از دانش آموختگان مهندسي پزشکي چه خبر؛ مهندسي پزشکي به مراتب زنده تر، پوياتر و جديدتر از مهندسي برق است

اين شماره با مهندس جلال خوهک به گفتگو نشستيم. اين بوشهري خونگرم در آبان سال 1370 در خانواده اي متوسط و نسبتا مذهبي چشم به جهان گشود و پس از اتمام تحصيلات ابتدايي و متوسطه در شهرستان بوشهر براي ادامه تحصيل به تهران آمد و در مهندسي پزشکي به کسب دانش مشغول شد. گفت و گوي مهندسي پزشکي با اين نخبه ي جوان، خودماني دنبال شد که در ادامه مي خوانيد:

در چه سالي و از کدامين دانشگاه فارغ التحصيل شديد؟

من ورودي 89 دانشگاه امير کبير در مقطع کارشناسي و در رشته مهندسي پزشکي بودم که امسال فارغ التحصيل شدم. در حال حاضر نيز علي رغم اينکه مي توانستم به صورت ارشد مستقيم به ادامه تحصيل در دانشگاه امير کبير بپردازم، براي ترقي بيشتر، خود را براي شرکت در کنکور سراسري بهمن ماه آماده مي کنم.

با چه هدفي رشته مهندسي پزشکي را انتخاب کرديد؟
واقعيت اين است که همچون بسياري از کساني که موفق به کسب رتبه ي خوبي در کنکور سراسري مي شوند تمايل به رشته ي مهندسي برق داشتم. اما به دليل برخي مشکلات و عدم حضور مداوم در کلاس هاي دو سال آخر دبيرستان به دليل بيماري، موفق به کسب رتبه چندان مناسبي براي انتخاب رشته مهندسي برق در يکي از سه دانشگاه برتر تهران نشدم. در نتيجه پس از کسب اطلاعات متوجه شدم که رشته اي که به مهندسي برق بسيار نزديک است رشته ي مهندسي پزشکي، بيوالکتريک است. در نتيجه علي رغم آنکه شناخت چنداني از رشته ي مهندسي پزشکي نداشتم آن را انتخاب کردم. اما بايد بگويم پس از ورود به اين رشته و کسب شناخت از آن، آن را به مراتب زنده تر، پوياتر و جديدتر از مهندسي برق يافتم و متوجه شدم که در سايه ي فضاي تحقيقاتي وسيع آن مي توانم کارهايي انجام دهم که حتي در سطح جهان مطرح شود و در حالي که شرايط تغيير رشته به مهندسي برق را داشتم، با اطمينان کامل در اين رشته باقي ماندم و درآينده نيز با اطمينان در آن به ادامه تحصيل خواهم پرداخت.

مهندسي پزشکي چه داشت که شما را به خود علاقه مند کرد؟
من دوستان زيادي در رشته ي مهندسي برق داشتم و اطلاعات زيادي در مورد آن کسب نمودم اما بايد اذعان کنم که برآيند اطلاعات مرا به اين نتيجه رساند که اين رشته پاسخ گوي روحيه پژوهشگر و محقق من نيست. در نتيجه با توجه با علاقه پيشتر من به دانش تجربي، رشته ي مهندسي پزشکي را زمينه اي مناسب جهت ارضاي اين خواسته در خود ديدم. اين نکته که بدن انسان شايد زيباترين نظام آفرينش است و از طرفي ديگر فعاليت هايي که دراين رشته در راستاي کمک به سلامتي و ادامه زندگي انسان ها انجام مي شود، روز به روز علاقه مندي مرا به اين رشته افزون کرد. در کنار آن نو بودن رشته و حضور نوآوري در جاي جاي آن صورت ديگري از جاذبه را در من ايجاد کرد.

در مورد سوابق وضعيت کاري خود توضيح دهيد.
از سال اول حضورم در دانشگاه به تدريس مشغول شدم. ابتدا در حوزه ي تدريس کنکور سراسري و در ادامه و پس از گذراندن درس هاي دانشگاهي با نمرات خوب به تدريس دروس دانشگاهي پرداختم که تقريبا تمامي دروس مهندسي پزشکي، بيوالکتريک را شامل شد. البته در کنار تدريس به برخي فعاليت ها در حوزه ي بازاريابي نيز مي پردازم.

وضعيت بازار کاري را در اين رشته چه طور مي بينيد؟

به عنوان يک مهندس پزشکي، به نظر من وجود بازار کار در حالت کلي کاملا به شخص بستگي دارد. به عنوان مثال براي شخص خودم چندين موقعيت کاري در بيمارستان ها و شرکت هاي مختلف به وجود آمد اما از آنجا که در آن برهه بيشتر نياز به ارتقاي سطح دانش را در خود احساس مي کردم وارد فضاي کاري نشدم. به اعتقاد من در رشته ي مهندسي پزشکي بازار کار وجود دارد و اگر ما بتوانيم  توانايي هاي خود را به درستي نشان دهيم به راحتي مي توانيم از پتانسيل کاري اين رشته بهره ببريم. اما اگر از فرصت ها ي پيش رو به درستي استفاده نکنيم، ديگران جاي ما را در اين نقشه خواهند گرفت به طوري که از ديگر رشته ها نظير الکترونيک، مکانيک و … در حوزه ي مهندسي پزشکي مشغول به کار مي شوند و ظرفيت ها رابراي اين رشته مي بندند. بايد توجه داشت که سطح توقع بالا در حوزه ي کاري مي تواند فرصت ها را بسوزاند و مانع فعاليت موثر يک مهندس پزشکي در بازار کاري شود. دانش، در کنار تجربه، ضامن درآمد بالاست و تجربه جز در بازار کار حاصل نمي شود.

ارتباط علم و صنعت را در اين رشته چگونه ارزيابي مي کنيد؟
متاسفانه اين ارتباط در حال حاضر بسيار ضعيف است و البته تمامي رشته ها را نيز شامل مي شود. به اعتقاد من بخشي از اين مشکل به برخي اساتيد ما باز مي گردد چرا که يا ارتباطي با صنعت ندارند و يا در صورت داشتن ارتباط تمايلي به استفاده از اين ارتباط  در جهت کمک به دانشجويان ندارند و تعداد بسيار کمي را مي توان يافت که به عنوان پل ارتباطي مناسب ميان دانشجو و مراکز صنعتي ظاهر مي شوند. در تمامي رشته ها مقالات و پژوهش هاي دانشگاهي راهي به صنعت نمي يابند و از طرف ديگر در تعريف پروژه هاي دانشگاهي ما، مسئله ضرورت استفاده از مقالات و پژوهش ها کاملا ناديده گرفته مي شود. در کشور ها نيازسنجي لازم که مي بايست مبناي تعريف پروژه ها قرار گيرد، انجام نمي شود. در کشورهاي خارجي نياز صنعتي است که منجر به تعريف پروژه و جذب سرمايه مالي و انساني لازم براي آن مي شود اما در کشور ما کمتر پروژه اي به مرحله صنعتي مي رسد و تا زماني که پروژه ها بر حسب نياز ما تعريف نشود اين مشکل باقي خواهد بود.

چه توصيه اي براي دانش آموختگان و کساني که مي خواهند وارد اين رشته شوند داريد؟
توصيه من براي اين عزيزان اين است که مطالعه ي خود را تا حد امکان بالا ببرند. بايد مطالعات به روز خود را افزايش دهند و مقالات موجود در سايت هاي معتبر در حوزه مهندسي پزشکي را مطالعه کنند و با استفاده از اينترنت خود را از دانش روز در حوزه مهندسي پزشکي که به دليل بين رشته اي بودن آن لحظه به لحظه در حال تغيير است، بهره مند کنند. همچنين حضور در مکان هايي نظير بيمارستان ها و کار با تجهيزات پزشکي در کنار تجربه كردن حس مسئوليت مي تواند بسيار مفيد واقع شود. به نظر من دانشجويان رشته ي مهندسي پزشکي مي بايست با ديگر دانشجويان در تمامي مقاطع ارتباط داشته باشند و از دانش و تجربه ي آن ها استفاده کنند، به خصوص در مقطع کارشناسي که بخش آموزش بسيار پر رنگ تر از بخش پژوهش دنبال مي شود، بهره گيري از دانش پژوهشي دانشجويان کارشناسي ارشد و دکتري و حتي فعاليت در کنار آن ها د راين حوزه مي تواند به ارتقاي سطح دانش علمي و عملي آن ها بيانجامد. البته اين فعاليت پژوهشي نبايد صرفا نتيجه گرا باشد. آفت بزرگ دانشگاه هاي ما در سال هاي اخير، علاقه کورکورانه دانشجويان به پذيرفته شدن در دانشگاه هاي خارج از کشور است. با توجه به اينکه اين پذيرش در رشته ي مهندسي پزشکي به راحتي صورت مي گيرد، دانشجويان از همان ابتداي ورود به دانشگاه به دنبال ارائه مقاله هستند و در نتيجه تلاش براي کسب درک صحيح از مباحث درسي خود را فراموش مي کنند. حضور در فعاليت هاي پژوهشي به صرف ارائه مقاله مي تواند بسيار آسيب آفرين باشد واين عزيزان بايد براي کسب دانش و تجربه قدم در اين عرصه بگذارند.

و سخن پاياني…
من هيچ گاه خود را دانشجوي موفقي نمي دانم اما اگر درصدي از موفقيت در کارم مشاهده شود، توجه به درس و زندگي در آن واحد است وتلاش کردم تا به تمامي جنبه هاي زندگي خود بپردازم. از رسيدگي به خانواده، کار و فعاليت هاي فرهنگي گرفته تا درس و تدريس و حتي تاليف کتاب شعر و آوازخواني را در زندگي خود گنجاندم. زندگي را فداي درس و معدل نکردم و درس را فداي ديگر جنبه هاي زندگي ننمودم و اين سبک زندگي را به همه دوستان خواننده اين ماهنامه توصيه مي کنم. در آخر لازم مي دانم از خانواده ام به خصوص پدر و مادر عزيزم که بعد از خدا هرچه دارم از آن هاست و همچنين از جناب آقاي دکتر علي فلاح که همواره راهنماي بنده در امور درسي و حتي زندگي در دانشگاه بوده اند تشکر و قدرداني نمايم.