همه ما اميدواريم واکسن ويروس مهلک کرونا هرچه سريع‌تر کشف شود و زندگي انسان تا حد امکان به روزهاي گذشته برگردد. هرچند محققان معتقدند زندگي به اصطلاح پساکرونا، از هر جهت چه اجتماعي، چه اقتصادي و سياسي تفاوت‌هايي با قبل خواهند داشت که اين مقوله خود جاي بحث فراوان دارد. اما موضوعي که اين قلم به آن مي پردازد، در کرونا خلاصه نمي‌شود.
با بلاهايي که بر سر کره زمين و محيط زيست خود آورده‌ايم، آيا مي‌توان انتظار داشت کرونا آخرين بلاي خانمان‌سوز و تهديد زندگي انسان باشد؟
شايع‌ترين بلاهاي طبيعي در کشور ما سيل، زلزله، گرد و غبار، آتش‌سوزي جنگل‌ها و … بوده‌اند، اما در حال حاضر در ايران و جهان، اين ويروس کروناست که با قدرت تمام انسان را به مبارزه طلبيده است.
اگر بگوييم همه اين بلاهاي طبيعي به نوعي به پزشکي و به ويژه مهندسي پزشکي گره خورده است، مطمئنا سخني به گزاف نگفته‌ايم اما اگر گمان رود که در اين رشته کارهاي عظيمي صورت گرفته است، چالش کرونا آن را بي‌اعتبار خواهد ساخت.
شوربختانه سوالات بسيار زيادي که شايد کمتر به ذهنمان خطور کرده را مي‌توان در اين مورد مطرح کرد. در صورت بروز جدي هر کدام از اين بلايا چه امکانات اقتصادي، اجتماعي، سياسي و غيره را تدارک ديده‌ايم؟ کدام مستندات معتبر مديريت ريسک را براي هر يک از بلايا تهيه کرده‌ايم؟ به عنوان مثال اگر هر کدام از بلاياي فوق باعث قطع اينترنت شود، چه جايگزين کوتاه مدت و بلند مدتي براي آن در نظر گرفته‌ايم، چه ميزان نيروي انساني و بيمارستان صحرايي و ساير تجهيزات خرد و کلان مهندسي پزشکي مورد لزوم خواهد بود؟
حتي تهيه ليست اين کمبود‌ها براي صاحب اين قلم، ترسناک و نگراني‌آور است.
در همين هفته‌هاي اخير بارها شنيده‌ايم که استان خوزستان و هرمزگان -يعني دو استان شاخص گرمسير کشور- از نظر شيوع ويروس کرونا و ابتلا به کوويد 19 در وضعيت قرمز و فوق قرمز قرار گرفته‌اند، در حالي که تا چند ماه پيش بيشتر متخصصان و کارشناسان بهداشت براي توقف شيوع کرونا، انتظار خرداد ماه و گرم شدن هوا را مي کشيدند. اول تير پيام رييس بيمارستان علوم پزشکي يکي از شهرهاي خوزستان منتشر شد که مي‌گفت ظرفيت همه بيمارستان‌ها تکميل شده و کادر پزشکي مراکز درماني اين شهر پس از چندماه کار پيوسته و بدون استراحت، رمق خود را از دست داده‌اند و در جواب درخواست او براي اعزام کادر پزشکي و پرستاري تنها سه پرستار از خارج استان اعزام شده‌اند. وي همچنين از درخواست ايجاد بيمارستان نظامي گفت و بيمارستاني که بدون تجهيزات لازم برپا شد و در هواي 45 تا 50 درجه خوزستان عملا هيچ کارايي نداشته است.
لازم است توجه شود که وضع ناگواري که اين مقام مسوول در يکي از استان هاي برخوردار -و نه محروم- کشور عنوان مي‌کند، در شرايطي است که هيچ يک از بلاياي طبيعي ديگر با کرونا همدست نشده و خدا را شکر، درگير هيچ جنگ و حمله نظامي هم نيستيم.
کرونا مسايل اجتماعي، سياسي و به ويژه بهداشتي مهمي را به داغ‌ترين شکل خود در برابر سياست‌گذاران و برنامه‌ريزان در مقياس ملي و جهاني قرار داد. مسايلي که نمي‌توان آن‌ها را بي‌پاسخ گذاشت و پاسخ دادن به آن‌ها چهره دنياي پس از کرونا را در مقايسه با پيش از آن بس دگرگون خواهد ساخت.
در اين تحول دوران‌ساز دست اندرکاران حوزه سلامت (و از نقطه نظر ما خانواده مهندسي پزشکي و تجهيزات آزمايشگاهي) کارهاي فراواني در پيش دارند، از جمله: ارايه راه‌حل‌هايي براي کشف زودهنگام شيوع بيماري‌هاي اپيدميک؛ روش‌هاي عملي، ساده، در دسترس و ارزان و فراگير براي انجام تست‌هاي تشخيصي؛ شناخت مبتلايان و امکان مراقبت و درمان و نيز ابداع تجهيزات کارآمد، سريع‌الاستفاده، ارزان و فراگير متناسب با شرايط اقليمي مختلف؛ سيستم مطمئن اطلاع‌رساني موثر و تبادل امکانات بين‌المللي، همچنين توليد داروها و شيوه‌هاي نوين درمان با تجهيزات و امکانات معمول و …
کمي بجنبيم، تنها کرونا نيست…
مدير مسئول
صائب ماکويي
دیدگاه ها