تجهيزات مرتبط با جراحي هاي اورولوژي

اورولوژي يک تخصص پزشکي و جراحي است که در زمينه بيماري‌ها و جراحي‌هاي سيستم ادراري و تناسلي فعاليت مي‌کند.

در بسياري از مواقع از تکنولوژي‌هاي پيشرفته‌اي در جراحي‌هاي اورولوژي استفاده مي‌شود. اين جراحي‌ها را مي‌توان را به دو بخش کلي جراحي‌هاي آندوسکوپي و جراحي‌هاي باز تقسيم کرد. در اين مقاله تلاش شده تا جراحي‌هاي آندوسکوپي اورولوژي و دستگاه‌هاي پزشکي مرتبط با آن بررسي شوند.

در تمامي جراحي‌هاي آندوسکوپي به يک سيستم آندوسکوپي شامل مانيتور، پروسسور، منبع نور سرد و دوربين نياز است.

انواع جراحي‌هاي اورولوژي، دستگاه‌ها و ابزار مرتبط با هرکدام

   جراحي – (Transurethral Resection of the Prostate) TURP)

تراشيدن پروستات از طريق مجراي ادراري يا  TURP يک عمل جراحي براي درمان مشکلات ادراري است که درنتيجه بزرگي پروستات رخ مي‌دهند. يک دستگاه لوله مانند (رزکتوسکوپ) از طريق پيشابراه (لوله‌اي که هنگام ادرار کردن، ادرار از آن خارج مي‌شود) به محل پروستات فرستاده مي‌شود. با استفاده از دوربيني که در اين وسيله قرار دارد، جراح مي‌تواند پروستات را ببيند و آن را با استفاده از جريان الکتريسيته، تراشيده و بيرون بياورد. 

 جراحي  – (TURBT (Transurethral Resection of Bladder Tumor

خارج سازي تومور مثانه از طريق پيشابراه شايع‌ترين جراحي سرطان مثانه در مراحل ابتدايي است. پزشک، رزکتوسکوپ را از طريق پيشابراه به داخل مثانه مي‌فرستد سپس با کمک الکترود لوپ که از طريق رزکتوسکوپ به محل تومور منتقل شده اقدام به خارج سازي بافت‌هاي غير طبيعي مي‌کند.

اجزاي رزکتوسکوپ

   Working Element

پايه اصلي رزکتوسکوپ که دست جراح بر روي آن قرار مي‌گيرد و روند جراحي از طريق آن مديريت مي‌شود.

   Cystoscope

نوعي لنز آندوسکوپي است که از آن براي مشاهده مثانه و ساير اعضاي متصل به مثانه استفاده مي‌شود.

   Outer Sheath

براي عبور الکترود لوپ به داخل محل جراحي استفاده مي‌شود.

   Inner Sheath

براي عبور دادن لنز به داخل محل جراحي استفاده مي‌شود.

   Obturator

ابزاري است که به همراه Inner Sheath و Outer Sheath وارد مجرا شده و در محل مورد نظر ثابت مي‌شود.

  الکترود لوپ رزکتوسکوپ

الکترود لوپ در دو مدل مونوپلار و بايپلار موجود است که براي استفاده از هر کدام، شيت و ورکينگ مخصوص به خود نياز است. به طور کلي الکترود لوپ جريان الکتريسيته را عبور داده و به بافت مورد نظر مي‌رساند و رزکسيون انجام مي‌شود.

جراحي PCNL
(Percutaneous Nephrolithotomy)

 امروزه PCNL درمان طلائي سنگ‌هاي بزرگ کليه و سنگ‌هايي است که به سنگ شکني جواب نمي‌دهند. سنگ‌هايي که بيشتر با کمک جراحي PCNL خارج مي‌‌شوند به شرح زير هستند:

   سنگ هاي بالاي 2 سانتيمتر و شاخ گوزني که در لگنچه هستند.

   سنگ‌هايي که به سنگ شکني جواب نمي‌دهند.

در اين روش شکافي به اندازه 1 سانتيمتر  در کمر بيمار ايجاد ‌شده و لنز نفروسکوپ وارد شکاف و پس از  آن وارد کليه مي‌شود و مکان سنگ به دقت مشاهده مي‌شود. سپس به کمک ابزار سنگ شکني سنگ شکسته و از کليه خارج مي‌شود.

ابزار و تجهيزات جراحي PCNL

1-  لنز نفروسکوپ:

همانطور که در شکل مشاهده مي‌شود در دو قسمت به صورت 90 درجه شکست نوري وجود دارد که در برخي مدل‌ها اين شکست فقط در يک قسمت و به صورت 30 تا 45 درجه است. اين نوع طراحي باعث مي‌شود جراح به صورت همزمان، محل سنگ را مشاهده و ابزار تخريب و خروج سنگ را در محل قرار دهد.

2-  تجهيزات تخريب سنگ:

   پنوماتيک: به کمک يک پروب به صورت مکانيکي ضرباتي پي در پي به سنگ وارد مي‌شود. اين ضربات موجب از هم گسستگي ساختار سنگ مي‌شود.

   ليزر: در اين تکنولوژي سنگ پودر شده و به راحتي بعد از عمل از مجاري ادراري دفع مي‌شود و مشکلات جابه‌جايي سنگ در حين سنگ‌شکني مکانيکي را ندارد. امتياز ديگر اين روش، استريل بودن ليزر است و اينکه مشکلات انتقال آلودگي در روش‌هاي پنوماتيک را نيز ندارد.

   اولتراسوند: به کمک امواج صوتي و برخورد آن‌ها به سنگ مورد نظر، سنگ شکني اتفاق مي افتد که اين روش رفته‌رفته در جراحي‌هاي بسته منسوخ شده است.

3-  ابزار خروج سنگ:

شامل فورسپس هاي مختلفي است که کار خروج سنگ را پس از سنگ شکني انجام مي‌دهند.

جراحي Transureteral Lithotripsy) TUL)

در شکستن سنگ حالب از طريق مجراي ادرار، جراح به کمک وسيله‌اي به نام يورتروسکوپ از طريق مجراي ادرار وارد مثانه و سپس لوله حالب شده و بعد از مشاهده حالب  به کمک ابزار مخصوص، سنگ را خرد مي‌کند. در اين مرحله، در صورت امکان خرده‌هاي سنگ خارج شده و در غير اينصورت بسته به نظر جراح ممکن است در داخل حالب لوله‌اي قرار داد شود. TUL يا سنگ شکني درون اندامي با بي‌حسي نخاعي به کمک يورتروسکوپ انجام مي‌شود. اين وسيله از طريق مجراي ادراري وارد حالب شده و پس از شکستن سنگ توسط پنوماتيک، ليزر يا روش‌هاي ديگر، تکه‌هاي سنگ خارج مي‌شوند.

ابزار و تجهيزات جراحي TUL

1- يورتروسکوپ

به طور کلي دو مدل فايبر اپتيک و ديجيتال موجود است و از نظر کارايي نيز به سه نوع تقسيم مي‌شوند.

Rigid

Semi-rigid

Flexible

تکنولوژي جديدي که براي ارسال تصاوير از محل جراحي به بيرون استفاده مي‌شود به يورتروسکوپ ديجيتال معروف است. در اين روش تصاوير توسط تراشه‌اي که در نوک يورتروسکوپ قرار دارد ضبط مي‌شوند و به کمک سيم‌هاي رابط درون يروتروسکوپ به دوربين ارسال شده و در دسترس پزشک قرار مي‌گيرند.

تجهيزات تخريب و خارج‌ سازي سنگ در اين روش مانند روش قبلي است.

منابع

1-کتاب جامع ارولوژي ايران/ مؤلفين: دکتر ناصر سيم فروش، دکتر اکبر نورعليزاده و دکتر محمدحسين سلطاني/ انتشارات تيمورزاده – نشر طبيب/ ويراست دوم – پاييز 1392 جلد اول

2- روش‌هاي جراحي اورولوژي / سمانه دهقان انبوي، جابر ذبيحي راد، سعيد جزيني، الهام علايي، انتشارات رويان پژوه، سال چاپ 98

3-smith’s textbook of Endourology Arthur D. Smith, MD