راهکارهای پایش، کنترل و مدیریت واحد گازهای طبی در مراکز درمانی

در این نوشتار تلاش می‌کنیم توضیحاتی در خصوص دستورالعمل‌های ابلاغی و خطراتی که در صورت عدم رعایت آن‌ها، متوجه پرسنل و بیمار می‌شود ارائه کنیم:
1) شناسایی شرکت‌ها و مراکز مجاز ارائه دهنده گازهای طبی
در گام نخست مراکز درمانی باید نسبت به شناسایی شرکت‌های مجاز توزیعی گازهای طبی اقدام کنند. در حال حاضر تعداد این شرکت‌ها بسیار محدود است و برخی مراکز از شرکت‌های توزیعی گازهای صنعتی اقدام به تهیه و شارژ سیلندر گازهای طبی می‌‌کنند. در این شرکت‌ها هر دو نوع گاز طبی و صنعتی شارژ می‌شود.
طبق استاندارد و دستورالعمل‌ها تأمین گازهای طبی مراکز درمانی باید از مراکز تخصصی ارائه دهنده گازهای طبی صورت پذیرد زیرا ایمنی حمل و شارژ سیلندرها در این گونه شرکت‌ها بسیار مورد توجه قرار می‌گیرد. همچنین توصیه می‌شود حتی الامکان با شرکت‌هایی قرارداد بسته شود که سیلندرها را در محل مرکز درمانی تحویل می‌دهند.
2) بررسی سیلندرها در بدو ورود
در بدو ورود سیلندرها به مراکز درمانی، ابتدا باید از صحت نوع گاز موجود در هر سیلندر و همچنین میزان فشار گاز هر سیلندر اطمینان حاصل کرد. همچنین باید سیلندرها را از نظر رنگ بدنه و مشخصات با گاز موجود در آن مطابقت داد.
تذکر: از پذیرش هر گونه سیلندر که از نظر رنگ، فشار گاز و همچنین شیر دچار مشکل باشد جدا پرهیز کنید.
3) پس از تحویل گرفتن سیلندرها باید سیلندرها در محل مناسب با تهویه مناسب انبارش شود به نحوی که سیلندرهای گوناگون از هم تفکیک شده و داخل صف انتظار مصرف قرار گیرند؛ سیلندرهای قدیمی‌تر در جلو صف و سیلندرهای جدید در انتهای صف قرار می‌گیرند.
محل انبارش سیلندرها باید کاملاً محصور بوده و دارای تهویه مناسب باشد. همچنین دارای دو درب ورود و خروج سیلندر باشد. این محل باید از تابش مستقیم نور خورشید و باران و برف به دور باشد و سیلندرها داخل آن محل نیز با زنجیر محصور گشته و کاملاً ثابت باشند، به نحوی که امکان سقوط آن‌ها وجود نداشته باشد.

به دلایل ایمنی نباید امکان دسترسی افراد غیر مجاز به این محل وجود داشته باشد. همچنین کلیه سیلندرها باید با کلاهک نگهداری شوند.
پس از درخواست سیلندر توسط بخش‌های مختلف، سیلندرها باید به همراه کلاهک و با ترالی حمل مخصوص حمل شده و در محل مناسب (در صورت امکان فضای باز) نسبت به تعویض سیلندرها اقدام شود.
از تعویض سیلندرها در محل‌های شلوغ مانند بخش‌ها، سالن‌های انتظار و ….. جداً خودداری شود.
پس از تعویض سیلندرها باید سیلندر تحویلی از نظر رنگ، نوع گاز موجود در آن، حجم و فشار موجود در آن تحویل درخواست کننده شده و رسید دریافت شود.

متن پیشنهادی رسید به شرح ذیل است:

در تاریخ ………………………………………یک عدد سیلندر …………………………….لیتری………………………………به رنگ………………و با فشار داخلی ………………………….. با شیر سالم از آقای ………………………………… تحویل اینجانب ………………………. به سمت……………………… گردید.

پس از تحویل سیلندر جدید، باید سیلندر خالی به انبار سیلندرهای خالی عودت داده شده و در آنجا به همراه درپوش نگهداری شود.

کلیه نکات انبارش سیلندرهای پٌر در مورد سیلندرهای خالی نیز صدق می‌کند، از قبیل تهویه مناسب، محصور نمودن، نبودن در معرض تابش مستقیم خورشید و …

جهت ارتقا ایمنی در مدیریت واحد گازهای طبی موارد زیر حائز اهمیت است:

• نسبت به آگاه سازی و آموزش پرسنل مراکز درمانی در خصوص خطرات ناشی از عدم استفاده صحیح از گازهای طبی و عدم رعایت دستورالعمل‌ها اقدام کنید.

• به هیچ عنوان از کاور پارچه‌ای بر روی سیلندرها استفاده نشود.

• مسئول واحد گازهای طبی باید پرسنل و تکنسین‌های این واحد را از دستورالعمل‌های ابلاغی آگاه کرده و بر اجرای این دستورالعمل‌ها نظارت و پایش داشته باشد.

• همیشه به یاد داشته باشید که اولین اشتباه، آخرین اشتباه خواهد بود. در خصوص تحویل سیلندر به بخش‌هایی نظیر اتاق عمل و… که تعدد نوع گاز وجود دارد، نسبت به آموزش یک یا چند نفر که در آنجا مستقر هستند اقدام شود و سیلندرهای پٌر فقط به این اشخاص تحویل داده شود.

• پیشنهاد می‌شود برای هر سیلندر شناسنامه تهیه شود و در آن مشخصات سیلندر، تاریخ انجام تست هیدرواستاتیک و تاریخچه کلی ثبت شود.

• هیچگاه از سیلندرهایی که به عنوان رزرو در مکان‌هایی مانند اتاق عمل قرار داده شده غافل نشوید زیرا ممکن است این سیلندرها سال‌ها مورد استفاده قرار نگیرند و این مساله باعث پوسیدگی در کف و بدنه آن‌ها شود که در این صورت احتمال انفجار وجود خواهد داشت.

امید است که با مدیریت صحیح گازهای طبی و رعایت نکات ایمنی و دستورالعمل‌های ابلاغی در مراکز درمانی شاهد بهبود عملکرد این واحد بوده و از خسارات و صدمات جبران ناپذیر احتمالی جلوگیری شود.