وزیر بهداشت اوایل اسفند خودکفایی در حوزه دارو و تجهیزات پزشکی را از جمله اولویت‌های این وزارتخانه اعلام کرد و افزود: «خودکفایی در این زمینه، منوط به تامین ارز ترجیحی برای تهیه مواد اولیه است که امیدواریم مسائل مربوط به تامین ارز سریع‌تر رفع شود». در این عبارت دو گزاره بحث انگیز گنجانده شده است؛ یکی هدف‌گذاری خودکفایی تجهیزات پزشکی و دیگری مشروط کردن این هدف به تامین ارز ترجیحی.
خودکفایی در هر رشته صنعتی و حتی غیر صنعتی مثل تولید گندم نیز در دنیای امروز امری چالش برانگیز است که با توجه به منابع محلی، مزیت‌های نسبی، دسترسی به بازارهای منطقه‌ای و ملاحظات استراتژیک و ارزیابی هزینه و فایده و پایداری محیط زیست و غیره باید در مورد حد و حدود آن تصمیم گیری شود. به ویژه در حوزه‌هایی مانند تجهیزات پزشکی که بخشی از آن در لبه فناوری دانش مهندسی است و با توجه به کاربرد آن‌ها در حوزه سلامت، از حساسیت و دقت ویژه‌ای برخوردار است.
وارد شدن متخصصان و شرکت‌های پیشرو به این عرصه، آن هم در شرایط تحریم تجاری و محدودیت دسترسی به اطلاعات علمی و تخصصی، کاری بس دشوار به نظر می‌رسد. علیرغم آسیب‌های فراوانی که در اثر تحریم چند دهه اخیر به صنعت و اقتصاد ایران وارد شده، خوشبختانه اراده‌ای برای کسب دانش بومی‌سازی فناوری‌های پیشرفته در بین مراکز و چهره‌های علمی کشور پدید آمده و موفقیت‌هایی چشمگیر نصیب کشور شده که نمونه آن را در خانواده سلامت و صنعت دارو و تجهیزات پزشکی می‌توان دید. اما مانند هر مرکز علمی دیگر در هر کشوری، به ثمر نشستن تلاش‌ها و تولید محصول نهایی، مستلزم تامین اقلام متنوعی از مواد و قطعات و دانش فنی از خارج و نیازمند منابع ارزی است. به همین سبب گزاره دوم در سخنان وزیر محترم به تامین ارز ترجیحی معطوف شده است. تولید نوپای تجهیزات پیشرفته پزشکی و نیز اقلام دارویی، به پشتگرمی ارز ترجیحی می‌تواند به حرکت خود ادامه دهد و پای صنعت‌گران را در رقابت با شرکت‌های خارجی محکم کند. اما ارز ترجیحی این روزها پیوسته در صدر خبرهاست و در عین حال تکلیف آن هنوز ناپیداست. آیا ارز 4200 تومانی به کلی از صحنه اقتصاد ایران رخت بر می‌بندد؟ آیا تنها برای برخی اقلام استراتژیک ( از جمله در حوزه سلامت) اختصاص خواهد یافت؟ آیا آن میزان ارز ترجیحی که احتمالا به ساخت تجهیزات پزشکی اختصاص خواهد یافت، کفاف طرح‌ها و پروژه‌های در دست اقدام را خواهد داد و تداوم خواهد یافت؟ یا اساسا ارز ترجیحی به آن تخصیص داده نخواهد شد؟
همه این پرسش‌ها با توجه به مذاکرات نمایندگان در مجلس و کمیسیون‌ها و نیز اظهار‌نظرهای ضد و نقیض مسئولان، در هاله‌ای از ابهام مانده است.
می‌بینیم که جناب وزیر در عبارتی کوتاه دو گزاره تعهدآور و سنگین را بازگو کرده است که تحقق آن دو، کاری است کارستان؛ کاری که لابی‌گری و قدرت امتناع بالایی را در دوره‌های مختلف طلب می‌کند. آرزو کنیم که سال آینده از زبان وزیر بهداشت قصد رسیدن به این هدف دشوار را بشنویم.
مدیر مسئول
صائب ماکویی
دیدگاه ها