تامین ملزومات بهداشتی و محافظت فردی در برابر کرونا نه تنها برای کادر پزشکی بلکه برای عموم مردم در شرایطی که دولت سیاست بازگشایی تدریجی مشاغل را تحت عنوان فاصله‌گذاری هوشمند در پیش گرفته، ضرورتی انکار ناپذیر است.
آیا این ماسک و دستکش و مواد ضدعفونی‌کننده برای استفاده همگان به بهای مناسب و مطمئن در دسترس قرار دارد؟ و مردم که در وسایل حمل‌ونقل و مکان‌های عمومی حضور می‌یابند، امکان تهیه آن‌ها را دارند؟
از سوی مقامات دولتی و نیز فضاسازی صدا و سیما، نوعی اطمینان مسامحه‌آمیز در این ارتباط به چشم می‌خورد. درحالی که واقعیت موجود مرکز شهر، صف‌های اتوبوس و نیز توان اقتصادی مردم و شرایط دسترسی به ملزومات بهداشتی و محافظت فردی در برابر کرونا، چیز دیگری می‌گوید. هنوز هم این جمله بر شیشه شماری از داروخانه‌ها، مشتریان را پس می‌زند: «ماسک و مواد ضدعفونی‌کننده نداریم.»
رئیس سازمان غذا و دارو چندی پیش اعلام کرده بود، تولید ماسک سه لایه در کشور از ۱۵۰ هزار عدد در روز به ۳ میلیون رسید و تولید ماسک N95 از ۵ هزار عدد در روز به ۱۷۰ هزار عدد افزایش یافت. سپس در اواخر اسفند افزایش ظرفیت تولید ماسک سه لایه روزانه به ۵ میلیون عدد را پیش‌بینی کرد و در اول اردیبهشت تصریح کرد: «در حال حاضر بحران ناشی از کمبود اقلام حفاظتی برای نیروهای بهداشتی و درمانی را پشت سر گذاشته‌ایم و امروز می‌توانیم امیدوار باشیم که علاوه بر تامین نیازهای کشور در زمینه صادرات نیز فعال باشیم.»
با توجه به جایگاه رئیس سازمان غذا و دارو و مسئولیت‌های قانونی و حساسیت افکار عمومی در این زمینه و نیز تداوم تاکیدهای او بر تامین کامل و حتی مازاد ملزومات بهداشتی و حفاظت فردی در برابر کرونا، نمی‌توان اطلاعات ارائه شده را نسنجیده قلمداد کرد. اما از سوی دیگر «ماسک نداریم»، «الکل نداریم» و قیمت‌های چند برابر بهای اعلام شده برای این کالاها در بازار نیز واقعی هستند. این تناقض را چگونه می‌توان توجیه کرد؟!
واقعیت این است که در شروع ماجرا و خیز برداشتن یک‌باره تقاضا برای ماسک و دستکش و مواد ضدعفونی‌کننده، کمبود این کالاها در بازار به شدت رخ داد. به طوری که حتی کادر درمان در بعضی بیمارستان‌ها با امکانات حداقلی به مبارزه با کرونا می‌رفتند. بخشی از جان باختگان کادر درمان بر اثر کووید ۱۹، قربانی این کمبودها شدند. وضع چنان بود که به گمرک دستور داده شد به سرعت و خارج از تشریفات دست‌وپاگیر، این کالاها را ترخیص کند. بسیاری از شرکت‌ها خط تولید خود را تغییر دادند تا این کالاها را تولید کنند. حتی ناگزیر مردم و خیرین به کمک آمدند تا تجهیزات مورد نیاز بیمارستان‌ها را تامین کنند. همچنین معاون وزیر بهداشت اعلام کرد کمک‌های اشخاص حقیقی و حقوقی برای تامین لوازم و تجهیزات مصرفی مورد نیاز بیمارستان‌ها، هزینه مالیاتی محسوب می‌شود.
مشارکت وسیع مردمی و بسیج عمومی برای جبران این کمبودها، راهگشا بود. هرچند تولید فله‌ای ماسک در کارگاه‌های خانگی و محلی و بعضا غیر استاندارد تردیدهایی را درباره عملکرد بهداشتی آن‌ها بر می‌انگیخت.
به میدان آمدن شرکت‌های دانش‌بنیان وجه دیگری از چالش و راهکارهای مقابله با کرونا بود که دستاوردهایی امیدبخش برای بخش درمان به ارمغان آورد و سطح ادعاها را از ماسک و مواد ضدعفونی بسیار بالاتر برد و صحبت از خودبسندگی در زمینه تولید کیت‌های تشخیصی و دستگاه ونتیلاتور به میان آمد.
علی‌رغم این رویدادهای نویدبخش، باز هم شاهد کمبود کیت و آزمایش‌های تشخیصی در مراکز درمانی و نیز کمبود ملزومات محافظت از کرونا و گران‌فروشی فاحش آن‌ها هستیم. حتی ارسال چند نوبت کمک‌های پرحجم خارجی از کشورها و نهادهای بین‌المللی هم کمکی به رفع این نقیصه نکرد. هرچند دولت و صدا و سیما تمایلی به اعلام این خبرها ندارند و نوعی تمایل بر اعلام بی‌نیازی و فخرفروشی به آمریکا و اروپا مشاهده می‌شود. تحویل اقلام بهداشتی به سفارت سوئیس به عنوان حافظ منافع آمریکا و ادعای آمادگی برای صادرات ونتیلاتور تا چندماه دیگر، نمونه اینگونه تبلیغات هستند که بیش از آنکه اطمینان‌بخش باشند، تردید برانگیزند.
حتی با پذیرش همه این ادعاها، نمی‌توان به گزارش خبرگزاری‌ها درباره معضل بازار لوازم پیشگیری از کرونا بی‌اعتنا بود. فاصله آن ادعاها و وعده‌ها تا واقعیت موجود پشت شیشه داروخانه‌ها را «ماسک نداریم، ضدعفونی نداریم»، با سوء‌استفاده افراد و شرکت‌های فرصت‌طلب، احتکار و زدوبند، صادرات به طمع دریافت ارز و ناگزیر سوء مدیریت، پر می‌شود.
اداره کل تجهیزات پزشکی دستورالعمل‌های مختلفی صادر کرده و با ایجاد سامانه و اعلام سقف قیمت فروش توزیع‌کننده و مصرف‌کننده نهایی، اقداماتی برای جلوگیری از این نابسامانی‌ها انجام داده اما کمبود و گرانی را برطرف نساخته است.
حاکمیت و دولت که برای بازگشایی تدریجی مشاغل فراخوان می‌دهد، نباید تنها به ظرفیت تولید و رجزخوانی‌ها بسنده کند، بلکه در برابر همه این کژی‌ها و ناکارآمدی‌هایی که خندق بین آن‌ها ادعاها و واقعیت نگران‌کننده موجود را پر کرده، مسئول است.
مدیر مسئول
صائب ماکویی
دیدگاه ها