از دانش آموختگان مهندسي پزشکي چه خبر؛ حمايت از ايده ها، گامي جهت صنعتي شدن کشور

نویسنده: سيده مينا مجابي

مهندس سهيل باقرکلانتري يكى از دانش آموختگان جوان رشته مهندسى پزشكى است كه از همان ابتدا زمينه كارى خود را با رشته تحصيلى اش پيوند زده است. باقرکلانتري در سال 1371 در يک خانواده چهار نفره در تهران به دنيا آمده است. او در کنار تحصيل و کار، شرکت در دوره هاي مختلف علمي را در برنامه زندگي روزمره خود قرار داده است. گفت و گوى خودمانى مهندسى پزشكى را با وي  مى خوانيد.

 در چه سالى و در كدام دانشگاه شروع به تحصيل کرديد؟
من در سال 1389در رشته مهندسي پزشکي گرايش باليني در  دانشگاه تهران پزشکي  شروع به تحصيل کردم و در حال حاضر در مقطع کارشناسي ارشد دانشجوي رشته مهندسي پزشکي گرايش بيوالکتريک در دانشگاه آزاد  واحد تهران مرکزي مشغول به تحصيل هستم.

با چه هدفى رشته مهندسى پزشكى را انتخاب كرديد؟
داستان من  و مهندسي پزشکي به سال 1378 برمي گردد که پدر بنده دچار گرفتگي عروق قلبي شده  و مجبور به گذاشتن استنت ( استنت يک لوله توري سيمي کوچک است که سبب باز شدن سرخرگ شده و به شکل دايمي داخل آن قرار مي گيرد) در عروق قلبي شد. در نتيجه پس از اين عمل جرقه مهندسي پزشکي در ذهن من زده شد و مرا به سمت اخبار مهندسي پزشکي و رشته مهندسي پزشکي کشاند. در ادامه به دليل مشکلات تنفسي مادرم (بيماري آسم ) علاقمند به کسب تجربه و کار در بخش قلبي – تنفسي شدم.

در مورد سوابق كارى خود و کار  فعلي تان توضيح دهيد؟
از سال اول دانشجويي به مدت 2 سال شروع به تدريس و مشاوره تحصيلي در آموزشگاه قلم چي کردم . پس از آن در شرکت فناوري آزمايشگاهي مدت کوتاهي را در بخش تعميرات و راه اندازي دستگاه هاي بيهوشي گذراندم. ازسال 1392 نيز به مدت 2 سال در نشريه تخصصي صنعت صدا و تصوير در بخش مقالات انگليسي و تبليفات مشفول به کار شدم و از ابتداي سال 1394 در شرکت  ايده گستر درمان در بخش تجهيزات پزشکي فعاليت خود را ادامه دادم. در شرکت ايده گستر درمان  بر روي دستگاه هاي تقويت کننده عضلات تنفسي تاکنون مشغول به کار هستم.

لطفا كمي بيشتر در مورد دستگاه هاي  تقويت کننده عضلات تنفسي توضيح دهيد.
اين دستگاه ها در جهت تمرينات ورزشي عضلات تنفسي به کار مي روند. ساختار عملکردي اين دستگاه ها به صورت تمرينات مقاومتي است که در واقع يک مقاومت تنفسي در برابر عمل دم فرد (به دليل اينکه عمل دم يک عمل ارادي است ولي بازدم غير ارادي است)  ايجاد مي کند که باعث تقويت عضلات تنفسي (عضله ديافراگم ، بين دنده اي و … ) مي شود.
دستگاه هاي تقويت کننده عضلات تنفسي در دو بخش دستگاه هاي  ديجيتالي در جهت استفاده مراکز درماني براي تست هاي تنفسي و دستگاه هاي مکانيکي  در جهت استفاده شخصي افراد براي تمرينات تنفسي استفاده مي شوند. اين دستگاه ها  با توجه به سطح مقاومتي متغيرشان براي همه افراد مورد استفاده قرار مي گيرند. از فوايد استفاده اين دستگاه ها مي توان به از بين بردن تنگي نفس، بالا رفتن حجم تنفسي و خون رساني بهتر اشاره کرد.
اگر به هر نحوي شيوهي تنفس تان با الگوهاي استاندارد فاصله دارد يا علاقه داريد در زماني کوتاه سيستم تنفسي بدنتان را تقويت کنيد، استفاده از دستگاه هاي تقويت تنفسي ميتواند يکي از بهترين و کارآمدترين روشها باشد.

شما ارتباط علم و صنعت را در اين رشته چگونه ارزيابى مى كنيد؟
به نظر من با توجه به جديد بودن رشته مهندسي پزشکي در ميان ديگر رشته هاي مهندسي، ايران از نظر علمي در اين حوزه در  وضعيت مطلوبي به سر مي برد و روز به روز پيشرفت هاي چشم گيري  از اين رشته در کشور ديده مي شود، ولي اين در حالي است که متاسفانه در حوزه صنعت مهندسي پزشکي، همچنان نيازمند به فعاليت پررنگ تر شرکت ها در بخش توليد هستيم. يکي از اقدامات لازم جهت هماهنگ شدن بيشتر علم و صنعت، حمايت از توليدکنندگان و همچنين حمايت از ايده هاي جديد است که اميدواريم روز به روز کشور به سمت صنعتي شدن پيش برود.
از طرفي در ايران مهندسان پزشکي پس از تحصيل، در مراکز درماني يا شرکت ها مشغول به کار مي شوند و اين در حالي است كه در اين مراکز درماني اکثر مشکلات دستگاه ها اعم از تعمير متاسفانه به شرکت هاي توليدکننده و يا واردکننده برمي گردد که در نتيجه مهندسان پزشکي آشنايي بسيار کمي با تعميرات پيدا مي کنند. درنتيجه پايين بودن اطلاعات و تجربه هاي عملي مهندسان پزشکي کشور يک سد بزرگ بر سرراه صنعتي شدن ايران است.
از طرفي كشور ما در بخش توليد تجهيزات مصرفي در وضعيت مطلوبي است و توانسته تا حدي نيازهاي کشور را برآورده کند، اما در خصوص تجهيزات تخصصي و گران قيمتي مانند MRI و … راه بسيار طولاني درپيش است که با حمايت دولت و ارتقاي سطح علمي کشور اميدواريم اخبار خوبي در اين موارد نيز بشنويم.

شما چه توصيه اي براي دانش آموختگان و کساني که مي خواهند وارد اين رشته شوند داريد؟
در ابتدا براي افرادي که مي خواهند وارد اين رشته شوند توصيه مي کنم که يک آشنايي اوليه از اين رشته و کاربردهاي آن در کشور و مراکز درماني داشته باشند، چراكه گاهي ديده شده افراد زيادي وارد اين رشته شده اند و سريعا از انتخابشان پشيمان شده اند.
رشته مهندسي پزشکي در واقع سه رشته مهندسي برق، پزشکي و مهندسي کامپيوتر را در دل خود جاي داده است که در نتيجه آشنايي با سيستم هاي الکترونيکي، نرم افزارهاي کامپيوتري اعم از متلب و … ، شناخت آناتومي و فيزيولوژي انسان مي تواند در زمينه شناخت اين رشته راه گشا  باشد. به طور کلي توصيه اي که من به صورت اکيد به همه ي دوستان خوب مهندسي پزشکي دارم اين است که در سه زمينه زير خود را آماده سازند :

1) تقويت زبان انگليسي، به دليل اينکه ارتباط ما با دنياي مهندسي پزشکي و براي به روز بودن اطلاعات علمي خود از اين طريق است.
2) کسب تجارب عملي در رشته مهندسي پزشکي و بازار مهندسي پزشکي، به نظر من بازار کاري مهندسي پزشکي بسيار متفاوت از دروس دانشگاهي است، لذا جهت انتخاب زمينه کاري مورد علاقه خود، تجربه عملي بسيار مفيد است.
3) شرکت در کلاس ها و سمينار ها و نمايشگاه هاي تجهيزات پزشکي، زيرا رشته مهندسي پزشکي هر روز در حال تغيير و تحولات زيادي است و از اين رو به روزبودن و آشنايي با موضوعات روز  بسيار مي تواند مفيد باشد.

لطفا پروژه کارشناسي خود را توضيح دهيد.
من در ترم 7 دوره کارشناسي خود با استاد عزيزم دکتر کريمي مريداني  برروي موضوع «پيش بيني فشار خون غير تهاجمي از روي سيگنال هاي قلبي (ECG)» کار کرده ام. اين تحقيق در جهت پيش بيني فشار خون بيماران قلبي و افراد داراي بيماري فشار خون انجام شده است که جلوگيري از سکته هاي قلبي، مغزي و حتي آسيب رساني به بافت هاي مهم بدن مانند کليه، چشم و … صورت گرفته است.
در اين تحقيق با استفاده از  داده هاي بيماران، يک الگوريتم براي پيش بيني اتوماتيک فشار خون بيماران از روي سيگنال هاي قلبي ( ECG) پي ريزي شده است که حتي مي توان آن را  بر روي سيستم هاي مانيتورينگ نيز برنامه نويسي کرد و مورد استقاده قرار داد.

تفاوت اصلي مهندسي پزشکي با  برق را براي دانش آموزان علاقمند چگونه بيان مي کنيد؟
مهندسي برق يک رشته گسترده با زمينه هاي مختلف است، در حالي که مهندسي پزشکي در واقع بر روي انسان و سلامتي کاربرد دارد. البته رشته مهندسي پزشکي نيز گرايشات مختلفي را داراست ولي در کل بر روي انسان و سلامتي محوريت دارد. همچنين بايد اين را نيز خاطر نشان کرد که در رشته مهندسي پزشکي مفاهيم رشته برق بسيار كاربرد  دارند.

لطفا از علايق خودتان هم براي ما بگوييد.
تفريحات علمي  و روزمره من شامل پژوهش بر روي سيستم هاي  تنفسي، قلب و عروق، گوارش و ابزار و تجهيزات مرتبط با اين سيستم ها است.
همچنين من علاقه به يادگيري نرم افزارهاي مهندسي دارم و هر روز سعي  مي کنم خودم را با نرم افزارهاي جديدتري آشنا کنم. همواره به ورزش نيزعلاقه دارم و در رشته هاي فوتبال، بسکتبال، کوهنوردي، تنيس روي ميز و شطرنج  فعاليت دارم.

در خصوص نرم افزارهاي مهندسي پزشكي وبعضي دستگاه ها که تجربه اي داريد چه نکاتي داريد؟
در رشته مهندسي پزشکي نرم افزارهاي  زيادي وجود دارد، ولي مي توان به اختصار اين نرم افزارها را که کاربرد زيادي دارند نام برد:
MATLAB – LAB VIEW – PROTEUS – PSPICE– MIMICS – Orcad – Solid Work – CATIA
به طور کلي در هر زمينه ي پزشکي يک سري از دستگاه ها در زمينه تشخيصي کاربرد دارند و يک سري ديگر در زمينه درماني کاربرد دارند. در زمينه تجهيزات تنفسي مي توان به دستگاه هاي ونتيلاتور، پالس اکسيمتر، نبولايزر، CPAP ، اسپيرومتري و … اشاره کرد.
ونتيلاتور: كار ونتيلاتور وارد كردن هوا به درون ريه ها با استفاده از يك سري محاسبات است كه ميزان تركيب اندازه هاي مختلف فشار و اكسيژن را در هواي ورودي به ريه ها تنظيم مي كند. هم چنين مي توان سرعت تنفس، حجم و مقدار مواد مصرفي را تغيير داد.
پالس اکسيمتر: وسيلهاي است که با کمک آن ميتوان ميزان درصد اشباع اکسيژن خون سرخرگ انسان را اندازهگيري کرد. در اين دستگاه از نور قرمز و فروسرخ استفاده مي شود و توسط سنسور ميزان درصد اشباع اکسيژن خون سنجيده مي شود.
نبولايزر: وسيلهاي براي رساندن دارو به قسمت هاي مختلف دستگاه تنفس از طريق استنشاق است. اين درمان بخصوص در بيماري هايي مانند برونشيت و آسم شديد بسيار مؤثر است و به دليل سريع بودن تأثير دارو و جلوگيري از تأثير دارو بر بافت هاي ديگر بدن بسيار مورد توجه است.
CPAP:  پمپ هوا است که  ناي  را در هنگام خواب باز نگه مي دارد و مانع  از بسته شدن راه هوايي  مي شود تا تنفس فرد برقرار بماند. دستگاه CPAP  از کلمات Continuous Positive Airway Pressure  اقتباس شده است و به مفهوم جريان مثبت فشار هوا است. اين ابزار کارهاي گوناگوني در زمينه تشخيص و  معالجه  برخي از امراض ريوي دارد.
اسپيرومتري: دستگاه اسپيرومتري، روشي رايج براي اندازهگيري و ثبت ظرفيت تنفسي ريه ها است. در اين روش از فرد خواسته مي شود تا در يک لوله مخصوص بدمد و با توجه به نتايج اين تست وضعيت ريه وي سنجيده مي شود. در تست با اين دستگاه متغيرهاي دمي و بازدمي فرد سنجيده مي شود.

چه خاطره اي از مهندسي پزشکي داريد؟
خاطره که زياد است، ولي اين بحث که آخر ما نفهميديم مهندس هستيم يا پزشک يکي از خاطرات قشنگ دوره تحصيلم است. در پايان نيز از خانواده عزيزم و اساتيد خوبم دکتر پروانه، دکتر کريمي مريداني و خانم دکتر بهبهاني بسيار سپاس گزارم و همچنين از مدير عامل شرکت ايده گستر درمان  دکتر قاسميه که همواره مرا مورد حمايت قرارداد و درس هاي زيادي را به من آموخت و خانم توحيدي مدير بخش تجهيزات پزشکي کمال تشكر را  دارم و در نهايت آرزو مي کنم تمامي مهندسان پزشکي عزيز در تمام مراحل زندگيشان  موفق و پيروز  باشند.

افتخارات و جوايز و مدارک
کسب عنوان رياضيدان برتر در انجمن رياضيدانان جوان
کسب عنوان سوم در مسابقات خوارزمي کشور
کسب عنوان مقاله برتر در مسابقات علمي کشور
داراي مدرک MCSE در بخش مهندسي شبکه
کسب مقام اول در مسابقات شطرنج منطقه 5 استان تهران