یکی از نکات قابل توجه رشته مهندسی پزشکی، جذابیت آن به‌شمار می‌رود. به‌گونه‌ای که برخی از پذیرفته‌شدگان از ابتدای امر علاقه‌ای به این رشته نداشته‌اند یا بدون آگاهی وارد آن می‌شوند اما به‌مرور زمان این علاقه نه‌تنها در آن‌ها شکل گرفته بلکه قدم در مسیر پرتلاطم تولید تجهیزات پزشکی نیز می‌گذارند. مهندس محسن رفیعی یکی از این دسته افراد به‌شمار می‌رود. جوانی که سال 1394 فارغ التحصیل شد و از سال 1397 نیز با همراهی جمعی از متخصصان تجهیزات پزشکی کار تولید را در زمینه دستگاه‌های کمک تنفسی از قبیل اکسیژن‌ساز شروع کرد و هم‌اکنون در سمت مدیرعامل شرکت تریتا طب پیشرفته در استان یزد مشغول فعالیت و تولید دستگاه اکسیژن‌ساز خانگی است. در ادامه گفت‌وگوی ما را با این مهندس جوان و پرتلاش درباره فضای حاکم بر آموزش و بازار کار در حوزه مهندسی پزشکی می‌خوانید.
دلیل علاقه‌مندی شما و هدف از انتخاب این رشته چه بود؟
هنگام انتخاب رشته، هیچ شناخت، هدف و انگیزه‌ای از رشته مهندسی پزشکی نداشتم. حتی ترم اول را نیز مرخصی گرفتم و دانشگاه نرفتم.
چطور شد که تصمیم گرفتید در این رشته ادامه تحصیل بدهید؟
در زمان تحصیل در دانشگاه به‌صورت اتفاقی در زمینه تعمیرات تجهیزات پزشکی مشغول به کار شدم. به این ترتیب به این نتیجه رسیدم که چندان هم بد نبوده که در رشته مهندسی پزشکی پذیرفته شده‌ام.
به‌نظر شما رشته مهندسی پزشکی در ایران از نظر کیفیت، به‌روز بودن، تخصص و توانمندی و بازار کار چه جایگاهی دارد؟
از نظر به‌روز بودن در زمینه تحصیل در دانشگاه اصلاً جایگاه خوبی نداریم؛ در واقع بیشتر دروس دانشگاهی به‌ویژه دروس مربوط به آشنایی با تجهیزات پزشکی بسیار قدیمی هستند و اصلاً کاربردی نیستند. درحالیکه در زمینه دستگاه‌های موجود در بیمارستان‌ها مانند دستگاه‌های مرتبط با عمل چشم، ونتیلاتورها و… تقریباً مدرن هستیم.
باتوجه به این شرایط، به دیگران توصیه می‌کنید برای ادامه تحصیل به‌سمت این رشته بروند؟ چرا؟
به دیگران توصیه می‌کنم پیش از انتخاب رشته مهندسی پزشکی بهتر است ابتدا از علاقه خود مطمئن شوند و با دید بازتری اقدام به انتخاب کنند. برای نمونه در زمینه تعمیرات تجهیزات پزشکی بهتر است پیش از تحصیل در رشته مهندسی پزشکی، مدتی کارآموزی کنند یا مشاوره بگیرند. این توصیه در زمینه بازاریابی و فروش نیز صدق می‌کند. به‌ویژه برای آقایان که دوره خدمت سربازی را نیز در پیش دارند و باید با دقت بیشتری دست به انتخاب بزنند. با همه این تفاسیر، در مجموع رشته مهندسی پزشکی هنوز تا چند سال آینده بسیار بکر خواهد بود.
برای ورود به بازار کار با چه مشکلاتی روبه‌رو بودید؟
بیشترین مشکل ما تأمین قطعات مورد نیاز از خارج از کشور بود. همچنین دریافت برخی از مجوزهای بی‌ربط یکی دیگر از مشکلات حوزه تولید به‌شمار می‌رفت.
ارزیابی شما از بازار کار کنونی در حوزه‌های مختلف از جمله بخش تولید، چیست؟ آیا بازار، گنجایش لازم برای دانش‌آموختگان جدید را دارد؟
اگر تمامی دانش‌آموختگان یا حتی 60 درصد آن‌ها تصمیم به فعالیت در زمینه تولید و فروش داشته باشند، بازار بسیار اشباع خواهد شد. بنابراین بازار نیازی به این تعداد دانش‌آموخته ندارد. برای نمونه در شهر کوچکی همچون یزد، هم‌اکنون تقریباً 600 تا 800 نفر دانش‌آموخته مهندسی پزشکی یا دانشجویان ترم‌های پایانی تحصیل وجود دارند.
دانش‌آموختگان برای ورود به حوزه تولید با چه چالش‌هایی روبه‌رو هستند؟
بزرگ‌ترین چالش برای دانش‌آموختگان در رشته مهندسی پزشکی، اطلاعات پایین آن‌ها است. اگر دانشجویان در حین تحصیل، کارآموزی یا فعالیت خاصی نداشته باشند، آینده آن‌ها بسیار چالش برانگیز خواهد بود؛ زیرا داشتن مدرک تحصیلی هرچند لازم است، اما به‌تنهایی کافی نیست. تجربه‌ای که من داشتم طی چندین سال و هرکدام هم اتفاقی به‌دست آمدند.
مهم‌ترین چالش و معضل حوزه فنی چیست؟
فعالیت در زمینه‌های فنی مانند ساخت بُرد، قالب و… هزینه‌های بسیار بالایی می‌برد و تحقیقات مقرون به‌صرفه نیست.
به نظر شما مهم‌ترین چالش صنعت تجهیزات پزشکی چیست؟
بزرگ‌ترین چالش تجهیزات پزشکی، ممنوعیت واردات در صورت داشتن تولید داخلی محصولات است. این حرف را درحالی عنوان می‌کنم که خودم تولیدکننده هستم؛ چرا که ایجاد انحصار، امکان خلاقیت و بالابردن کیفیت را از تولیدکنندگان سلب می‌کند. مهم‌تر از همه این است که در این بین مصرف‌کنندگان نیز متضرر می‌شوند.
چرا باید واردات دستگاهی که کیفیت بالایی دارد را ممنوع کرد؟ درحالیکه قیمت دستگاه پس از پایان تمامی مراحل قانونی همچون گمرک، مالیات و… اختلاف زیادی با محصول تولید داخل ندارد. ضمن اینکه تاکید می‌کنم کیفیت دستگاه وارداتی نیز با برخی از تولیدات داخلی قابل مقایسه نیست.
اگر شما جای یکی از مسئولان بودید، برای بهبود وضعیت صنعت تجهیزات پزشکی چه می‌کردید؟
اگر جای مسئولان بودم، رقابت ایجاد می‌کردم. با این کار نه‌تنها بهترین کیفیت را داشتیم بلکه بیمارستان‌ها و مراکز درمانی هزینه کمتری برای خرید و تعمیر تجهیزات پزشکی پرداخت می‌کردند. در واقع اگر حس رقابت شدید ایجاد شود در برخی اوقات هزینه تعمیرات به صفر می‌رسد؛ زیرا شامل خدمات و گارانتی طولانی مدت است. بنابراین در این زمینه کشور باید به‌سمت تولید دانش فنی برود. تولید دانش فنی در زمینه تجهیزات پزشکی بسیار حساس است چرا که مستقیم با جان، روح و روان بیمار و سلامت افراد جامعه مرتبط است. در نتیجه جای آزمون و خطا نیست و باید واحدهای تحقیقاتی راه‌اندازی شوند.
دیدگاه ها