بیست‌وسومین نمایشگاه بین‌المللی تجهیزات پزشکی، دارویی و آزمایشگاهی با نام «ایران هلث» پس از دو سال وقفه به‌دلیل کرونا از سوم تا ششم خرداد 1401 برگزار شد.
به گزارش ماهنامه مهندسی پزشکی و تجهیزات آزمایشگاهی، این دوره از نمایشگاه با حضور ۴۳۴ شرکت ایرانی و ۱۸ شرکت خارجی از کشورهای امارات، ایتالیا، هند، کره جنوبی، روسیه، چین و آلمان برگزار شد.
بیش از ۷۰ درصد نیاز کشور به تجهیزات پزشکی در داخل تولید می‌شود
در مراسم افتتاحیه بیست‌وسومین نمایشگاه بین‌المللی ایران هلث، مجید روحی، رئیس انجمن تولیدکنندگان و صادرکنندگان تجهیزات پزشکی، دندانپزشکی، دارویی و آزمایشگاهی با بیان اینکه ایران هلث بزرگ‌ترین رویداد بین‌المللی کشور در حوزه تجهیزات پزشکی، دارویی و آزمایشگاهی است، گفت: «ایران در حوزه تجهیزات پزشکی موفق عمل کرده است به‌گونه‌ای که بیش از ۷۰ درصد نیاز کشور به تجهیزات پزشکی در داخل تولید می‌شود؛ در برخی از حوزه‌ها نیز ۱۰۰ درصد نیاز کشور را تأمین می‌کنیم و می‌توانیم مازاد آن را برای صادرات برنامه‌ریزی کنیم.»
وی با تاکید بر اینکه برای تأمین نیاز کشور، باید حمایت، رفع مشکلات و تسهیل در حوزه تولید در در دستور کار قرار بگیرد، افزود: «در ایران بیش از ۳۰۰ شرکت دانش‌بنیان داریم که حمایت از آن‌ها می‌تواند بسیاری از نیازی‌های کشور را رفع کند.»
روحی همچنین به مقایسه شاخص درمان در دنیا و ایران پرداخت و توضیح داد: «شاخص درمان در دنیا ۳.۱ تخت برای هر یک‌هزار نفر است درحالی‌که این شاخص در ایران حدود ۱.۷ دهم است؛ بنابراین برای رسیدن به میانگین جهانی هنوز فاصله داریم و برای جبران آن باید برنامه‌ریزی کنیم و بر اساس تولید و خوداتکایی پیش برویم.»
رئیس انجمن تولیدکنندگان و صادرکنندگان تجهیزات پزشکی، دندانپزشکی، دارویی و آزمایشگاهی با اظهار اینکه ایران، هاب منطقه‌ای تجهیزات پزشکی به‌شمار می‌رود، اضافه کرد: «بیش از یک‌هزار شرکت تولیدکننده تجهیزات پزشکی در ایران فعال هستند.»
نمی‌توان بدون تخصیص بودجه از جانب دولت انتظار توسعه داشت
وی بزرگ‌ترین مشکل شرکت‌های تجهیزات پزشکی را مسئله نقدینگی عنوان و تصریح کرد: «تأخیر در پرداخت مطالبات شرکت‌های تجهیزات پزشکی از بخش دولتی، آن‌ها را دچار مشکل کرده است.»
روحی با اظهار اینکه در حوزه‌های تصویربرداری و های‌تک نیاز به سرمایه‌گذاری برای تولید وجود دارد، گفت: «بر اساس رصد جوانب و برنامه‌ریزی، باید بودجه‌ای را برای بخش تولید در نظر بگیریم؛ نمی‌توان بدون تخصیص بودجه از جانب دولت انتظار توسعه داشت.»
وی یکی دیگر از مشکلات موجود را وضعیت گمرک‌ها دانست و افزود: «گاهی تا یک سال باید قطعات و مواد شرکت‌ها در گمرک‌ها در انتظار ترخیص بماند؛ همچنین باید رگولاتوری را کم کرد و اجازه داد تولیدکنندگان نفس بکشند.»
روحی با اشاره به اینکه اکنون قیمت مواد اولیه به‌خصوص با وقوع جنگ اوکراین تا حدود پنج برابر شده است، اظهار داشت: «حتی قطعاتی را باید تا ۱۰ برابر قیمت بپردازیم، اما باز هم نمی‌توان آن را تأمین کرد زیرا در بازار وجود ندارد.»
رئیس انجمن تولیدکنندگان و صادرکنندگان تجهیزات پزشکی، دندانپزشکی، دارویی و آزمایشگاهی در نهایت تاکید کرد: «بگذارید بازارمحور رقابت کنیم؛ اگر موانع تسهیل و نقدینگی شرکت‌ها جبران شود، می‌توان بسیاری از محصولات های‌تک را در کشور تولید کرد.»
به باور وی، شرکت‌های تولیدکننده و واردکننده می‌توانند با یکدیگر سرمایه‌گذاری مشترک داشته باشند تا بتوانیم ۳۰ درصد باقی‌مانده را نیز در داخل کشور تأمین کنیم.
ارز ترجیحی بزرگ‌ترین چالش تجهیزات پزشکی ایران
در ادامه مراسم، رامین فلاح رئیس هیئت مدیره اتحادیه بازرگانان تجهیزات پزشکی ایران، با اعلام اینکه بزرگ‌ترین چالش تجهیزات پزشکی ارز ترجیحی است، گفت: «وظیفه اصلی اداره کل تجهیزات پزشکی، رگولاتوری، تولید و واردات کالای با کیفیت به کشور است، اما بخش زیادی از انرژی و وقتش را باید چند سال یک‌بار صرف ارز ترجیحی و قیمت‌گذاری کند.»
وی با بیان اینکه واقعیت این است که تجهیزات در ذات رگولاتوری دائماً درحال منحرف شدن است، افزود: «چاره‌ای هم نداریم چون ارز شش برابر اختلاف دارد و باید کنترل کنیم.»
فلاح در تکمیل توضیح خود اضافه کرد: «به‌مرور این تبدیل به عادت می‌شود و ارز نیمایی را نیز کنترل و قیمت‌گذاری می‌کنند.»
وی با اظهار اینکه همواره به‌صورت دستوری قیمت‌گذاری‌ها انجام می‌شود، تصریح کرد: «این امر مانع توسعه و رشد خواهد شد؛ بنابراین توصیه می‌کنم دست از سر ارز ترجیحی برداشته شود و به سمت آزادسازی ارز برویم.»
لزوم واردات تجهیزات پزشکی به میزان ۱۰ درصد از برندهای برتر دنیا
رئیس هیئت مدیره اتحادیه بازرگانان تجهیزات پزشکی ایران درعین‌حال تاکید کرد: «کالاهای تجهیزات پزشکی به‌طور کامل قابل ردیابی هستند درنتیجه امکان تقلب بسیار کم است؛ بنابراین اداره کل تجهیزات پزشکی یکی از سالم‌ترین مجموعه‌هایی به‌شمار می‌رود که به این حوزه وارد شده است.»
به‌گفته فلاح، با این وجود اداره کل تجهیزات پزشکی وسواس بیش از حدی به خرج داده که این امر بسیار آزار دهنده است.
وی همچنین با تاکید بر اینکه تولید پدیده‌ای لازم برای کشور است، گفت: «همه باید به تولید کمک کنند، اما در این مسیر نمی‌توان درهای کشور را بست.»
فلاح با اشاره به قانون واردات از شرکت‌های تاپ برند دنیا، توضیح داد: «بر این اساس می‌توان به میزان ۱۰ درصد از شرکت‌های تاپ برند دنیا با هدف ایجاد رقابت و مهندسی معکوس برای داشتن تولیدات بهتر، واردات داشت.»
وی با اظهار تأسف از اینکه جلوی این واردات نیز گرفته شده است، افزود: «چطور انتظار داریم به آلمان صادرات داشته باشیم، اما محصولی را از این کشور وارد نکنیم؟ این به نظرم ترس بی‌مورد است.»
به باور رئیس هیئت مدیره اتحادیه بازرگانان تجهیزات پزشکی ایران، این ۱۰ درصد واردات، حمایت از تولید است؛ تولیدکننندگان واقعی نیز با این قضیه کاملاً موافق هستند.
شرکت‌ها بدون نقدینگی توان تولید و واردات را نخواهند داشت
حسین رضوانی، رئیس انجمن شرکت‌های مهندسی پزشکی ایران نیز مهم‌ترین دغدغه شرکت‌های تجهیزات پزشکی را مطالبات آن‌ها از مراکز درمانی بیان کرد و گفت: «شرکت‌ها بدون نقدینگی واقعاً توان تولید و واردات را نخواهند داشت.»
وی با تاکید بر اینکه شرکت‌های تجهیزات پزشکی برای ادامه بقا نیاز به نقدینگی و دریافت مطالبات خود دارند، افزود: «در سیستم بانکی برای دریافت ارز ابتدا باید ریال آن را به میزان ۱۳۰ تا ۱۳۵ درصد تأمین کنیم؛ بعد در بازه یک ماه تا یک سال بتوانیم این وجه را از مراکز درمانی بگیریم.»
رضوانی ادامه داد: «خواهشی که داریم این است که تمهیداتی اندیشیده شود تا حق قانونی شرکت‌ها برای ادامه فعالیت‌شان به آن‌ها پرداخت شود.»
به ظرفیت‌ها و توانمندی‌های صنایع تجهیزات پزشکی بی‌توجهی می‌شود
عبدالرضا یعقوب‌زاده، رئیس اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان تجهیزات پزشکی ایران نیز با بیان اینکه تولید تجهیزات پزشکی در ایران جزو پیشروترین صنایع است، گفت: «بااین‌حال یکی از چالش‌های حوزه سلامت، بی‌توجهی به ظرفیت‌ها و توانمندی‌های صنایع تجهیزات پزشکی به‌ویژه غفلت از پتانسیل شرکت‌های دانش‌بنیان و بخش خصوصی است.»
وی با اظهار تأسف از اینکه تجهیزات پزشکی با وجود اینکه از همه صنایع پیشروتر بوده است،کمتر دیده و به آن توجه شده است، تاکید کرد: «کدام صنعتی را مانند تجهیزات پزشکی سراغ دارید که علاوه‌بر اینکه صادرکننده موفق به اروپا باشد، به آنجا انتقال تکنولوژی نیز داشته باشد؟»
یعقوب‌زاده با اظهار اینکه هیچ ارزی در بحران کرونا برای تجهیزات پزشکی از سازمان غذا و دارو گرفته نشد، گفت: «یعنی سازمان غذا و دارو، تجهیزات پزشکی را از تولیدکنندگان بدون حتی پرداخت ارز نیمایی گرفت یا پولش را بعد داد.»
به‌گفته وی، اینکه صنعت تجهیزات پزشکی ایران با همت بخش خصوصی و بدون دریافت ارز دولتی نیاز کشور را برطرف کرد و صادرات داشت، افتخاری است که به آن بی‌توجهی شد.
یعقوب‌زاده با اظهار اینکه به داشتن پنج واکسن‌ساز داخلی افتخار می‌کند، تاکید کرد: «بااین‌حال کشور را با واکسن خارجی نجات دادیم و واکسن‌های ایرانی نوشداری بعد از مرگ سهراب شد، اما بیشترین توجه به آن شد؛ درحالی‌که از تجهیزات پزشکی داخلی هیچ سخنی به میان نیامد.»
وی در تکمیل توضیح خود با بیان اینکه درباره توان تجهیزات پزشکی ایران اطلاع‌رسانی خوبی نشده است، ادامه داد: «مسئولان در چند روز نمایشگاه وقت بگذارند و همه شرکت‌ها، محصولات و تکنولوژی‌های ایران را ببینند؛ تکنولوژی همه تجهیزات پزشکی ایران را خود متخصصان کشور طراحی کرده و ساخته‌اند.»
وی با یادآوری اینکه در دوران کرونا به فاصله کوتاهی ایران به خودکفایی و صادرات ونتیلاتور و کیت‌های آزمایشگاهی رسید، تصریح کرد: «کسب این موفقیت و خروج از مشکلات بحران کرونا به‌دلیل سرمایه‌گذاری‌ها و زیرساخت‌های ایجاد شده توسط بخش خصوصی بود.»
فعالیت 669 شرکت دانش‌بنیان در حوزه تجهیزات پزشکی و دارویی
سیاوش ملکی‌فر معاون توسعه صندوق نوآوری و شکوفایی ریاست‌جمهوری نیز با بیان اینکه وظیفه این صندوق تأمین مالی شرکت‌های دانش‌بنیان است، گفت: «شرکت‌های حوزه سلامت به‌خصوص شرکت‌های تجهیزات پزشکی در اقتدار ملی، تأمین نیازهای کشور و صادرات نقش و پتانسیل قابل‌توجهی دارند.»
وی با یادآوری اینکه در طول چند سال گذشته صندوق نوآوری و شکوفایی با ارائه بیش از ۶۰ خدمت به شرکت‌های دانش‌بنیان خدمات‌رسانی کرده است، افزود: «امروز در کشور ۶ هزار و 741 شرکت دانش‌بنیان داریم که 669 مورد آن را شرکت‌های تجهیزات پزشکی و دارویی شامل می‌شوند.»
ملکی‌فر با اظهار اینکه امروز ۱۰ درصد شرکت‌های دانش‌بنیان ایران در حوزه تجهیزات پزشکی و دارویی فعالیت دارند، یادآور شد: «از 23 هزار میلیارد تومانی که به شرکت‌های دانش‌بنیان کمک کرده‌ایم، نزدیک به 2 هزار و 300 میلیارد تومان در حوزه سلامت بوده است؛ یعنی عملکرد ما در حوزه سلامت با سایر حوزه‌ها تناسب دارد.»
معاون توسعه صندوق نوآوری و شکوفایی ریاست‌جمهوری با بیان اینکه به ۷۰ شرکت دانش‌بنیان مرتبط با حوزه کرونا کمک کرده‌اند، توضیح داد: «در همان ابتدای کرونا به این شرکت‌ها بیش از 350 میلیارد تومان تسهیلات دادیم که توانستند خیلی خوب کشور را از بحران کرونا عبور دهند.»
وی مسئله نقدینگی را موضوعی جدی برای شرکت‌های حوزه سلامت به‌ویژه در شرایط حاکم دانست و گفت: «همه تلاش ما این است که با ابزارهای مختلف به شرکت‌ها کمک کنیم که در این راستا توانسته‌ایم از ظرفیت‌های بازار سرمایه نیز استفاده کنیم؛ بدین‌ترتیب به‌صورت پایلوت به دو شرکت دانش‌بنیان کمک کرده‌ایم که در بازار بورس و سرمایه اوراق نوآوری منتشر کنند.»
ملکی‌فر با بیان اینکه صندوق نوآوری و شکوفایی به توسعه بازار شرکت‌های دانش‌بنیان نیز کمک می‌کند، افزود: «برای حدود ۱۴ نمایشگاه داخلی و ۳۲ نمایشگاه خارجی به شرکت‌های دانش‌بنیان حوزه سلامت کمک بلاعوض داریم.»
به‌گفته وی، همچنین از ۱۵ استاندارد صادراتی حمایت و کمک بلاعوض داده می‌شود که هشت مورد از این استانداردها ویژه حوزه سلامت هستند.
قانون جهش تولید دانش‌بنیان تصویب و ابلاغ شده است
همچنین عبدالرضا مجدالدین، مدیرکل دفتر هماهنگی دانش، صنعت و بازار معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری گفت: «تولیدکننده تجهیزات پزشکی از سنوات قبل زمینه‌های گسترش صنعت تجهیزات پزشکی را فراهم کرده بودند و این اقدام باعث شد که دوران کرونا را با سربلندی بگذرانیم.»
وی با اظهار امیدواری از اینکه حوزه تجهیزات پزشکی بیشتر دیده شود، افزود: «قانون جهش تولید دانش‌بنیان تصویب و ابلاغ شد؛ این قانون ۱۲ آئین‌نامه دارد که هم‌اکنون برای تصویب و عملیاتی شدن آماده شده است.»
مجدالدین با بیان اینکه در این قانون جدید برای دانش‌بنیان‌های نوع سه نیز فضای دانش‌بنیانی دیده شده است، تصریح کرد: «متقاضیان می‌توانند درخواست بدهند تا بتوانند از امکانات و مزایای آن بهره‌مند شوند.»
وی با اشاره به تعیین 50 اولویت در معاونت علمی ریاست‌جمهوری، گفت: «یکی از این اولویت‌ها در حوزه سلامت بخش تجهیزات پزشکی است؛ کانون هماهنگی دانش و صنعت، بازار این حوزه را شکل می‌دهد.»
مجدالدین با یادآوری اینکه جلسات مختلفی با تشکل‌های حوزه سلامت برگزار شده است، توضیح داد: «مصوبه‌ای را مبنی بر موافقت اولیه برای تشکیل کانون هماهنگی دانش و صنعتِ تولید تجهیزات پزشکی ابلاغ کردیم؛ این مصوبه با نگاه ارتقاء، گسترش و توسعه محصولات مورد نیاز در حوزه صنعت تجهیزات پزشکی و ورود به بازارهای بین‌المللی است.»
وی خواستار افزایش هماهنگی و هم‌گرایی شد تا شاهد شکل‌گیری مجمع و برگزاری انتخابات برای تعیین هیئت رئیسه کانون باشیم.
لزوم تفکیک واردات و مونتاژ از تولید ملی
همچنین بهرام دارایی، رئیس سازمان غذا و دارو نیز با بیان اینکه تولید در ایران مقدس است به‌ویژه تولیدی که جان مردم را نجات دهد، گفت: «سهم فعالان صنعت تجهیزات پزشکی از موفقیت ایران در متوقف کردن پاندمی کرونا بسیار قابل توجه است.»
وی با اظهار اینکه حمایت از تولیدکنندگان و فعالان تجهیزات پزشکی کشور را وظیفه خود می‌دانیم، افزود: «در حوزه تجهیزات پزشکی تولید ملی و اصیل نباید با تولید تقلبی و مونتاژ اشتباه گرفته شود و رواج یابد.»
به‌گفته دارایی، سازمان غذا و دارو به‌عنوان نهادی نظارتی در حوزه سلامت در مقابل مونتاژ می‌ایستد؛ چراکه باور دارد مونتاژ تولید نیست بلکه همان واردات است.
رئیس سازمان غذا و دارو همچنین رگولاتوری و تنظیم مناسبات به نفع تولیدکنندگان را یکی از نقش‌های سازمان غذا و دارو بیان کرد و گفت: «این سازمان نقش تسهیل‌گری را برعهده دارد و مانع فعالیت بخش خصوصی نیست؛ درعین‌حال وظیفه دارد به بخش‌های دولتی و خصولتی تذکر دهد تا در حوزه‌هایی که بخش خصوصی توانمند است ورود نکنند.»
وی در ادامه از بازنگری سیاست‌های ارزی در حوزه پزشکی، دارویی و تجهیزات پزشکی خبر داد و تصریح کرد: «منتها این بازنگری مشروط به تأمین منافع مردم است؛ بنابراین متولیان حوزه سلامت تا زمانی که مطمئن نشوند تمام ارکان دست‌اندرکار در مسئله ارز از جمله بانک مرکزی، سازمان برنامه و بودجه و بیمه‌ها با هماهنگی و در راستای منافع و امنیت حوزه سلامت مردم عمل نمی‌کنند، روال کنونی را تغییر نخواهند داد.»
سرمایه گذاری دولتی باید در حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان باشد
رئیس سازمان غذا و دارو همچنین درباره حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان حوزه تجهیزات پزشکی گفت: «بخش‌های مختلف زیرمجموعه دولت نباید به طور مستقیم به حوزه تولید تجهیزات پزشکی ورود کنند. تاکید ما این است که اگر سرمایه‌گذاری در این بخش انجام می‌دهند، در حمایت از تقویت بخش خصوصی و به‌ویژه شرکت‌های دانش‌بنیان تولیدکننده فناوری‌ها و محصولات تجهیزات پزشکی باشد.»
دارایی با بیان اینکه بر اساس تفاهم‌نامه بین سازمان غذا و دارو، معاونت فناوری وزارت بهداشت و معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، پنجره واحد حمایت از صنایع مرتبط با کالای سلامت ایجاد شده است، افزود: «این پنجره واحد با 40 شرکت که محصولات دانش‌بنیان در حوزه سلامت داشتند آغاز به کار کرده و با رویکرد حمایت از شرکت‌های صادرات محور همچنان ادامه دارد.»
وی با تاکید بر اینکه شرکت‌های تجهیزات پزشکی فقط به بازار تضمین شده داخلی تکیه نکنند، تصریح کرد: «شرکت‌ها باید نگاه صادراتی داشته باشند؛ چرا که بدون رویکرد صادراتی، شکوفایی این صنعت عقیم خواهد ماند.»
دارایی همچنین با یادآوری اقدامات بسیاری خوبی که در دوران کرونا در زمینه تجهیزات پزشکی ایران شده است، اظهار امیدواری کرد که عامل انسانی از سد راه تولیدکنندگان برداشته شود.
نگاه ویژه وزارت صمت به تولید تجهیزات پزشکی
در انتهای مراسم نیز سید مهدی نیازی، معاون هماهنگی و محیط کسب‌وکار وزارت صمت با تاکید بر اینکه در صورت ایجاد ظرفیت‌های تولیدی در کشور، موقع بحران‌ها خوب عمل خواهیم کرد، گفت: «تجهیزات پزشکی از رشته فعالیت‌های بسیار مهم صنعتی است و ویژگی‌های خاصی در حوزه بازار، فناوری، نوآوری و سیاست‌گذاری خواهد داشت.»
وی با اظهار اینکه شاید وزارت صمت در گذشته نگاه محدودی به این حوزه داشت، تصریح کرد: «اما در ساختار جدید وزارتخانه، موضوع نگاه ویژه به این رشته فعالیت، در دستور کار قرار گرفته است.»
به‌گفته نیازی در این راستا یکی از ۲۲ دفتر رشته فعالیت‌های وزارت صمت به دفتر تجهیزات پزشکی و آزمایشگاهی اختصاص یافته است.
وی همچنین از جمع‌بندی، طراحی و تدوین برنامه مسائل رشته فعالیت مهم تجهیزات پزشکی و آزمایشگاهی با هماهنگی انجمن‌ها و تشکل‌ها و با محوریت بخش خصوصی، خبر داد و گفت: «این اقدام با هدف داشتن نقشه راه توسعه این صنعت مهم انجام شده و مبنای کار قرار می‌گیرد.»
نیازی با اشاره به اینکه امسال اقدامات خوبی با همکاری انجمن‌ها در حال طراحی است، افزود: « اعلام آمادگی کرده‌ایم که با محوریت انجمن‌ها، برنامه جهش تولید را برای این رشته در وزارتخانه طراحی کنیم.»
معاون هماهنگی و محیط کسب‌وکار وزارت صمت با اظهار اینکه وزارت صمت در تلاش برای ایجاد همکاری و هم‌افزایی با وزارت بهداشت و معاونت علمی ریاست‌جمهوری است، تاکید کرد: «تولید نیاز به مشوق، زیرساخت، حمایت و… دارد و همه دستگاه‌ها باید در این زمینه همکاری کنند؛ بنابراین ما نیز تلاش داریم شرایط تولید را در کشور آسان کنیم.»
دیدگاه ها