انواع آمبولانس‌ها و تجهیزات آن‌ها

آمبولانس وسیله نقلیه بزرگ برای جابجایی اصولی و علمی بیماران و مجروحان از محل حادثه به مکان اسکان برای جلوگیری از صدمات بیشتر است. تکنسین فوریت پزشکی در آمبولانس، حین انتقال بیمار نیز قادر به انجام اقدامات اولیه پزشکی با استفاده از تجهیزات ویژه از جمله اکسیژن، ونتیلاتور، الکتروشوک و… است. این وسیله نقلیه در انواع مختلفی از جمله آمبولانس زمینی (آمبولانس نوزاد، آمبولانس بیماران اختلالات روانی و آمبولانس ICU) و آمبولانس هوایی وجود دارد.

آمبولانس‌های زمینی
براساس استاندارد ملی ایران به شماره 4374 مربوط به خودروهای پزشکی و تجهیزات وابسته به آن‌ها، آمبولانس‌ها دارای 3 تیپ مختلف B ،A و C هستندکه تجهیزات هر تیپ آمبولانس براساس نوع فعالیت آن‌ها متفاوت است.

تیپ A ‌(آمبولانس جهت انتقال بیمار‌)
آمبولانس نوع A برای انتقال بیماران در وضعیت پایدار و هوشیار مناسب است. این نوع آمبولانس‌ها می‌توانند به صورت آفرود و شاسی بلند (جهت تردد در مسیرهای صعب العبور) یا برای مسیرهای شهری باشند.
آمبولانس انتقال بیمار به دو نوع زیر تقسیم می‌شود:

• نوع A1 مناسب برای انتقال یک بیمار

• نوع A2 مناسب برای انتقال یک یا چند بیمار (بر روی برانکارد یا صندلی)

ابعاد آمبولانس تیپ A

تیپ B (آمبولانس اورژانس)
آمبولانس تیپ B که با تجهیزات پیشرفته طراحی و تجهیز شده است و دارای امکانات مراقبت‌های ویژه برای جا به جایی بیماران بد حال است که اصطلاحاً به آن‌ها ICU موبایل نیز گفته می‌شود.

ابعاد آمبولانس تیپ B

تیپ C (واحد سیار مراقبت‌های ویژه)
آمبولانس‌های بسیار مجهزی هستند که علاوه بر امکان انتقال بیمار و درمان‌های پیشرفته، امکانات احیاء ICU و CCU را در اختیار دارند و نوعی مرکز اورژانس پرتابل محسوب می‌شوند.

ابعاد آمبولانس تیپ C

قسمت‌های مختلف آمبولانس:
1- کابین راننده
2- کابین بیمار
3- تجهیزات ارتباطی
4- تجهیزات پزشکی

تجهیزات کلی پزشکی مورد نیاز برای تجهیز آمبولانس تیپ‌های A و B و C

تجهیزات آمبولانس تیپ A

تجهیزات آمبولانس تیپ B

تجهیزات آمبولانس تیپ C

مخازن اکسیژن
آمبولانس‌ها حداقل باید دو مخزن اکسیژن (یکی ثابت و یکی پرتابل) داشته باشند و مخزن پرتابل حداقل 300 لیتر اکسیژن و مخزن ثابت جریانی معادل 2 تا 25 لیتر در دقیقه ایجاد کند. باید توجه شود که مخزن پرتابل نزدیک کیف کمک‌های اولیه باشد و همچنین هر دو مخزن مجهز به مانومتر باشند.

ساکشن پرتابل
از این دستگاه برای دفع ترشحات، خون یا استفراغ از مسیر هوایی بیمار استفاده می‌شود. گاهی به علت نبود برق یا باتری، از ساکشن دستی استفاده می‌شود.

تخته CPR
برای انجام عمل CPR باید سطح سختی را زیر بدن بیمار ایجاد کرد تا بتوان فشارهای محکمی را به سینه وارد کرد.

تجهیزات انتقال بیمار

برانکارد پاچلاقی یا برانکارد آمبولانسی
این وسیله به علت داشتن دو شکن در قسمت‌های سر و پا و چرخ‌های تعبیه شده در زیر آن، قابلیت تبدیل شدن به صندلی چرخ دار را دارد. این ویژگی در شرایطی استفاده می‌شود که لازم است بیمار به صورت نشسته به مرکز درمانی انتقال داده شود. این دو شکن باید به سرعت برانکارد را به حالت صندلی در بیاورند و به راحتی تغییر زاویه دهند.
لازم به ذکر است این وسیله باید از مواد مقاوم در برابر ضد عفونی کننده‌ها ساخته شده باشد و ضمن سبک بودن، وزن‌های بالا را نیز تحمل کند و همچنین به جهت ایمنی بیمار در آمبولانس باید چرخ‌های قفل دار را قفل کرده و بندهای روی بدنه برانکارد را روی بدن بیمار بست تا از افتادن بیمار جلوگیری شود.

برانکارد برزنتی یا قابل انعطاف
جنس این برانکارد از آلومینیوم و برزنت است و بیشتر برای جابجایی بیماران و مصدومان در بیمارستان‌های صحرایی و همچنین حمل بیماران در مکان‌های باریک استفاده می‌شود. باوجود سبک بودن، این برانکارد قابلیت تحمل وزن بالا را دارد و به علت داشتن اهرم‌های قفل دار روی برانکارد، پس از قفل شدن روی بدن بیمار امکان تا شدن برانکارد وجود ندارد و ایمنی بیمار حفظ می‌شود.

برانکارد بسکت
این برانکارد برای نقل و انتقال بیماران در دسترسی‌های سخت مانند ارتفاعات، دره یا ساختمان‌های مرتفع استفاده می‌شود.
کلمه بسکت به این دلیل برای این برانکارد استفاده می‌شود که برخلاف سایر مدل‌ها حالت کاملاً صاف ندارد و دور آن را یک دیواره کوتاه فرا گرفته که به این شکل مانند یک سبد، بیمار را در خود نگه می‌دارد. جنس این برانکارد باید نسوز باشد و در برابر مواد مختلف و سایش و خوردگی مقاومت داشته باشد. همچنین باید بندهایی داشته باشد تا بدن بیمار را ثابت نگه داشته و از افتادن بیمار جلوگیری کند.
این نوع برانکارد در دو مدل زیر ساخته می‌شود:
1- برانکارد بسکت یک تکه: این برانکارد به صورت سبدی و یک تکه است و امکان تا شدن ندارد.
2- برانکارد بسکت دو تکه: این مدل را می‌توان به دو قسمت مساوی تقسیم کرد به طوری که به راحتی حتی توسط یک نفر جابجا شود و جای زیادی را هم اشغال نکند.

برانکارد ارتوپدی، قاشقی یا اسکوپ
این برانکارد این قابلیت را دارد که به ۲ یا ۴ قسمت تقسیم شود و سپس در اطراف بیمار که روی سطح صاف است قرار می‌گیرد و دوباره تکه‌های برانکارد به یکدیگر قفل شده و بیمار جابجا می‌شود. این برانکارد بیشتر برای بیمارانی که دچار آسیب شکستگی یا دررفتگی در حادثه شده‌اند مورد استفاده قرار می‌گیرد. در قسمت میانی این برانکارد یک فضای خالی وجود دارد و در مواردی استفاده می‌شود که بیمار نیاز به تصویربرداری داشته و نباید بدن وی تکان بخورد.
تذکر: این برانکارد برای بیمارانی که دچار آسیب ستون فقرات هستند مناسب نیست.

برانکارد صندلی شو
برانکارد صندلی‌شو قابلیت تا شدن دارد و به همین علت، هم به عنوان صندلی حمل بیمار و هم به عنوان برانکارد مورد استفاده قرار می‌گیرد و در شرایطی که از آن استفاده نمی‌شود، کاملاً تا شده و در آمبولانس فضای اندکی را اشغال می‌کند. کاربرد آن بیشتر در فضاهایی کوچک مانند راه پله و آسانسور است. این وسیله از جنس آلومینیوم ساخته شده و دارای یک پشتی بلند است که سر بیمار را ثابت نگه می‌دارد. همچنین چرخ و دسته‌هایی دارد که باعث حمل آسان آن می‌شود.

تخته ستون فقرات
این تخته از تجهیزات استاندارد هر برانکاردی است که دارای جنس پلاستیک است و در اطراف آن دستگیره‌هایی برای جایجایی قرار دارد. این برانکارد دارای دو مدل بلند و کوتاه است و بیشتر در مانورهای CPR و ثابت نگه داشتن ستون فقرات بیمار مورد استفاده قرار می‌گیرد.

تجهیزات بی‌حرکت کننده ضایعات استخوان
آتل گردنی یا گردنبند طبی
گردنبند طبی یا کلارگردنی یا بریس گردن در سایزهای مختلف به صورت غیرتهاجمی از ناحیه گردن و ستون فقرات حمایت می‌کند و با کاهش میزان وزن سر به روی گردن، از درد بیمار می‌کاهد.

ایموبیلایزر یا بی‌حرکت کننده سر
این وسیله بر روی لانگ بک بورد نصب می‌شود و برای ثابت نگه داشتن سر و گردن مصدوم ضایعه نخاعی در برابر تکان‌های ناشی از جابه جایی است.

آتل‌های اندامی
آتل وسیله‌ای برای ثابت نگه داشتن اندام آسیب دیده بر اثر شکستگی یا ضرب دیدگی است و برای اندام مختلف طراحی شده است. آتل‌ها با بی‌حرکت نگه داشتن عضو مورد نظر، موجب کاهش درد فرد و بهبود وی می‌شوند. استفاده از آتل‌های اندامی آسان است، استحکام مناسبی دارند و معمولاً قابل شست‌وشو هستند.

کیف احیا
کیف احیا یک مجموعه تقریباً کامل از تمام وسایل لازم جهت احیا قلبی-ریوی است که در موارد احیا دسترسی به آن‌ها را آسان می‌‌کند. اجزا کیف احیا شامل موارد زیر است:
1- دهان باز کن، پنس زبانگیر، لارنگوسکوپ، لوله تراشه (وسایل بازکردن راه هوایی)
2- برانول، سرنگ و پنبه و الکل، آنژیوکت (وسایل برای رگ‌گیری)
3- داروهای احیا
4- گوشی و فشارسنج
5- آمبوبگ
6- کپسول اکسیژن
7- ساکشن دستی
8- چراغ قوه
9- ترمومتر
10- گلوکومتر
11- باند و گاز استریل، چسب، ست سرم، ماسک
12- عینک محافظ شخصی، دستکش، جلیقه شبرنگ

آمبولانس‌های اعصاب و روان و آمبولانس نوزاد
این آمبولانس‌ها در همان گروه آمبولانس‌های ICU قرار می‌گیرند با این تفاوت که در آمبولانس نوزادان اتصالات و پراپ‌‌ها باید متناسب با اندام نوزاد بوده و برخی از تجهیزات مانند ونتیلاتور نیز بر اساس حجم ریه نوزادان تنظیم شود. همچنین انکباتور نوزاد نیز یکی دیگر از تجهیزات مورد نیاز در این نوع آمبولانس است.

آمبولانس‌های هوایی
آمبولانس‌های هوایی مناسبترین و سریعترین وسیله برای جابجایی بیماران در شرایط حاد و حساس هستند. این آمبولانس‌ها باید دارای کابین ویژه برای جابجایی بیماران با شرایط حاد جسمی و فضای مناسب برای استقرار کادر پزشکی باشند. این نوع آمبولانس در دو نوع بال ثابت و بال گرد هستند که نوع بال گرد برای جابجایی بیماران با سرعت در مسافت کوتاهتری (تا فاصله 100 تا 150 مایلی) هستند و نوع بال ثابت برای جابجایی بیماران تا فاصله بیشتر از 100 تا 150 مایلی هستند.

کاربرد آمبولانس‌های هوایی
1- انتقال بیماران با شرایط خاص جسمی
2- انتقال بیماران از مکان‌های صعب العبور
3- انتقال عضو پیوندی (به علت سرعت انتقال)
4- انتقال و جابجایی بیماران از شهری به شهر دیگر
5- انتقال و جابجایی بیماران از کشوری به کشور دیگر
6- انتقال دارو برای بیماران خاص

تجهیزات پزشکی استاندارد
این آمبولانس‌ها باتوجه به شرایط بیماران باید مجهز به تجهیزات ICU,PICU,BICU,CCU,NICU,MICU باشند.

منابع
1- استاندارد خودروهای پزشکی و تجهیزات آنها-آمبولانسها (استاندارد 4374)
2- آشنایی با تجهیزات آمبولانسها، دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی همدان