از دانش آموختگان مهندسي پزشکي چه خبر؛ مهندسي پزشکي عشق است و ديگر هيچ

نویسنده: سيده مينا مجابي، مهندسس ارا بهنود

دکتر سيد احسان تهامي عضو هيئت علمي دانشگاه آزاد اسلامي، مهمان ما در اين شماره چهره به چهره ماهنامه بود. وي متولد سال 1359 داراي ليسانس برق-گرايش الکترونيک از دانشگاه صنعتي شاهرود و فوق ليسانس مهندسي پزشکي- گرايش بيو الکتريک دانشگاه آزاد اسلامي مشهد و همچنين دکتري مهندسي پزشکي- گرايش بيوالکتريک از دانشگاه آزاد علوم و تحقيقات است. وي به مدت دو سال است که ازدواج کرده و به همراه خانواده خود علاقمند به ادامه زندگي و پيشرفت کاري در کشورمان ايران است.
دکتر تهامي از سال 1384 شروع به تدريس کرده است. وي همچنين در حوزه هاي مختلف مهندسي پزشکي فعاليت علمي داشته و پس از اتمام تحصيل در مقطع کارشناسي، ادامه تحصيل در رشته مهندسي پزشکي را انتخاب کرده و در همان مقطع تحصيلي بر روي سيستم کنترل قند خون در حوزه توان بخشي حرکتي ورود پيدا کرده و تحقيقات وسيعي در اين حوزه انجام داده است.

علت انتخاب موضوع توان بخشي حرکتي که رساله مقطع دکتري دکتر تهامي نيز بود، بنابه گفته وي به دليل بالا رفتن ميانگين سني جامعه ايران و اختصاص بخش اعظمي از جامعه به افراد مسن بوده است. لذا با توجه به مشکلات مختلف حوزه سلامت اين قشر از جامعه از جمله مشکلات مربوط به حوزه حرکت، وي هر گونه فعاليت علمي و عملي را در اين مسير مفيد و لذت بخش قلمداد مي کند. همچنين از ديگر دلايل انتخاب حوزه توانبخشي حرکتي به عنوان حوزه کاري و پژوهشي توسط دکتر تهامي، مشکلات حرکتي يکي از بستگان نزديک وي بود که پس از سکته مغزي راه رفتن برايش دشوار شده بود.
دکترتهامي، در گفتگو با ماهنامه با اشاره به دلايل انتخاب رشته مهندسي پزشکي اظهار داشت: من از دوران قبل از کارشناسي ارشد علاقه مند به حل مسائل و کمبودهاي درماني و پزشکي اطرافم بودم و دوست داشتم بتوانم با دانشي که از مهندسي برق کسب کرده ام براي کمک به مشکلات هرچند کوچک و ابتدايي بيماران استفاده کنم. لذا در مقاطع ارشد و دکتري از رشته مهندسي برق به مهندسي پزشکي تغيير رشته دادم. ضمن اين که معتقدم دنياي امروز به رشته هايي نياز دارد که به هر طريق به حوزه بايو ( زيست) انسان گره خورده اند و در شاخه مهندسي کارآمدترين و موثرترين رشته در اين مسير، مهندسي پزشکي است. اهميت اين مسئله در داخل کشور لحظه به لحظه توسط محققان و اساتيد برجسته ديگر شاخه هاي مهندسي به خصوص مهندسي هاي برق، مکانيک و متالوژي نيز حس مي شود. به نحوي که بسياري از مقالاتي نيز که اخيراً مطالعه کرده ام ماحصل تلاش اساتيد و محققان اين گرايش ها در حوزه پزشکي بوده است. اين نکته را هم اضافه کنم که به اميد خدا و به زودي با همکاري تعدادي از دوستان و همکاران در گروه مهندسي پزشکي، شروع به فعاليت در شرکت تجهيزات پزشکي خود در زمينه هاي مختلفي اعم از مباحث نرو فيدبک و بايو فيدبک تا مباحثي همچون طراحي نرم افزار هايي که در بيمارستان ها و مراکز درماني مورد نياز است، فعاليت مان را در شرق کشور آغاز خواهيم کرد.
به عقيده دکتر تهامي بهترين انتخاب دانشجويان و فعاليت دانشجويان در حوزه مهندسي پزشکي، فعاليت در خصوص رفع نياز هاي مراکز درماني است. به نظر تهامي تا زماني که يک دانشجو و محقق مهندسي پزشکي به صورت مستقيم در معرض مسئله قرار نگيرد نمي تواند عمق و ابعاد آن را به درستي درک کند و در نتيجه از ارائه يک راه حل جامع و کامل براي آن عاجز خواهد بود. بنابراين پيشنهاد وي با توجه به علائق پژوهشي خاص خودش، بازديد دانشجويان مهندسي پزشکي از مراکز توانبخشي و درماني و بازديد چهره به چهره و رو در رو با يکايک توانخواهان و نشستن پاي درد دل ها و پيدا کردن مشکلات آنهاست.
عضو هيئت علمي دانشگاه آزاد اسلامي در بخش ديگري از اين مصاحبه با اشاره به وضعيت بازار کاري مهندسي پزشکي گفت: واقعيت اين است که مهندسي پزشکي به اندازه ساير رشته ها که استخدام هاي هر ساله توسط ارگان ها و وزرات خانه ها دارند، استخدام همه ساله ندارد با اين حال بازار کاري و زمينه کاري اين رشته بسيار گسترده تر از ساير رشته ها است. در حال حاضر نيز پيشرفت خوبي در زمينه هاي کاري مهندسي پزشکي ايجاد شده است به عنوان مثال اخيراً دستورالعملي توسط وزارت بهداشت به شرکت هاي تجهيزات پزشکي فعال ابلاغ شده مبني بر حضور و استخدام ضروري حداقل يک کارشناس مهندسي پزشکي در شرکت هاي تجهيزات پزشکي که به اين ترتيب مدرک مهندسي پزشکي اعتبار بسيار بيشتري پيدا خواهد کرد. البته لازم است که خود دانشجويان مهندسي پزشکي نيز مولد شرکت هاي جديد مبتني بر ايده هاي جديد باشند که بخشي از اين ايده هاي جديد مي تواند از طريق جستجوي اينترنتي و مطالعه لينک هاي مفيد (خصوصاً به زبان انگليسي) يافت شود. وي تاکيد کرد: به نظر بنده انتخاب پروژه ها بايد به صورت هدفمند با زمينه کاري دلخواه دانشجويان انجام شود که در نتيجه کاربردي و مفيد خواهد بود.
تهامي همچنين در خصوص رابطه علم و صنعت اظهار داشت: به نظر بنده سال ها زمان نياز است تا کشور صنعت مولدي در حوزه تجهيزات پزشکي روز دنيا داشته باشد و ما در حال حاضر بيشتر مصرف کننده تجهيزات هستيم تا توليد کننده. اما از طرفي به نظر من دانشگاه اطلاعات 50 تا 60 درصدي مورد نياز يک مهندسي پزشکي را به دانشجويان ارائه مي دهد و دانشجو با بهره گيري از اين ميزان شناخت مي تواند گام هاي اوليه بسيار موثري را براي به حرکت درآوردن هر چند اندک چرخ صنعت تجهيزات پزشکي در آينده بر دارد و در اين ميان مهم ترين نقش را بايد خود دانشجو از خود ايفا کند. براي مثال با توجه به تجربه حدود ده ساله بنده در حوزه مهندسي پزشکي، درس زبان تخصصي به نظرم از اهميت بسيار ويژه اي برخوردار است چرا که ترجمه و مطالعه کاتولوگ ها و نشريات مهندسي پزشکي معتبر دنيا، دانشجو را با آخرين دستاوردها، نوآوري ها و ابداعات اين حوزه و همچنين شرکت هاي بزرگ و موفق تجهيزات پزشکي آشنا مي کند.
کسب مقام پژوهشگر برتر استان خراسان در شهر مشهد (در دوره دکتري) و پژوهشگر برتر در باشگاه پژوهشگران جوان دانشگاه آزاد اسلامي از جمله افتخارات دکتر تهامي است. همچنين وي در حال حاضر تاليف سه کتاب با نام هاي “مقدمه اي بر مهندسي پزشکي”، “زبان تخصصي براي دانشجويان مهندسي پزشکي (گرايش هاي بيو الکتريک و باليني) و “مباني سيستم ها و مهندسي سيبرنتيک”، چاپ بيش از 30 مقاله کنفرانس، 7 مقاله در مجلات معتبر علمي و پژوهشي معتبر و ISI، دو ثبت اختراع، داوري دو مجله معتبر بين المللي از انتشارات اشپرينگر و الزوير و بيش از 20 کنفرانس ملي و بين المللي و نيز عضويت در بيش از 10 انجمن علمي ملي و بين المللي معتبر را در کارنامه خود دارد.
تهامي در خصوص علايق شخصي خود نيز اظهارداشت: من موسيقي، کتاب، فيلم و سفر را اجزاء جدايي ناپذير زندگي مي دانم. به نظرم کتاب و فيلم انسان را با شکل هاي مختلفي از زندگي آشنا مي کند و به ما ياد مي دهد که طور ديگري هم مي توان زندگي کرد. موسيقي براي تعالي و پرواز روح انسان لازم است و سفر گستره ديد، تجربه و شناخت انسان را به دنيا وسعت مي بخشد. از اين رو اين ها هرکدام بخشي از فعاليت هاي من در اوقات فراغت هستند. به نظر من اين چهار فعاليت به منزله چهار چرخ اتومبيل زندگي است و مگر ممکن است اتومبيلي با دو يا سه چرخ حرکت کند؟
خاطره اي جالب هم به نظرم رسيد که شنيدن آن براي خوانندگان خالي از لطف نيست. در اکثر مواقع علي رغم حضورم در اتاق، درب اتاق کارم بسته است تا دانشجوياني که واقعاً مشکلي دارند و از قبل با من هماهنگ کرده اند به اتاقم بيايند نه آنهايي که همينطوري از جلو اتاق رد مي شوند و با ديدن اساتيدشان و از سر بي کاري سري هم به آنها مي زنند! بنابراين اکثر مواقع دانشجويان با مراجعه به اتاق من با درب بسته روبرو مي شوند و اگر با روند کاري من آشنا نباشند پس از مواجهه با درب بسته، شروع به غيبت کردن در مورد من مي کنند! به ياد دارم روزي دو دانشجو به درب بسته اتاقم رسيدند و يکي از آنها با صداي بلند توام با ناراحتي زياد به دوستش گفت: “اين استاد تهامي هم که هيچ وقت نيست” و در همين زمان نيز گفت: “مثلا همين الان” و براي اثبات حرفش بلافاصله با شدت زياد خودش را روي دستگيره درب اتاق انداخت و درب را با يک فشار خيلي زياد به داخل هل داد. که ناگهان در باز شد ودانشجو با سر به وسط اتاق پريد و اگر دوستش به دادش نرسيده بود نقش زمين مي شد!
دکتر تهامي در پايان اين گفتگو در توصيه به مهندسان پزشکي گفت: يکي از بهترين رشته هاي دنيا، مهندسي پزشکي است. دانشجويان اين رشته بايد در دوره هاي آموزشي معتبر آشنايي با تجهيزات پزشکي، آشنايي با ميکروکنترل ها، نرم افزار هاي کاربردي مثل متلب و… شرکت کنند و هرگز خود را محدود به امکانات و ظرفيت هاي آموزشي دانشگاه ها نکنند. به عقيده من بايد در انتخاب رشته علاقه و توجه به بازار کار از اولويت دانشجويان باشد تا به موفقيت برسند و مطمئن باشند که مهندسي پزشکي بهترين مسير است.