفاده از سلول‌های بنیادی بزرگسالان به صورت القایی و بازنویسی سلول انجام می‌شود. در واقع برای سل تراپی از این طریق، نیاز است تا نمونه سلول‌های ناحیه مورد نظر از بدن فرد برداشت شده و سپس با استفاده از دستکاری DNA به سلول‌های پرتوان تبدیل ‌شوند. بازدهی این نوع درمان به نسبت سلول‌های جنینی بالاتر است زیرا سلول‌های فرد بزرگسال از بدن خود فرد برداشت شده و با بافت بدن بیمار کاملا منطبق و هماهنگ هستند. همچنین در ابتدای درمان، سرعت عمل بسیار مناسبی دارند اما در ادامه درمان، از نرخ بازدهی سلول‌ها کاسته می‌شود. دلیل این امر نیز، مسن بودن سلول‌های القایی و همچنین اختلال در دستکاری‌های ژنتیکی آن‌ها است. در واقع ایجاد تغییرات در DNA سلول مسن بسیار دشوارتر از سلول بنیادی جنینی است و حجم بسیاری از سلول‌های نمونه به همین دلیل می‌میرند. همچنین سلول درمانی به این روش نیز ممکن است باعث جهش ژنتیکی در سلول شود.

انتقال هسته سلول‌های بنیادی 

در این روش درمانی سل تراپی، هسته سلول‌های فرد بالغ در محیط آزمایشگاهی برداشت شده و به سلول تخمک فرد بیمار انتقال داده می‌شود. برنامه نویسی سلول در این روش بسیار ساده‌تر بوده و می‌توان سلول پرتوان مناسبی ایجاد کرد. زیرا در این نوع درمان، سلول‌ها از بدن خود فرد بوده و کاملاً هماهنگ و منطبق هستند و به هیچ وجه احتمال واکنش سیستم ایمنی بدن وجود ندارد. همچنین این درمان برای افرادی که دچار اختلال در میتوکندری هستند نیز مناسب است زیرا از میتوکندری فرد اهدا کننده نیز می‌توان به عنوان جایگزین استفاده کرد. البته انجام چنین درمانی کمی دشوارتر است و تنها در پستانداران قابل انجام خواهد بود.

سلول‌های جنینی پارتنوژنتیک 
این روش نیز با استفاده از تخمک‌ها انجام می‌شود اما دیگر خبری از هسته سلولی و اسپرم نیست. برای درمان کردن تخمک‌ها در این روش، از مواد شیمیایی خاصی استفاده می‌شود که باعث بارور شدن و تولید جنین می‌شود. بنابراین، سلول‌های بنیادی جنینی از این جنین به دست می‌آیند. سلول درمانی با این روش بسیار کارآمد است، زیرا سلول‌های جنینی به دست آمده از نظر ژنتیکی همانند ژنتیک جنین طبیعی در بدن زنان خواهد بود و می‌توان از آن‌ها برای درمان بسیاری از بیماری‌ها استفاده کرد.

انواع سلول‌های بنیادی چند توان سلول‌های خون ساز 
این نوع سلول‌های بنیادی به منظور ترمیم و نوسازی انواع سلول‌های خونی در بدن مورد استفاده قرار می‌گیرند و می‌توانند به انواع سلول‌های خونی تبدیل شوند. این نوع سلول‌ها، از خون فرد بیمار، نمونه مغز استخوان و خون موجود در بند ناف برداشت شده و در آزمایشگاه کشت می‌شوند.

سلول‌های مزانشیمی
این نوع سلول‌های چند توان به منظور سلول درمانی بیماری‌ها و مشکلات سلولی در استخوان‌ها، غضروف‌ها، ماهیچه‌ها و سلول‌های چربی مغز کاربرد دارند. برای به دست آوردن سلول‌های بنیادی مزانشیمی، از نمونه‌های مغز استخوان، چربی مغز و بند ناف استفاده ‌می‌شود.

سلول‌های عصبی 

سلول‌های عصبی نیز جزو سلول‌های چند توان هستند و از نواحی خاصی از مغز پستانداران برداشت می‌شوند. اما تعداد این سلول‌ها بسیار محدود است و همین امر، کار اصلاح ژنتیکی را سخت‌تر خواهد کرد. همچنین این سلول‌ها تنها مختص به خود فرد بوده و امکان نمونه گیری از فردی دیگر وجود ندارد. هدف از برداشت این سلول‌های بنیادی، استفاده از آن‌ها به عنوان ترمیم کننده سلول‌های عصبی مغز و سلول‌های حمایت کننده مغز است.

سلول‌های اپیتلیال 
این نوع سلول‌های چند توان نیز به منظور تولید و ترمیم سلول‌های قرنیه چشم مورد استفاده قرار می‌گیرند. اما برای به دست آوردن آن‌ها به سلول‌های تشکیل دهنده پوست و پوشش داخلی دیواره‌های معده و روده نیاز است.

رابطه بین سلول درمانی و ژن درمانی
سل تراپی و ژن درمانی، هر دو روش‌های بسیار کارآمدی در درمان بیماری‌های ژنتیکی هستند و می‌توانند با جایگزین کردن سلول‌های جدید و سالم، به جای سلول‌های تخریب شده و معیوب، علائم بیماری را به راحتی کاهش دهند. علاوه بر این در درمان سرطان‌ها نیز مؤثر بوده و می‌توانند به از بین بردن پروتئین‌های مولد سلول‌های سرطانی کمک کنند. ژن درمانی به منظور اصلاح و انتقال ماده ژنتیکی به سلول‌های هدف انجام شده و سلول درمانی با استفاده از سلول‌های بنیادی، برای جایگزینی سلول‌های اصلاح شده و سالم با سلول‌های معیوب انجام می‌‌شود. استفاده از هر دو روش درمانی در کنار یکدیگر باعث می‌شود تا بتوان ژن‌های مناسبی را در سلول‌های بنیادی قرار داده و سلول‌های حاوی پروتئین و توالی ژنوم خاص ایجاد کرد.

سلول‌های بنیادی می‌توانند با استفاده از تکنیک‌های سل تراپی به بدن بیمار منتقل شده و سلول‌های خاصی را تولید و تکثیر کنند. بنابراین سلول درمانی با سلول‌های بنیادی می‌تواند در درمان بسیاری از بیماری‌ها مؤثر باشد. اما اگر ژن‌های بخصوص وارد سلول‌های بنیادی شوند، اثربخشی درمان بسیار بیشتر خواهد شد. برای انتقال ژن‌ها در سلول بنیادی نیز می‌توان از روش‌های تزریق مستقیم یا کشت در سلول استفاده کرد.

درمان با استفاده از ترکیب ژن درمانی و سلول درمانی
همانطور که گفته شد، با استفاده از ژن درمانی و سل تراپی به طور همزمان، می‌توان بسیاری از بیماری‌های لاعلاج و سخت را درمان کرده و به درمان ژن‌های معیوب سلولی پرداخت؛ بسیاری از بیماری‌هایی که با روش‌های دیگر پزشکی غیر قابل درمان بوده یا برای درمان آن‌ها نیاز به صرف وقت و هزینه بالا است. به عنوان مثال، می‌توان به جهش‌های ژنتیکی ایجاد شده در بافت‌های بدن نظیر مغز استخوان اشاره کرد که با استفاده از اصلاح ژنتیکی و سل تراپی قابل درمان است. البته نوع جهش‌های ژنتیکی در هر فرد و با توجه به نوع بیماری، ممکن است به صورت متفاوت رخ داده و برای درمان آن، هدف گذاری متفاوتی نیاز باشد. اما با استفاده از سل تراپی و ژن درمانی، می‌توان به راحتی سلول‌های مورد نیاز را ایجاد کرده و بیماری را درمان کرد.

بیمارانی که به هموفیلی مبتلا هستند، دچار جهش سلولی در خون شده و لخته‌های خونی در بدن آن‌ها ایجاد می‌شود. حال فرض کنید که فردی دچار بیماری هموفیلی نوع A و فرد دیگری دچار بیماری هموفیلی نوع B است. در هموفیلی نوع A، سلول خونی در فاکتور ۸ ژنوم خود دچار جهش شده و در هموفیلی نوع B، سلول خونی در فاکتور ۹ ژنوم خود دچار جهش می‌شود. در چنین حالتی با استفاده از سلول‌های بنیادی و اصلاحات ژنتیکی، می‌توان سلول‌های جایگزینی را ایجاد کرده که تنها با هدف درمان و رفع اختلالات مورد نظر عمل کنند تا بیماران درمان شوند.
در کنار این موارد، علائم و اثراتی نیز در زمان بیماری ایجاد شده که به کمک سلول درمانی و ژن درمانی قابل رفع هستند. به طور مثال، سلول‌های جهش یافته بیماری هموفیلی، در کنار فعالیت‌های مخرب خود، نوعی پروتئین غیر فعال نیز ترشح کرده که باعث اختلال در واکنش دهی مناسب سیستم ایمنی بدن می‌شود. بیماری‌های دیگری همچون سرطان، دیابت، پارکینسون، رماتیسم و … نیز چنین علائم و اثراتی را ایجاد می‌کنند. پس بهترین راه برای درمان چنین حالتی، استفاده از سل تراپی و ژن درمانی است. زیرا می‌توان به کمک آن‌ها سلول‌های مخرب را محدود کرده، جریان خون به سمت آن‌ها را مسدود کرده و واکنش‌های سیستم ایمنی بدن نسبت به آن‌ها را بهبود بخشید.

مزایای استفاده از سلول درمانی
امروزه استفاده از سل تراپی در درمان بسیاری از بیماری‌ها کاربرد داشته و می‌توان بسیاری از بیماری‌ها را با استفاده از این نوع روش درمانی بهبود بخشید. البته تحقیقات بر روی سلول‌های بنیادی و نحوه استفاده از آن‌ها در درمان بیماری‌های صعب العلاج و پرهزینه همچنان ادامه دارد و در سال‌های آتی شاهد توسعه بسیار این نوع درمان خواهیم بود.
برای انجام درمان سل تراپی، نیاز به نمونه برداری از سلول‌های بنیادی است تا بتوان آن‌ها را در محیط آزمایشگاهی کشت داده و با استفاده از تغییرات ژنتیکی، به سلول مورد نظر برای درمان بیماری تبدیل کرد. سلول‌های بنیادی، به طور طبیعی در بدن هر فرد وجود داشته و در هر ناحیه و اندام، نوع خاصی از آن‌ها وجود دارد. این سلول‌ها به طور طبیعی در بدن فعالیت کرده و وظیفه ‌ترمیم بافت‌های آسیب دیده و سلول‌های مرده را بر عهده دارند و در به تأخیر انداختن پیری مؤثر هستند
اما به کمک علم  سلول درمانی می‌توان سلول‌های بنیادی را اصلاح و تقویت کرد تا در درمان بیماری‌های مختلف مؤثر باشند. از جمله مزایای استفاده از سلول‌های بنیادی و درمان با استفاده از سل تراپی، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• زمینه‌های پزشکی احیا کننده و کلونینگ درمانی
• درمان بیماری‌هایی نظیر سرطان، اسکیزوفرنی، بیماری آلزایمر، پارکینسون، صدمات نخاعی و دیابت
• رشد سلول‌های اندام‌ها و ارگانهای حیاتی بدن با استفاده از سلول‌های بنیادی و پیوند آن‌ها در بدن بیمار
• کمک به تحقیقات پزشکی در خصوص رشد سلول‌های جنین و جلوگیری از پیری و مرگ
• ساخت انواع داروهای مورد نیاز برای درمان بیماری‌های خاص با استفاده از سلول درمانی
• بررسی انواع داروها بر روی نمونه‌های سلول‌های بنیادی برای بررسی و تحلیل درمانی و شناسایی عوارض و مشکلات احتمالی آن‌ها
• انجام تحقیقات به منظور شناسایی راه‌های طبیعی جهت جلوگیری از پیری و کسب عمر طولانی
• کشف راه‌های جدید برای ایجاد تأخیر در فرسایش سلولی
• احتمال بالای پذیرش سیستم ایمنی بدن در استفاده از سلول‌های بنیادی برداشت شده از بدن بیمار
• استفاده از سل تراپی به منظور ایجاد تأخیر در فعالیت سلول‌های مخرب و جهش یافته
• انجام باروری‌های مصنوعی و تولد جنین‌های آزمایشگاهی برای استخراج سلول‌های بنیادی جنینی و تست انواع روش‌های درمانی ژنتیکی و سلولی بر روی آن‌ها
• تحقیقات به منظور کشف راه‌های جلوگیری از تولدهای غیر طبیعی و کاهش نقص عضو در نوزادان
• کاهش احتمال تولد جنین همراه با بیماری‌های مادرزادی
• تبدیل سلول‌های بنیادی به انواع سلول‌های مورد نیاز در بدن و ایجاد تطبیق پذیری بالاتر از حالت طبیعی جهت جلوگیری از ایجاد دوباره اختلال

معایب استفاده از سلول درمانی
سل تراپی نیز مانند تمامی روش‌های درمانی دیگر دارای معایب و نقص‌هایی است که باعث به وجود آمدن عوارض و اثرات مختلف بر روی بیماران می‌شود. از جمله این معایب عبارتند از:

استفاده از این روش درمانی می‌تواند در برخی موارد اثرات و جهش‌های غیر طبیعی در بدن ایجاد کرده که در حالت معمول امکان پذیر نیستند.

درمان با استفاده از سلول‌های بنیادی می‌تواند منجر به باریک‌تر شدن رگ‌های کرونر قلبی شود.

استفاده از سلول‌های بنیادی در روش درمانی سل تراپی نمی‌تواند تمامی بیماران را درمان کرده و همه بیماری‌ها را درمان کند.

طبق آمار، تنها ۵۰ درصد از بیماران موفق به درمان و پذیرش سلول‌های بنیادی توسط سیستم ایمنی بدن می‌شوند.

از بین رفتن سلول‌های بلاستوسیت تخمک‌ها در اثر لقاح آزمایشگاهی سلول‌های بنیادی جنینی در بدن

یکی از محدودیت‌های درمان سلولی این است که سلول‌های بنیادی هر قسمت از بدن نظیر سلول بنیادی خون، تنها قادر به تبدیل شدن به انواع مختلفی از سلول‌های خونی است و نمی‌توان از آن در درمان سلول‌های مغزی استفاده کرد.

احتمال عدم پذیرش سلول‌های بنیادی جنینی در بدن بیمار و توسط سیستم ایمنی فرد بسیار بالاست، زیرا این سلول‌ها از بدن بیمار استخراج نشده‌اند.
روش‌های درمانی متفاوتی برای درمان بیماری سرطان وجود دارند. یکی از این روش‌ها سلول درمانی است. در این روش سلول‌های بنیادی به بدن بیمار تزریق می‌شوند و جایگزین سلول‌های آسیب دیده می‌شوند. این روش درمانی مانند دیگر روش‌ها عوارضی خواهد داشت اما در مقابل، یکی از روش‌های درمانی مؤثر بر ازبین بردن سلول‌های سرطانی است.  

سلول درمانی جایگزین پیوند
محققان طب بازساختی انستیتو ویک فارست به دنبال رویکردی امیدوارکننده برای درمان آسیب‌های مزمن کلیوی و بازسازی بافت‌های آسیب دیده با استفاده از سلول‌های بنیادی هستند. بیماری‌های کلیوی یک مشکل و معضل جهانی هستند که می‌توانند به صورت مزمن و حاد بروز کنند. محققین در WFIRM با استفاده از ویژگی‌های منحصر به فرد سلول‌های بنیادی مشتق از مایع‌ آمنیوتیک نشان داده‌اند که این سلول‌ها می‌توانند به طور بالقوه‌ای عملکرد اندام را در مدل پیش درمانگاهی بیماری کلیوی بازسازی کنند.
نتایج مطالعه آن‌ها نشان داده است که این نوع سلول‌های بنیادی می‌توانند یک منبع سلول ایده آل و یک استراتژی درمانی امیدوارکننده برای بیمارانی باشند که از بیماری‌های مزمن و ناتوان کننده رنج می‌برند. سلول‌های بنیادی مشتق از مایع آمنیوتیک دارای توانایی تمایز چند رده‌ای و همچنین قابلیت ضد التهابی هستند که همین امر آن‌ها را منبع سلولی بالقوه‌ای برای بازسازی می‌کند. این سلول‌ها پاسخ ایمنی را نیز تحریک نمی‌کنند و استفاده از آن‌ها منجر به تومورزایی نیز نشده و نگرانی‌های اخلاقی مربوط به منابع سلولی مانند سلول‌های بنیادی جنینی را نیز به همراه ندارند.
در این مطالعه، دکتر آنتونی آتالا و همکارانش در WFIRM دریافتند که سلول‌های بنیادی مایع آمنیوتیک تزریق شده به کلیه آسیب دیده در مدل جانوری، بعد از ۱۰ هفته منجر به بهبودی عملکرد کلیوی شد. یافته‌های حاصل از بیوپسی حاکی از کاهش آسیب به کلاسترهای مویرگی (گلومرول ها) در این جانوران بود. نتایج این مطالعه نشان می‌دهد که تیمار با سلول‌های بنیادی مایع آمنیوتیک اثرات مثبتی روی بهبود عملکردی و ریکاوری ساختاری کلیه دارد.

استفاده از سلول درمانی برای درمان دیابت نوع دو و بهبود وزن

مطالعه‌ای در ژورنال Experimental Biology and Medicine به چاپ رسیده است که یک استراتژی درمانی جدید برای کاهش وزن و دیابت نوع دو معرفی می‌کند. در این مطالعه دکتر وانگ و همکارانش در دانشگاه جیائو تانگ گزارش کرده‌اند که پیوند سلول‌های بنیادی مزانشیمی جدا شده از بافت چربی، تعادل متابولیک را بهبود می‌بخشد و التهاب را در مدل جانوری کاهش می‌دهد.
شیوه زندگی نوین شهری و بی تحرکی به همراه رژیم‌های غذایی دارای قند و چربی بالا، دیابت را به یک معضل شایع تبدیل کرده است. آمارهای ارائه شده توسط سازمان سلامت جهانی(WHO) حاکی از آن است که ۹۰ درصد از ۳۴۷ میلیون فردی که در دنیا به دیابت مبتلا هستند، دیابتشان از نوع دو است. در بیماری دیابت نوع دو، بدن نمی‌تواند انسولین را به طور صحیح استفاده کند، نام این فرایند را مقاومت انسولینی می‌نامند. در ابتدا پانکراس، انسولین اضافی تولید کرده اما با گذشت زمان نمی‌تواند انسولین کافی را آماده کند و در نتیجه سطح قند خون افزایش می‌یابد. اگر این عارضه درمان نشود، سطح قند خون بالا به اندام‌هایی چون قلب، کلیه، اعصاب و چشم‌ها آسیب خواهد زد. افزایش وزن یک فاکتور دخیل در بروز دیابت نوع دو است و التهابی که در طی فرآیند افزایش وزن و چاقی رخ می‌دهد و موجب افزایش مقاومت انسولینی می‌شود. مطالعات بالینی اولیه نشان می‌دهد که پیوند سلول‌های بنیادی مزانشیمی تعادل متابولیکی را در دیابت نوع دو بهبود می‌بخشد. سلول‌های بنیادی مزانشیمی جدا شده از بافت چربی فراوان هستند و می‌توان به راحتی آن را به دست آورد. با این حال، توانایی آن‌ها برای بهبود عملکرد متابولیک در دیابت نوع دو و چاقی به طور کامل شناخته شده نیست.
در مطالعه‌ای جدید، دکتر وانگ و همکارانش به ارزیابی توانایی سلول‌های بنیادی مزانشیمی جدا شده از چربی برای کاهش مقاومت انسولینی در موش تغذیه شده با رژیم غذایی دارای چربی(HFD) فراوان پرداختند. موش‌های تغذیه شده با رژیم غذایی دارای چربی فراوان که این سلول‌ها را دریافت کردند، سطح قند خون کاهش یافته‌ای را نشان دادند و حساسیت انسولینی را تقویت کردند. مهم‌تر این که، پیوند سلول‌های بنیادی مزانشیمی جدا شده از چربی که neuregulin4 را بیشتر بیان می‌کردند، اثر موثرتری روی کاهش سطح قند خون و مقاومت انسولینی داشت. به نظر می‌رسد که این اثرات سودمند ناشی از سرکوب التهاب و تقویت بازجذب گلوکز در عضلات اسکلتی و بافت چربی باشد.
در مجموع این مطالعه نشان داده است که پیوند سلول‌های بنیادی مزانشیمی جدا شده از چربی، تحمل گلوکز و تعادل متابولیکی را در موش‌های تغذیه شده با رژیم غذایی پر چربی از طریق مکانیسم‌های متعددی بهبود می‌بخشد.

درمان با سلول‌های بنیادی برای مقابله با پیری
دو آزمایش بالینی کوچک نشان داده‌اند که درمان با سلول‌های بنیادی در معکوس کردن علائم ضعف مرتبط با افزایش سن بی خطر و کاملاً مؤثر است. در سنین بالا، انسان با افت عملکرد جسمانی و سیستم ایمنی بدن مواجه می‌شود. در یک مطالعه، عملکرد جسمانی افراد پیش و پس از گذشت شش ماه از تزریق سلول‌های بنیادی بررسی شد. آزمایش‌ها شامل فعالیتی‌هایی مانند شش دقیقه پیاده روی، آزمون عملکرد جسمانی، و آزمایش تنفس بودند. همچنین پژوهشگران شش ماه پس از تزریق خون، شرکت کنندگان را برای بررسی نشانگرهای ایمنی ضعف آزمایش کردند و این در شرایطی بود که به شرکت کنندگان پرسشنامه‌ای درباره کیفیت رابطه جنسی داده شده بود.
در مطالعه‌ای دیگر، بیماران با میانگین سن 76 سال یک تزریق با تراکم بالای سلول‌های بنیادی مزانشیمی مغز استخوان انسانی (20 میلیون، 100 میلیون یا 200 میلیون سلول) داشتند، که از اهداکنندگانی در بازه سنی 20 تا 45 سال گرفته شده بود. بررسی‌ها هیچ عوارض جانبی را نشان ندادند. پژوهشگران دریافتند افرادی که 100 میلیون سلول دریافت کرده بودند، بهبودی چشمگیری در تمام پارامترهای اندازه گیری شده که پیش‌تر به آن‌ها اشاره شد تجربه کرده‌اند.
مرحله بعدی در مسیر این پژوهش‌ها انجام آزمایش‌های بالینی بزرگ‌تر در مکان‌های مختلف است. اگر مؤثر بودن تزریق سلول‌های بنیادی ثابت شود، تنها یک آزمایش بالینی بزرگ تصادفی (فاز 3) برای تأیید عمومی لازم خواهد بود تا این روش بتواند به صورت جهانی در دنیای پزشکی مورد استفاده قرار بگیرد.

درمان کرونا به کمک سلول‌های بنیادی بند ناف
نتایج یک تحقیق جدید روی ۲۴ بیمار مبتلا به کووید ۱۹ نشان می‌دهد تزریق سلول‌های بنیادی بند ناف نوزادان تازه متولد شده، احتمال بهبود این افراد را دو برابر می‌کند. سلول‌های بنیادی بند ناف نوزادان تازه متولد شده احتمالاً درمانی نجات بخش برای افرادی هستند که به نوع شدید کووید ۱۹ مبتلا شده‌اند. پژوهش گروهی از محققان دانشگاه میامی آمریکا نشان داد، استفاده از سلول‌های بنیادین در بیماران زیر ۸۵ سال، احتمال بهبود این افراد را پس از ابتلاء به کووید ۱۹ دو برابر می‌کند.
سلول‌های بنیادی به دلیل قابلیت خارق العاده خود برای تجدید و ترمیم بافت‌های آسیب دیده، دستگاه تنفسی را درمان می‌کنند. این پژوهشگران مدعی هستند با استفاده از سلول‌های یک بند ناف می‌توانند ۱۰ هزار بیمار را درمان کنند.
کامیلو ریکورد، محقق ارشد این پژوهش می‌گوید: این مانند یک بمب فناورانه هوشمند در ریه‌ها عمل می‌کند. به طور دقیق‌تر، این درمان، واکنش ایمنی نرمال را احیا و پیچیدگی‌های خطرناک بیماری را معکوس می‌کند. پژوهش مذکور با توجه به اطلاعات ۲۴ بیمار ارائه شده است. این بیماران پس از ابتلاء به ویروس کرونا دچار سندرم دیسترس تنفسی حاد شدند. به هر کدام از آن‌ها روزانه دو بار داروی پلاسیبو یا سلول بنیادی تزریق شد.
نرخ بهبود بیماران گروه کنترل (که سلول بنیادی دریافت کرده بودند) ۹۱ درصد و بیماران گروه پلاسیبو ۴۲ درصد بود. تنها فردی که با وجود دریافت درمان مذکور فوت کرد، بیش از ۸۵ سال داشت. همچنین محققان متوجه شدند بیمارانی که درمان با سلول‌های بنیادی را دریافت کردند، سریع‌تر بهبود یافته‌اند. بیش از نیمی تز آن‌ها طی دو هفته پس از دریافت دوز نهایی دارو، بیمارستان را ترک کردند.
همچنین یک ماه پس از دریافت این روش درمانی، در بدن ۸۰ درصد گروه کنترل، علائمی از بیماری دیده نمی‌شد. به گفته ریکوردی طی سه روز دو ترکیب حاوی ۱۰۰ میلیون سلول بنیادی به هر بیمار تزریق می‌شد. در کل هر یک از افراد گروه کنترل ۲۰۰ میلیون سلول بنیادی دریافت کردند. همچنین هیچ عوارض جانبی ناشی از دریافت درمان در بدن بیماران مشاهده نشد. سلول‌های بنیادی فعالیت‌های آنتی میکروبیالی دارند که احیای بافت، ترمیم ریه و دیگر اعضای بدن را تسریع می‌کنند.

درمان ویتیلیگو با سلول درمانی

یک بیماری مهم که از اختلال رنگدانه‌ای ناشی می‌شود، بیماری ویتیلیگو یا برص است. در این بیماری سلول‌های ملانوسیت توانایی تولید ملانین را از دست می‌دهند و لکه‌های سفید رنگی روی پوست ایجاد می‌شود که ظهور این لکه‌ها منشأ مشکلات اجتماعی و روانی متعددی است. در روش سلول درمانی، ابتدا قطعه کوچکی از پوست بیمار برداشته شده و سلول‌های ملانوسیت پس از فعل و انفعالاتی استخراج شده و در محیط کشت اختصاصی تکثیر می‌شوند. این ملانوسیت ها روی یک صفحه ویژه کشت داده شده و سپس در محل ضایعه زخم ایجاد شده و لایه سلول‌های ملانوسیت کشت داده شده در محل زخم گذاشته می‌شود. این سلول‌ها، متعلق به خود فرد هستند و سیستم ایمنی را تحریک نمی‌کنند.
میزان موفقیت درمان در این روش بین 50% تا 70% است. از این روش به عنوان آخرین خط درمان در موارد مقاوم به درمان استفاده می‌شود. مورد استفاده دیگر از روش سلول درمانی، استفاده از کشت سلول‌های کراتینوسیت در محل زخم‌های ناشی از بیماری‌های مختلف است. با توجه به اینکه کراتینوسیت ها در طی پدیده ترمیم زخم تزاید یافته و سطح درم را می‌پوشاند، استفاده از کراتینوسیت های کشت داده شده می‌تواند به عنوان سدی جهت جلوگیری از عفونت، زخم را مرطوب نگه داشته و سبب تسریع بهبودی زخم شود.
عمده مطالعات انجام گرفته توسط کشت کراتینوسیت ها در زخم‌های پوستی به طور متوسط 25% الی 85% بهبودی در کاهش اندازه زخم‌ها را نشان داده‌اند. علاوه بر سایر اقدامات ضروری برای مراقبت از بیمار سوختگی، خدماتی نیز به منظور برداشتن بافت‌های سوخته غیر قابل بازگشت و بستن زخم‌ها انجام می‌گیرد. راه اندازی کلینیک سلول درمانی مرکز تحقیقات پوست و سلول بنیادی، نویدی برای بیماران پوستی و متقاضیان جوانسازی پوست است.

منابع
https://drhamedkian.com
https://www.mehrnews.com
http://celltech.ir
https://imna.ir
https://behrooyanclinic.com