نویسنده: افشين نياکان (کارشناش استانداردهاي انفورماتيک پزشکي و پکس)، شادي نياکان (کارشناس نرم افزار، MBA)
امروزه با توجه به تجربيات مراکز درماني کشور در پياده سازي سيستم هاي مختلف PACS، به تدريج زمزمه راه‌اندازي Enterprise PACS در برخي از مراکز شنيده مي شود. ضمن ارزش ها و تاثيرهايي که اين تصميم در استفاده بهينه از تکنولوژي و ارتقاء سطح سلامت به همراه دارد، لازم است که يک ابهام مهم را رفع کنيم.
نخست به مهم ترين تفاوت بين Enterprise PACS و Central PACS و ذکر مشخصه اصلي Enterprise PACS مي پردازيم.
تقريبا تمامي کشورها و يا سازمان هايي که موفق به پياده سازي Enterprise PACS شده‌اند داراي ساختاري مناسب در ساير زمينه هاي سلامت الکترونيک مانند: EHR و PHR , EMR استاندارد نيز بوده اند و سيستم Enterprise PACS خود را بر اساس همين ساختار طراحي و پياده سازي کرده اند. اين ساختار استاندارد ارتباط منطقي بين تصاوير ذخيره شده در سامانه پکس و پرونده سلامت الکترونيکي فرد را برقرار مي کند. لذا با استفاده از مجموعه‌اي از فرايندهاي استاندارد، امکان دسترسي به تمامي اطلاعات تصويري فرد در تمام واحدهاي درماني (فراتر از بخش راديولوژي و حتي يک بيمارستان) به راحتي فراهم مي شود.
شکل زير بخشي از فرايندهاي مربوط به استقرار Enterprise PACS را نشان مي دهد.
متاسفانه درايران هنوز در هيچ يک از مراکز درماني کشور PHR با EMR استاندارد راه اندازي نشده و EHR وزارت بهداشت نيز در حال طي کردن مسير تکاملي خود است و در حال حاضر آمادگي لازم را جهت استقرارEnterprise PACS ندارد.
روش پياده سازي Central PACS با قابليت ارتقاء به Enterprise PACS
در اين زمينه يکي از روش هاي تست شده و مطمئن را به اختصار مرور مي کنيم:
هر مرکز درماني پس از نياز سنجي، پکس لوکال خود را تهيه مي کند که مي تواند از ميني پکس تا فول پکس متغير باشد. مهم ترين نکته ها در اين خصوص به شرح زير است:
امکان استفاده محلي از تصاوير در شبکه مرکز
افزايش سرعت دسترسي به اطلاعات
عدم وابستگي به خطوط اينترنت يا اينترانت
افزايش ضريب اطمينان از ارائه آنلاين خدمت به بيمار
تنظيم سطوح امنيتي هر مرکز بر اساس دستورالعمل ها و نيازمندي ها
بهره گيري از يک سرور مرکزي قابل اطمينان (ترجيحا سيستم عامل لينوکس، نسخه SUSI 12 و کرنل ارتقاء يافته آن)
استفاده از سيستم ذخيره پشتيبان اطلاعات
تنظيم فول پکس هاي مراکز براي انتقال خودکار اطلاعات از مراکز درماني به سرور مرکزي
تنظيم سرور مرکزي براي انتقال خودکار اطلاعات به سرور پشتيبان
نصب برنامه نمايشگر وب (Tele-Radiology) بر روي سرور مرکزي، سرور پشتيبان و ساير سرورهاي مراکز
تعريف سطوح امنيتي مختلف براي کاربران در سطح سرور تجميعي مرکز و سرورهاي محلي
انتقال اطلاعات از تمامي پکس هاي محلي به سامانه مرکزي و تجميع تمام اطلاعات دايکامي بيماران (تصاوير راديولوژي و فراتر از آن) بر روي سرور مرکزي
امکان ارائه اطلاعات تصاوير به HIS مرکز به صورت سرويس استاندارد WADO از پکس مرکزي و پکس هاي لوکال
امکان دسترسي مستقيم کاربران براساس سطوح امنيتي تعريف شده به اطلاعات با قابليت جستجوي تمامي تصاوير بيماران از طريق پکس مرکزي يا هر يک از پکس هاي لوکال نصب شده در مجموعه.
گفتني است تا زماني که بستر لازم درخصوص پرونده سلامت الکترونيک به صورت Enterprise در مراکز درماني ما شکل نگيرد، صحبت از استقرار Enterprise PACS بيشتر در حد يک ايده خوب باقي خواهد ماند و چيزي که واقعا عملياتي مي شود يک پکس مرکزي (Central PACS) و نه Enterprise PACS خواهد بود.
دیدگاه ها